Hamburg, St. Katharinen (Hauptorgel): Unterschied zwischen den Versionen

Aus Organ index
Zur Navigation springen Zur Suche springen
(Kemper-Orgel ergänzt)
Markierungen: Mobile Web-Bearbeitung Mobile Bearbeitung Erweiterte mobile Bearbeitung
 
(25 dazwischenliegende Versionen von 4 Benutzern werden nicht angezeigt)
Zeile 1: Zeile 1:
 
{{Orgelbeschreibung
 
{{Orgelbeschreibung
|BILD 1=         |BILD 1-Text=
+
|BILD 1= Hamburg, ev St Katharinen, Orgel, Hauptorgel, Prospekt 1.JPG        |BILD 1-Text= Prospekt, Ansicht von hinter dem Altarraum
|BILD 2=         |BILD 2-Text=
+
|BILD 2= Hamburg, ev St Katharinen, Orgel, Hauptorgel, Prospekt 2.JPG        |BILD 2-Text= Prospekt, Ansicht aus dem Schiff
|BILD 3=         |BILD 3-Text=
+
|BILD 3= Hamburg, ev St Katharinen, Kirche, Hauptorgel, Innenraum 2.JPG        |BILD 3-Text= Chor- und Orgelempore
|BILD 4=         |BILD 4-Text=
+
|BILD 4= Hamburg, ev St Katharinen, Kirche, Hauptorgel, Innenraum 1.JPG        |BILD 4-Text= Ansicht durch das Kirchenschiff
 
|ORT            = Katharinenkirchhof 1, 20457 Hamburg
 
|ORT            = Katharinenkirchhof 1, 20457 Hamburg
|GEBÄUDE        = Evang. Hauptkirche St. Katharinen (13.-15.Jh.)
+
|GEBÄUDE        = Evangelische Hauptkirche St. Katharinen (13.-15.Jh.)
 
|LANDKARTE      = 53.545969,9.994269
 
|LANDKARTE      = 53.545969,9.994269
|WEITERE ORGELN  = [[Hamburg, St. Katharinen (Chororgel)|Chororgel]], [[Hamburg, St. Katharinen (Hauptorgel)|Hauptorgel]]
+
|WEITERE ORGELN  = [[Hamburg, St. Katharinen (Hauptorgel)|Hauptorgel]], [[Hamburg, St. Katharinen (Chororgel)|Chororgel]]  
 
|ANDERER NAME    =  
 
|ANDERER NAME    =  
 
|ERBAUER        = Flentrop (Zaandam, Niederlande)
 
|ERBAUER        = Flentrop (Zaandam, Niederlande)
|BAUJAHR        = 2009-13
+
|BAUJAHR        = 2007-2013
 
|UMBAU          =  
 
|UMBAU          =  
 
|GEHÄUSE        =  
 
|GEHÄUSE        =  
 
|GESCHICHTE      = Unter den 4.330 Pfeifen finden sich noch 520 erhaltene (ausgelagerte) historische Pfeifen aus der am  29./30. Juli 1943 im Feuersturm der Bombenangriffe zerstörten Orgel von Hans Stellwagen (1543). Die Disposition geht zurück auf Johann Mattheson 1720.
 
|GESCHICHTE      = Unter den 4.330 Pfeifen finden sich noch 520 erhaltene (ausgelagerte) historische Pfeifen aus der am  29./30. Juli 1943 im Feuersturm der Bombenangriffe zerstörten Orgel von Hans Stellwagen (1543). Die Disposition geht zurück auf Johann Mattheson 1720.
|STIMMTONHÖHE    = a1 = 465 Hz bei 20°C
+
|STIMMTONHÖHE    = a1 = 465 Hz bei 20 °C
 
|TEMPERATUR      = ungleich schwebend (Bach-Kellner)
 
|TEMPERATUR      = ungleich schwebend (Bach-Kellner)
 
|WINDLADEN      = Schleifladen
 
|WINDLADEN      = Schleifladen
Zeile 20: Zeile 20:
 
|REGISTERTRAKTUR = mechanisch
 
|REGISTERTRAKTUR = mechanisch
 
|REGISTER        = 62
 
|REGISTER        = 62
|MANUALE        = 4, C D - d3
+
|MANUALE        = 4, CD–d<sup>3</sup>
|PEDAL          = C D - d1
+
|PEDAL          = CD–d<sup>1</sup>
|SPIELHILFEN    = Koppeln BW-HW, HW-P, Schiebekoppeln OW-HW, BW-OW, Transpositionskoppel BW (a1 = 415 Hz und a1 = 440Hz), Tremulanten zum BW und RP, Tremulant generell, 2 Zimbelsterne, Vogelgeschrei, Timpani, Calcant
+
|SPIELHILFEN    = Koppeln BW/HW, HW/P, Schiebekoppeln OW/HW, BW/OW, Transpositionskoppel BW (a1 = 415 Hz und a1 = 440 Hz), Tremulanten zum BW und RP, Tremulant generell, 2 Zimbelsterne, Vogelgeschrei, Timpani, Calcant
 
}}
 
}}
 
 
{{Disposition4
 
{{Disposition4
 
|ÜBERSCHRIFT    =
 
|ÜBERSCHRIFT    =
Zeile 50: Zeile 49:
 
Trichterregal 8'
 
Trichterregal 8'
  
Oboe d’Amore 8'<ref name="hist1">historisches Register (1588/1738)</ref>
+
Oboe d’Amore 8' <ref name="hist1">historisches Register (1588/1738)</ref>
  
 
Schallmey 4'
 
Schallmey 4'
Zeile 84: Zeile 83:
 
Hohlflöte 8'
 
Hohlflöte 8'
  
Viola di Gamba 8'<ref name="hist2">historisches Register (18. Jh.)</ref>
+
Viola di Gamba 8' <ref name="hist2">historisches Register (18. Jh.)</ref>
  
Octava 4'<ref name="hist2"></ref>
+
Octava 4' <ref name="hist2"></ref>
  
 
Flöte 4'
 
Flöte 4'
Zeile 160: Zeile 159:
 
<references/>
 
<references/>
  
 +
 +
<gallery>
 +
Hamburg, ev St Katharinen, Kirche, Chor und Hauptorgel, Innenraum 5.JPG|Ansicht von hinter dem Altarraum, vorne Spanische Trompeten der Chororgel
 +
Hamburg, ev St Katharinen, Kirche, Chor und Hauptorgel, Innenraum 3.JPG|Blick von der Chororgel zur Hauptorgel
 +
Hamburg, ev St Katharinen, Kirche, Chor und Hauptorgel, Innenraum 4.JPG|Chor- und Hauptorgel
 +
Hamburg, ev St Katharinen, Hauptorgel, Prospekt.JPG
 +
Hamburg, ev St Katharinen, Hauptorgel, RP.JPG|Rückpositiv mit zwei Zimbelsternen
 +
Hamburg, ev St Katharinen, Hauptorgel, Detail.JPG|Oberwerk
 +
</gallery>
  
 
{{Verweise
 
{{Verweise
|ANMERKUNGEN    =
+
|ANMERKUNGEN     
|DISCOGRAPHIE    = Regina Renata - Die Orgel in St. Katharinen Hamburg / Andreas Fischer, Pieter van Dijk, Wolfgang Zerer. (Es-Dur, ES 2050)    
+
|DISCOGRAPHIE    =  
|LITERATUR      =    
+
''Johann Sebastian Bach: Dritter Theil der Clavier-Übung.'' Andreas Fischer. [https://www.mdg.de/titel/2120.htm MDG 906 2120-6], 2019, 2 SACDs; [https://organ-journal.com/artikel/dritter-theil-der-clavier-uebung Rezension bei ''organ'']
|WEBLINKS        = [http://www.flentrop.nl/orgelbouw/hamb_kath_totaal.html Beschreibung bei Flentrop] [http://ip51cc4e92.adsl-surfen.hetnet.nl/scripts/wwwopac.exe?database=orgbase2&%250=2018732&LGE=NL&LIJST=lang Beschreibung auf orgbase.nl] [http://www.orgelsite.nl/kerken55/hamburg-katharinen.htm Fotos und Beschreibung] [http://www.orgelnieuws.nl/een-orgel-voor-bach-in-hamburg/ Beschreibung] [http://www.musiqueorguequebec.ca/orgues/allemagne/hambourgsk.html Beschreibung]  [http://de.wikipedia.org/wiki/Hauptkirche_Sankt_Katharinen_(Hamburg)#Hauptorgel Wikipedia]  [http://www.welt.de/print/die_welt/hamburg/article116823142/Eine-neue-Orgel-aus-dem-Barock.html Die Welt] [http://www.walcker-stiftung.de/Downloads/Blog/Rekonstruktion_Katharinen_Hamburg.pdf Ausführliche Beschreibung]
+
 
}}
+
''Katharinenkirche Hamburg - Sietze de Vries.'' [https://www.jsbrecords.nl/product/hamburg-st-katharinen JSB records], 2015, CD; [https://www.jsbrecords.nl/recensie/cd-sietze-de-vries-at-katharinenkirche-hamburg/#more-700 Rezension] 
 +
 
 +
''Regina Renata - Die Orgel in St. Katharinen Hamburg.'' Pieter van Dijk, Andreas Fischer, Wolfgang Zerer. Es-Dur ES 2050 (Naxos Deutschland), 2013, CD; [https://www.youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_lbTuyiXluhLvoCQq-Hx92JrnrjVwudQwY YouTube], [https://open.spotify.com/album/0Xi5hghSjg4FmlnpmYsMvD Spotify], [https://organ-journal.com/artikel/regina-renata-%C2%96-die-orgel-in-st-katharinen-hamburg Rezension bei ''organ'']
 +
|LITERATUR      =
 +
Festschrift zur Orgelweihe ''Eine Orgel für Bach'', 2013, 132 Seiten
 +
 
 +
[http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=2018732&LGE=EN&LIJST=lang siehe orgbase.nl]   
 +
|WEBLINKS        = [https://www.katharinen-hamburg.de/hauptkirche-st-katharinen Seiten der Kirchengemeinde]
 +
 
 +
[https://www.stiftung-johann-sebastian.de/startseite Stiftung Johann Sebastian], [https://www.youtube.com/channel/UCNHrlUQWq8rtscMM0MkgrSA YouTube-Kanal]
 +
 
 +
[http://www.flentrop.nl/orgelbouw/hamb_kath_totaal.html Beschreibung bei Flentrop]  
 +
 
 +
[http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=2018732&LGE=EN&LIJST=lang Beschreibung auf orgbase.nl]  
 +
 
 +
[https://www.orgelsite.nl/hamburg-hauptkirche-sankt-katharinen-hoofdorgel Fotos und Beschreibung auf orgelsite.nl]  
 +
 
 +
[http://www.orgelnieuws.nl/een-orgel-voor-bach-in-hamburg/ Beschreibung auf orgelnieuws.nl]  
 +
 
 +
[http://www.musiqueorguequebec.ca/orgues/allemagne/hambourgsk.html Beschreibung auf musiqueorguequebec.ca]
 +
 
 +
[http://www.walcker-stiftung.de/Downloads/Blog/Rekonstruktion_Katharinen_Hamburg.pdf Ausführliche Beschreibung auf walcker-stiftung.de]   
 +
 
 +
[http://de.wikipedia.org/wiki/Hauptkirche_Sankt_Katharinen_(Hamburg)#Hauptorgel Wikipedia]   
 +
 
 +
Zeitungsartikel: [http://www.welt.de/print/die_welt/hamburg/article116823142/Eine-neue-Orgel-aus-dem-Barock.html Eine neue Orgel aus dem Barock]}}
 +
== Videos ==
 +
'''Zerer on Bach Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 645 / Netherlands Bach Society – Wolfgang Zerer:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=KvqaBCwmbJo</youtube>
 +
 
 +
'''Bach - Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 645 - Zerer / Netherlands Bach Society – Wolfgang Zerer:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=NZvQEOOpOnw</youtube>
 +
 
 +
 
 +
'''J.P. Sweelinck: Variationen "Est-ce Mars" – Andreas Fischer:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=0dsErkgiNi8</youtube>
 +
 
 +
 
 +
'''J.S. Bach: Pièce d'Orgue - Fantasia in G (BWV 572) / Große Orgel der Katharinenkirche in Hamburg – Emil Petri:''' <youtube>https://m.youtube.com/watch?v=bYsmgSHShmo</youtube>
 +
 
 +
 
 +
'''Sietze de Vries - Improvisation An Wasserflussen Hamburg Katharinen:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=usjwTELU3Z4</youtube>
 +
 
 +
 
 +
'''H. Distler: Partita "Wachet auf, ruft uns die Stimme", Op. 8 No. 2: I. Toccata – Andreas Fischer:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=7Qmh8uehmuA&list=OLAK5uy_lbTuyiXluhLvoCQq-Hx92JrnrjVwudQwY</youtube>
 +
 
 +
 
 +
'''J.S. Bach: "An Wasserflüssen Babylon" BWV 653 – Pieter van Dijk:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=DAkaTgnf-h8&list=OLAK5uy_lbTuyiXluhLvoCQq-Hx92JrnrjVwudQwY</youtube>
  
 
== Die Orgel von 1962 bis 2007 ==
 
== Die Orgel von 1962 bis 2007 ==
 
 
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 
|BILD 1= Hamburg, St Katharinen, Orgel, Kemper-Orgel-Prospekt.jpg        |BILD 1-Text= Prospekt der Kemper-Orgel
 
|BILD 1= Hamburg, St Katharinen, Orgel, Kemper-Orgel-Prospekt.jpg        |BILD 1-Text= Prospekt der Kemper-Orgel
Zeile 178: Zeile 229:
 
|ERBAUER        = Emanuel Kemper & Sohn, Lübeck
 
|ERBAUER        = Emanuel Kemper & Sohn, Lübeck
 
|BAUJAHR        = 1962
 
|BAUJAHR        = 1962
|UMBAU          = 1988 - Einbau einer neuen Traktur, eines neuen Spieltischs und der Setzeranlage durch die Werkstatt Rudolf von Beckerath, Hamburg
+
|UMBAU          = 1988 Einbau einer neuen Traktur, eines neuen Spieltischs und der Setzeranlage durch die Werkstatt Rudolf von Beckerath, Hamburg
|GEHÄUSE        =  
+
|GEHÄUSE        = Der Prospekt wurde von den Architekten Hopp & Jäger, Hamburg, entworfen.
|GESCHICHTE      = Die Orgel wurde 2007 in die Pfarrkirche Jastrzebia Gora, Polen, abgegeben, ab 2009 entstand die oben beschriebene Flentrop-Orgel.
+
|GESCHICHTE      = Die Disposition der Orgel wurde von Thomas Dittmann entworfen, Monteure waren Willy Uhlhorn, Josef Kosinski und Peter Roocks.
 +
 
 +
Die Orgel wurde 2007 in die Pfarrkirche Jastrzebia Gora, Polen, abgegeben, ab 2007 entstand die oben beschriebene Flentrop-Orgel.
 
|STIMMTONHÖHE    = a¹ = 440 Hz  
 
|STIMMTONHÖHE    = a¹ = 440 Hz  
 
|TEMPERATUR      = gleichstufig
 
|TEMPERATUR      = gleichstufig
Zeile 187: Zeile 240:
 
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
 
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
 
|REGISTER        = 75 Register
 
|REGISTER        = 75 Register
|MANUALE        = 4 Manuale, Tonumfang: C-g³
+
|MANUALE        = 4 Manuale, Tonumfang: C–g³
|PEDAL          = Tonumfang: C-f¹
+
|PEDAL          = Tonumfang: C–f¹
 
|SPIELHILFEN    = Normalkoppeln: RP/HW, OW/RP<ref name="neu1">im Orgelfaltblatt noch nicht genannt, wahrscheinlich 1988 ergänzt</ref>, OW/HW, BW/HW, RP/Ped, HW/Ped, OW/Ped
 
|SPIELHILFEN    = Normalkoppeln: RP/HW, OW/RP<ref name="neu1">im Orgelfaltblatt noch nicht genannt, wahrscheinlich 1988 ergänzt</ref>, OW/HW, BW/HW, RP/Ped, HW/Ped, OW/Ped
  
Zeile 248: Zeile 301:
 
Trichterflöte 8'
 
Trichterflöte 8'
  
Quinte 5 1/3'<ref name="altSegg">alte Register nach Seggermann</ref>
+
Quinte 5 1/3' <ref name="altSegg">alte Register nach Seggermann</ref>
  
Oktave 4'<ref name="altSegg"></ref>
+
Oktave 4' <ref name="altSegg"></ref>
  
 
Nachthorn 4'
 
Nachthorn 4'
  
Quinte 2 2/3'<ref name="altSegg"></ref>
+
Quinte 2 2/3' <ref name="altSegg"></ref>
  
 
Oktave 2'
 
Oktave 2'
Zeile 266: Zeile 319:
 
Scharff IV
 
Scharff IV
  
Trompete 16'<ref name="altSegg"></ref>
+
Trompete 16' <ref name="altSegg"></ref>
  
 
Trompete 8'
 
Trompete 8'
Zeile 342: Zeile 395:
 
Oktave 8'
 
Oktave 8'
  
Gedackt 8'<ref name="altSegg"></ref>
+
Gedackt 8' <ref name="altSegg"></ref>
  
Oktave 4'<ref name="altSegg"></ref>
+
Oktave 4' <ref name="altSegg"></ref>
  
 
Blockflöte 4'
 
Blockflöte 4'
Zeile 352: Zeile 405:
 
Bauernpfeife 1'
 
Bauernpfeife 1'
  
Rauschpfeife III<ref name="altSegg"></ref>
+
Rauschpfeife III <ref name="altSegg"></ref>
  
 
Mixtur VI-VIII
 
Mixtur VI-VIII
Zeile 362: Zeile 415:
 
Dulcian 16'
 
Dulcian 16'
  
Trompete 8'<ref name="altSegg"></ref>
+
Trompete 8' <ref name="altSegg"></ref>
  
Trompete 4'<ref name="altSegg"></ref>
+
Trompete 4' <ref name="altSegg"></ref>
  
  
Zeile 372: Zeile 425:
 
{{Disposition4
 
{{Disposition4
 
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition 1962 - 1988<ref>nach dem Orgelfaltblatt der Kirchengemeinde</ref>
 
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition 1962 - 1988<ref>nach dem Orgelfaltblatt der Kirchengemeinde</ref>
|WERK 1          = Rückpositiv
+
|WERK 1          = I Rückpositiv
 
|REGISTER WERK 1 = Prinzipal 8'
 
|REGISTER WERK 1 = Prinzipal 8'
  
Zeile 403: Zeile 456:
  
 
''Tremulant''
 
''Tremulant''
|WERK 2          = Hauptwerk
+
|WERK 2          = II Hauptwerk
 
|REGISTER WERK 2 = Prinzipal 16'
 
|REGISTER WERK 2 = Prinzipal 16'
  
Zeile 414: Zeile 467:
 
Trichterflöte 8'
 
Trichterflöte 8'
  
Quinte 5 1/3'<ref name="altFalt">alte Register nach dem Faltblatt</ref>
+
Quinte 5 1/3' <ref name="altFalt">alte Register nach dem Faltblatt</ref>
  
Oktave 4'<ref name="altFalt"></ref>
+
Oktave 4' <ref name="altFalt"></ref>
  
 
Nachthorn 4'
 
Nachthorn 4'
  
Quinte 2 2/3'<ref name="altFalt"></ref>
+
Quinte 2 2/3' <ref name="altFalt"></ref>
  
 
Oktave 2'
 
Oktave 2'
Zeile 432: Zeile 485:
 
Scharff IV
 
Scharff IV
  
Trompete 16'<ref name="altFalt"></ref>
+
Trompete 16' <ref name="altFalt"></ref>
  
 
Trompete 8'
 
Trompete 8'
  
 
Trompete 4'
 
Trompete 4'
|WERK 3          = Oberwerk<ref>schwellbar</ref>
+
|WERK 3          = III Oberwerk<ref>schwellbar</ref>
 
|REGISTER WERK 3 = Gedackt 16'
 
|REGISTER WERK 3 = Gedackt 16'
  
Zeile 472: Zeile 525:
  
 
''2 Tremulanten''
 
''2 Tremulanten''
|WERK 4          = Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
+
|WERK 4          = IV Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 
|REGISTER WERK 4 = Holzgedackt 8'
 
|REGISTER WERK 4 = Holzgedackt 8'
  
Zeile 493: Zeile 546:
 
Krummhornregal 8'
 
Krummhornregal 8'
  
Knopfregal 8'<ref name="altFalt"></ref>
+
Knopfregal 8' <ref name="altFalt"></ref>
  
  
Zeile 508: Zeile 561:
 
Oktave 8'
 
Oktave 8'
  
Gedackt 8'<ref name="altFalt"></ref>
+
Gedackt 8' <ref name="altFalt"></ref>
  
Oktave 4'<ref name="altFalt"></ref>
+
Oktave 4' <ref name="altFalt"></ref>
  
Quintadena 4'<ref name="altFalt"></ref>
+
Quintadena 4' <ref name="altFalt"></ref>
  
 
Nachthorn 2'
 
Nachthorn 2'
Zeile 518: Zeile 571:
 
Bauernpfeife 1'
 
Bauernpfeife 1'
  
Rauschpfeife III<ref name="altFalt"></ref>
+
Rauschpfeife III <ref name="altFalt"></ref>
  
 
Mixtur VI-VIII
 
Mixtur VI-VIII
Zeile 528: Zeile 581:
 
Dulcian 16'
 
Dulcian 16'
  
Trompete 8'<ref name="altFalt"></ref>
+
Trompete 8' <ref name="altFalt"></ref>
  
Trompete 4'<ref name="altFalt"></ref>
+
Trompete 4' <ref name="altFalt"></ref>
  
  
 
''Tremulant''
 
''Tremulant''
 +
}}
 +
 +
; Anmerkungen
 +
<references/>
 +
 +
{{Verweise
 +
|ANMERKUNGEN    =
 +
|DISCOGRAPHIE    =
 +
|LITERATUR      = Orgelfaltblatt der Kirche St. Katharinen
 +
 +
Seggermann, G., Die Orgeln in Hamburg, (Hamburg, 1997) S. 116f.
 +
 +
Ars Organi 3/2001, S. 147
 +
|WEBLINKS        = [http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=2002451&LGE=EN&LIJST=lang&OLC=5002162 Die Orgel auf Orgbase.nl]
 +
}}
 +
== Video ==
 +
'''J.S Bach: Fantasia et Fuga g BWV 542, Andreas Fischer an der Kemperorgel von St. Katharinen Hamburg:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=K8eHmxDToq8</youtube>
 +
 +
== Die Orgel von 1543 bis 1943 ==
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = Gregorius Vogel
 +
|BAUJAHR        = 1543
 +
|UMBAU          = Die Maßnahme von 1543 wird in Ars Organi als  ein Umbau bezeichnet, der einem Neubau gleichkommt. Wer die Orgel ursprünglich erbaute ist demnach offensichtlich aus den Akten nicht ersichtlich. Daher wird die Orgel hier Gregorius Vogel zugeordnet. In Ars Organi werden alle Dispositionsstände bis zur Zerstörung der Orgel im Jahr 1943 mitgeteilt.<ref>Alle Angaben zur Geschichte des Orgelwerks nach Ars Organi</ref>
 +
1551/52 – Arbeiten der Niederländer Hendrik Niehoff und Jasper Johannsen.
 +
 +
1559 – Einbau einer Klingenden Zimbel durch Jacob Scherer.
 +
 +
1587 – Hans Scherer d. Ä. ersetzt die abgängigen Register Krumhorn, Bärpip und Hohlpip.
 +
 +
1590/91 – Hans Scherer d. Ä. überholt das Rückpositiv technisch, belegt die Prospektpfeifen mit Zinnfolie und baut ein neues Scharff ein.
 +
 +
1603 – nicht näher bekannte Arbeiten zum Preis von 10.000 M. durch einen unbekannten Orgelbauer (In Ars Organi wird die Vergrößerung des Pedals auf den bei dem Zustand von 1670 genannten Umfang vermutet).
 +
 +
1631/33 – Umbau durch Gottfried Fritzsche, dabei Einbau der Semitionen dis/es in den Manualen
 +
 +
1636 – Einbau des Brustwerks mit 7 Registern durch Gottfried Fritzsche
 +
 +
1644/47 – Umbauten durch Friedrich Stellwagen
 +
 +
1669/70 – Erweiterung durch Friedrich Besser um die Register Trommete 4‘ (OW), Principalbaß 16‘ und Cornettbaß 2' (Ped), Joachim Richborn baut das Register Principal 32' (Ped) ein. Dieser Dispositionszustand wird 1720 durch Mattheson mitgeteilt.
 +
 +
1738 – Einbau der Register Hautbois d'amour 8' (RPos) und Chalumeau 8' (HW) durch einen unbekannten Orgelbauer.
 +
 +
1740/42 – Größerer Umbau durch Johann Dietrich Busch, dabei u. a. auch der Einbau zweier Zimbelsterne.
 +
 +
1742/43 – Ergänzung des Schnitzwerks durch Bildhauer Christof Gruber
 +
 +
1786 – wahrscheinlich Schwellbarmachung des Brustwerks
 +
 +
1832 – Größerer Umbau durch einen nicht bekannten Orgelbauer, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1832 erreicht.
 +
 +
1839 – großer Umbau durch Johann Gottlieb Wolfsteller, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1839 erreicht.
 +
 +
1867–1869 – weiterer großer Umbau durch Christian Heinrich Wolfsteller, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1869 erreicht.
 +
 +
1898 – Einbau eines Barkerhebels für das Hauptwerk durch Gelhaar, Bremen.
 +
 +
1901 – Umbau durch Paul Rother.
 +
 +
1917 – Konfiszierung der Prospektpfeifen durch den Staat
 +
 +
1918 – Einbau neuer Prospektpfeifen aus Zink durch Paul Rother, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1925 erreicht.
 +
 +
1934 – letzter Umbau vor der Auslagerung von 16 Registern (durch die Firma Walcker) im Jahr 1943, danach Kriegszerstörung des Orgelwerks. Wer diesen Umbau durchführte, ist in Ars Organi nicht genannt.
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      =
 +
|STIMMTONHÖHE    =
 +
|TEMPERATUR      =
 +
|WINDLADEN      = Schleifladen
 +
|SPIELTRAKTUR    = mechanisch
 +
|REGISTERTRAKTUR = mechanisch
 +
|REGISTER        = 1543 – 43 Register
 +
 +
1670 – 58 Register
 +
 +
1839 – 57 Register
 +
 +
1869 – 56 Register
 +
|MANUALE        = 4 Manuale, Tonumfang: C–g³
 +
|PEDAL          = Tonumfang: C–f¹
 +
|SPIELHILFEN    =
 +
}}
 +
{{Disposition3
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition seit 1543<ref Name="AO">nach Ars Organi</ref>
 +
|WERK 1          = I Rückpositiv
 +
|REGISTER WERK 1 = Principal 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Quintatön 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Kleinhohlflöte 4'
 +
 +
Flauto traverso 4'
 +
 +
Nasaat 3'
 +
 +
Sifflöte 1'
 +
 +
Sexquialtera II
 +
 +
Scharf VIII
 +
 +
Regal 8'
 +
 +
Bärpfeife 8'
 +
 +
Schalmey 4'
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 = Prinzipal 16' <ref name="sic">sic!</ref>
 +
 +
Quintatön 16'
 +
 +
Bordun 16'
 +
 +
Oktave 8'
 +
 +
Spitzflöte 8'
 +
 +
Flauto traverso 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Oktave 2'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur X
 +
 +
Trompete 16'
 +
|WERK 3          = III Oberwerk
 +
|REGISTER WERK 3 = Prinzipal 8'<ref name="sic"></ref>
 +
 +
Flöte 4'
 +
 +
Nasat 3'
 +
 +
Waldflöte 2'
 +
 +
Gemshorn 2'
 +
 +
Scharf II
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Zinke 8'
 +
|WERK 4          = Pedalwerk
 +
|REGISTER WERK 4 = Subbaß 16'
 +
 +
Oktave 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur III
 +
 +
Zimbel III
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Krumhorn 8'<ref name="sic"></ref>
 +
 +
Schalmey 4'
 +
}}
 +
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition um 1670, mitgeteilt 1720 durch Mattheson<ref Name="AO"></ref>
 +
|WERK 1          = I Rückpositiv
 +
|REGISTER WERK 1 = Principal 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Quintatön 8'
 +
 +
Octava 4'
 +
 +
Hohlflöte 4'
 +
 +
Blockflöte 4'
 +
 +
Quintflöte 1 1/2'
 +
 +
Sifflet 1'
 +
 +
Sesquialtera II
 +
 +
Scharf VIII
 +
 +
Regal 8'
 +
 +
Baarpfeife 8'
 +
 +
Schallmey 4'
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 = Prinzipal 16'<ref name="sic"></ref>
 +
 +
Quintadena 16'
 +
 +
Bordun 16'
 +
 +
Octava 8'
 +
 +
Spitzflöte 8'
 +
 +
Querflöte 8'
 +
 +
Octava 4'
 +
 +
Octava 2'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtura X
 +
 +
Trommete 16'
 +
|WERK 3          = III Oberwerk
 +
|REGISTER WERK 3 = Principal 8'
 +
 +
Hohlflöte 8'
 +
 +
Flöte 4'
 +
 +
Nasat 3'
 +
 +
Waldflöte 2'
 +
 +
Gemshorn 2'
 +
 +
Scharf VI
 +
 +
Trompete 8' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Zinke 8'
 +
 +
Trommete 4'
 +
|WERK 4          = IV Brustwerk
 +
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
 +
 +
Octava 4'
 +
 +
Quintadena 4'
 +
 +
Waldpfeife 2'
 +
 +
Scharff VII
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Regal 8'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
 +
 +
Principalbaß 16'
 +
 +
Subbaß 16'
 +
 +
Octava 8'
 +
 +
Gedact 8'
 +
 +
Octava 4'
 +
 +
Nachthorn 4'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtura V
 +
 +
Cimbel III
 +
 +
Großposaun 32' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trommete 8'
 +
 +
Krumhorn 8'
 +
 +
Schalmey 4'
 +
 +
Cornettbaß 2'
 +
}}
 +
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition seit 1832<ref Name="AO"></ref>
 +
|WERK 1          = I Rückpositiv
 +
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
 +
 +
Principal I-II 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Quintatön 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Klein Hohlflöte 4'
 +
 +
Nasat 3'
 +
 +
Sifflöte 1'
 +
 +
Sesquialtera II
 +
 +
Scharf VIII
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Hautbois d'amour 8'
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
 +
 +
Quintadena 16'
 +
 +
Bordun 16'
 +
 +
Oktave 8'
 +
 +
Spitzflöte 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Octave 2' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur X
 +
 +
Trompete 16'
 +
 +
Chalumeau 8'
 +
|WERK 3          = III Oberwerk
 +
|REGISTER WERK 3 = Gambe 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Rohrflöte 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Flöte 4'
 +
 +
Waldflöte 2'
 +
 +
Scharf VI
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Vox humana 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
|WERK 4          = IV Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
 +
 +
Octava 4' [sic!]
 +
 +
Quintadena 4'
 +
 +
Quinte 3'
 +
 +
Scharff VII
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Oboe 8'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
 +
 +
Principal 16'
 +
 +
Subbaß 16'
 +
 +
Octave 8' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Quinte 6'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Gemshorn 2'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur V
 +
 +
Posaune 32'
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Krumhorn 8'
 +
 +
Schalmey 4'
 +
 +
Cornet 2'
 +
}}
 +
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition seit 1839<ref Name="AO"></ref>
 +
|WERK 1          = I Rückpositiv
 +
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Gedact 8'
 +
 +
Quintatön 8'
 +
 +
Oktave 4' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Kleinhohlflöte 4'
 +
 +
Nasat 3'
 +
 +
Sifflöte 1'
 +
 +
Sesquialtera II
 +
 +
Scharf VIII
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Hautbois d'amour 8'
 +
|WERK 2          =II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
 +
 +
Quintatön 16'
 +
 +
Viola da Gamba 16'
 +
 +
Octave 8'
 +
 +
Spitzflöte 8'
 +
 +
Viola da Gamba 8'
 +
 +
Oktave 4' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Octave 2'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur X
 +
 +
Trompete 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
|WERK 3          =III Oberwerk
 +
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Rohrflöte 8'
 +
 +
Gedackt 8' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Flöte 4'
 +
 +
Waldflöte 2'
 +
 +
Scharf III-V
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Vox humana 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
|WERK 4          = IV Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
 +
 +
Quinte 6'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Quintatön 4'
 +
 +
Scharff VII
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Oboe 8'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
 +
 +
Principal 16'
 +
 +
Subbaß 16'
 +
 +
Quinte 12'
 +
 +
Octave 8'
 +
 +
Bordun 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
''Rauschpfeife II''<ref>Das Vorhandensein dieses Registers ist wohl nicht gesichert.</ref>
 +
 +
Mixtur III
 +
 +
Posaune 32'
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
}}
 +
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition seit 1869<ref Name="AO"></ref>
 +
|WERK 1          = I Rückpositiv
 +
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
 +
 +
Principal I 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Quintatön 8'
 +
 +
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
 +
 +
Hohlflöte 4'
 +
 +
Nasat 3'
 +
 +
Oktave 2'
 +
 +
Sexquialtera II
 +
 +
Scharf V
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Hautbois d'amour 8'
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
 +
 +
Quintatön 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Octave 8'
 +
 +
Hohlflöte 8'
 +
 +
Salicional 8'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Octave 2'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur VI-X
 +
 +
Trompete 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
|WERK 3          = III Oberwerk
 +
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Rohrflöte 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Flöte 4'
 +
 +
Waldflöte 2'
 +
 +
Scharf IV-V
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Vox humana 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
|WERK 4          = IV Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Quintatön 4'
 +
 +
Scharff V
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Oboe 8'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
 +
 +
Principal 16'
 +
 +
Subbaß 16'
 +
 +
Violon 16'
 +
 +
Quinta 10 2/3' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Bordun 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Posaune 32'
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
Dulcian 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
}}
 +
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition um 1925<ref>nach Ars Organi</ref>
 +
|WERK 1          = I Rückpositiv
 +
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Harmonieflöte 8'
 +
 +
Quintatön 8'
 +
 +
Äoline 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Salicional 4'
 +
 +
Nasat 2 2/3'
 +
 +
Flöte 2'
 +
 +
Sexquialtera II
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Oboe 8'
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
 +
 +
Quintatön 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Spitzflöte 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Salicional 8'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Gemshorn 4'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur IV
 +
 +
Trompete 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
|WERK 3          = III Oberwerk
 +
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Hohlflöte 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Gambe 8'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Traversflöte 4'
 +
 +
Waldflöte 2'
 +
 +
Scharf III
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
|WERK 4          = IV Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Flöte 8'
 +
 +
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
 +
 +
Quintatön 4'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
 +
 +
Principal 16'
 +
 +
Subbaß 16'
 +
 +
Gedackt 16'
 +
 +
Violon 16'
 +
 +
Quinte 10 2/3'
 +
 +
Bordun 8'
 +
 +
Cello 8'
 +
 +
Quinte 5 1/3'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Posaune 32'
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
}}
 +
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition seit 1934<ref Name="AO"></ref>
 +
|WERK 1          = I Rückpositiv
 +
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Harmonieflöte 8'
 +
 +
Quintatön 8'
 +
 +
Äoline 8'
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Nasat 2 2/3'
 +
 +
Oktave 2' <ref name="sic"></ref>
 +
 +
Flöte 2'
 +
 +
Sexquialtera II
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Oboe 8'
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
 +
 +
Quintatön 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Spitzflöte 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Salicional 8'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Gemshorn 4'
 +
 +
Rauschpfeife II
 +
 +
Mixtur IV
 +
 +
Trompete 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
|WERK 3          = III Oberwerk
 +
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Hohlflöte 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Gambe 8'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Traversflöte 4'
 +
 +
Waldflöte 2'
 +
 +
Scharf III
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
|WERK 4          = IV Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Flöte 8'
 +
 +
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
 +
 +
Quintatön 4'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
 +
 +
Principal 16'
 +
 +
Subbaß 16'
 +
 +
Violon 16'
 +
 +
Quinte 10 2/3'
 +
 +
Bordun 8'
 +
 +
Cello 8'
 +
 +
Prinzipal 4'<ref name="sic"></ref>
 +
 +
Oktave 4'
 +
 +
Nachthorn 2'
 +
 +
Posaune 32'
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Trompete 4'
 
}}
 
}}
  
Zeile 546: Zeile 1.480:
 
Seggermann, G., Die Orgeln in Hamburg, S. 116
 
Seggermann, G., Die Orgeln in Hamburg, S. 116
  
Ars Organi 3/2001, S. 147
+
Ars Organi 3/2001, S. 147 ff.
|WEBLINKS        = [http://ip51cc4e92.adsl-surfen.hetnet.nl/scripts/wwwopac.exe?database=orgbase2&%250=2002451&LGE=NL&LIJST=lang Die Orgel auf Orgbase.nl]
+
 
 +
Orgel International 6/1998, S. 9
 +
 
 +
Organ 1/2003, S. 37
 +
 
 +
Organ 1/2005, S. 30
 +
 
 +
Rupp, Emile, Entwicklungsgeschichte, S. 69
 +
|WEBLINKS        = [http://www.orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=2002854&LGE=EN&LIJST=lang Beschreibung auf orgbase.nl]
 
}}
 
}}
  
 +
[[Kategorie: Hamburg]]
 +
[[Kategorie:Rother, Paul]]
 +
[[Kategorie:Deutschland]]
 +
[[Kategorie:1500-1549]]
 +
[[Kategorie:1960-1979]]
 
[[Kategorie:2000-2019]]
 
[[Kategorie:2000-2019]]
 
[[Kategorie:61-70 Register]]
 
[[Kategorie:61-70 Register]]
 +
[[Kategorie:71-80 Register]]
 +
[[Kategorie:Besser, Friedrich]]
 +
[[Kategorie:Busch, Johann Dietrich]]
 
[[Kategorie:Deutschland]]
 
[[Kategorie:Deutschland]]
 
[[Kategorie:Flentrop Orgelbau]]
 
[[Kategorie:Flentrop Orgelbau]]
[[Kategorie:Hamburg]]
+
[[Kategorie:Fritzsche, Gottfried]]
[[Kategorie:1960-1979]]
 
[[Kategorie:Kemper Orgelbau]]
 
[[Kategorie:71-80 Register]]
 

Aktuelle Version vom 3. Dezember 2023, 09:24 Uhr


Prospekt, Ansicht von hinter dem Altarraum
Prospekt, Ansicht aus dem Schiff
Chor- und Orgelempore
Ansicht durch das Kirchenschiff
Orgelbauer: Flentrop (Zaandam, Niederlande)
Baujahr: 2007-2013
Geschichte der Orgel: Unter den 4.330 Pfeifen finden sich noch 520 erhaltene (ausgelagerte) historische Pfeifen aus der am 29./30. Juli 1943 im Feuersturm der Bombenangriffe zerstörten Orgel von Hans Stellwagen (1543). Die Disposition geht zurück auf Johann Mattheson 1720.
Stimmtonhöhe: a1 = 465 Hz bei 20 °C
Temperatur (Stimmung): ungleich schwebend (Bach-Kellner)
Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: mechanisch
Registeranzahl: 62
Manuale: 4, CD–d3
Pedal: CD–d1
Spielhilfen, Koppeln: Koppeln BW/HW, HW/P, Schiebekoppeln OW/HW, BW/OW, Transpositionskoppel BW (a1 = 415 Hz und a1 = 440 Hz), Tremulanten zum BW und RP, Tremulant generell, 2 Zimbelsterne, Vogelgeschrei, Timpani, Calcant



Disposition

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk IV Brustwerk Pedal
Principal 8'

Gedackt 8'

Quintadena 8'

Octava 4'

Blockflöte 4'

Kleinhohlflöte 2'

Quintflöte 11/2'

Sifflet 1'

Sesquialtera 2f. 11/3'

Scharff 8f. 11/3'

Trichterregal 8'

Oboe d’Amore 8' [1]

Schallmey 4'

Tremulant

Principal 16'

Quintadena 16'

Bordun 16'

Octava 8'

Spitzflöte 8'

Querflöte 8'

Octava 4'

Octava 2'

Rausch-Pfeife 2f.

Mixtura 10f.

Trommete 16'

Trommete 8'

Principal 8'

Hohlflöte 8'

Viola di Gamba 8' [2]

Octava 4' [2]

Flöte 4'

Nasat 3'

Waldflöte 2'

Gemshorn 2'

Scharf 6f.

Trommete 8'

Zincke 8'

Trommete 4'

Principal 8'

Gedact 8'

Octave 4'

Quintadena 4'

Waldpfeife 2'

Scharf 7f.

Dulcian 16'

Regal 8'

Tremulant

Principal 32'

Principal 16'

Sub-Bass 16'

Octava 8'

Gedact 8'

Octava 4'

Nachthorn 4'

Rauschpfeiffe 2f.

Cimbel 3f.

Mixtura 5f.

Groß-Posaun 32'

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trommete 8'

Krumhorn 8'

Schallmey 4'

Cornet-Baß 2'


Anmerkungen
  1. historisches Register (1588/1738)
  2. 2,0 2,1 historisches Register (18. Jh.)




Bibliographie

Literatur: Festschrift zur Orgelweihe Eine Orgel für Bach, 2013, 132 Seiten

siehe orgbase.nl

Discographie: Johann Sebastian Bach: Dritter Theil der Clavier-Übung. Andreas Fischer. MDG 906 2120-6, 2019, 2 SACDs; Rezension bei organ

Katharinenkirche Hamburg - Sietze de Vries. JSB records, 2015, CD; Rezension

Regina Renata - Die Orgel in St. Katharinen Hamburg. Pieter van Dijk, Andreas Fischer, Wolfgang Zerer. Es-Dur ES 2050 (Naxos Deutschland), 2013, CD; YouTube, Spotify, Rezension bei organ

Weblinks: Seiten der Kirchengemeinde

Stiftung Johann Sebastian, YouTube-Kanal

Beschreibung bei Flentrop

Beschreibung auf orgbase.nl

Fotos und Beschreibung auf orgelsite.nl

Beschreibung auf orgelnieuws.nl

Beschreibung auf musiqueorguequebec.ca

Ausführliche Beschreibung auf walcker-stiftung.de

Wikipedia

Zeitungsartikel: Eine neue Orgel aus dem Barock


Videos

Zerer on Bach Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 645 / Netherlands Bach Society – Wolfgang Zerer:

Bach - Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 645 - Zerer / Netherlands Bach Society – Wolfgang Zerer:


J.P. Sweelinck: Variationen "Est-ce Mars" – Andreas Fischer:


J.S. Bach: Pièce d'Orgue - Fantasia in G (BWV 572) / Große Orgel der Katharinenkirche in Hamburg – Emil Petri:


Sietze de Vries - Improvisation An Wasserflussen Hamburg Katharinen:


H. Distler: Partita "Wachet auf, ruft uns die Stimme", Op. 8 No. 2: I. Toccata – Andreas Fischer:


J.S. Bach: "An Wasserflüssen Babylon" BWV 653 – Pieter van Dijk:

Die Orgel von 1962 bis 2007

Orgelbeschreibung

Prospekt der Kemper-Orgel
Orgelbauer: Emanuel Kemper & Sohn, Lübeck
Baujahr: 1962
Geschichte der Orgel: Die Disposition der Orgel wurde von Thomas Dittmann entworfen, Monteure waren Willy Uhlhorn, Josef Kosinski und Peter Roocks.

Die Orgel wurde 2007 in die Pfarrkirche Jastrzebia Gora, Polen, abgegeben, ab 2007 entstand die oben beschriebene Flentrop-Orgel.

Umbauten: 1988 – Einbau einer neuen Traktur, eines neuen Spieltischs und der Setzeranlage durch die Werkstatt Rudolf von Beckerath, Hamburg
Gehäuse: Der Prospekt wurde von den Architekten Hopp & Jäger, Hamburg, entworfen.
Stimmtonhöhe: a¹ = 440 Hz
Temperatur (Stimmung): gleichstufig
Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: elektrisch
Registeranzahl: 75 Register
Manuale: 4 Manuale, Tonumfang: C–g³
Pedal: Tonumfang: C–f¹
Spielhilfen, Koppeln: Normalkoppeln: RP/HW, OW/RP[1], OW/HW, BW/HW, RP/Ped, HW/Ped, OW/Ped

Zungen ab (alle und einzeln)[2]

Tutti[2]

ursprünglich 3 freie Kombinationen, 1 geteilte Kombination und 2 freie Pedalkombinationen, 1988 ersetzt durch einen 128facher Setzer

Domglocken[3]

Glockenspiel 8'[4]

Glockenspiel 4'[4]



Disposition seit 1988[5]

Rückpositiv Hauptwerk Oberwerk[6] Brustwerk[7] Pedal
Prinzipal 8'

Gedackt 8'

Quintadena 8'

Oktave 4'

Rohrflöte 4'

Quinte 2 2/3'

Oktave 2'

Terz 1 3/5'

Spitzquinte 1 1/3'

Sifflöte 1'

Scharff V-VII

Dulcian 16'

Zarttrompete 8'

Trechterregal 8'


Tremulant

Prinzipal 16'

Pommer 16'

Oktave 8'

Spitzflöte 8'

Trichterflöte 8'

Quinte 5 1/3' [8]

Oktave 4' [8]

Nachthorn 4'

Quinte 2 2/3' [8]

Oktave 2'

Flachflöte 2'

Terzian II

Mixtur VI-VIII

Scharff IV

Trompete 16' [8]

Trompete 8'

Trompete 4'

Gedackt 16'

Prinzipal 8'

Rohrflöte 8'

Spitzgambe 8'

Céleste 8'

Oktave 4'

Schweizerpfeife 4'

Nasat 2 2/3'

Flöt-Oktave 2'

Glockenton 1/2'

Cornett V

Fernmixtur VI

Quintzimbel II

Rankett 16'

Oboe 8'

Vox humana 8'


Tremulant

Holzgedackt 8'

Holzprinzipal 4'

Quintade 4'

Spitzflöte 2'

Quinte 1 1/3'

Sesquialtera II

Scharff III

Zwergzimbel V

Geigendregal 16'

Krummhornregal 8'

Knopfregal 8'


Tremulant

Prinzipal 32'

Prinzipal 16'

Subbaß 16'

Quinte 10 2/3'

Oktave 8'

Gedackt 8' [8]

Oktave 4' [8]

Blockflöte 4'

Nachthorn 2'

Bauernpfeife 1'

Rauschpfeife III [8]

Mixtur VI-VIII

Fagott 32'

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trompete 8' [8]

Trompete 4' [8]


Tremulant


Disposition 1962 - 1988[9]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk[10] IV Brustwerk[11] Pedal
Prinzipal 8'

Gedackt 8'

Quintadena 8'

Oktave 4'

Rohrflöte 4'

Quinte 2 2/3'

Oktave 2'

Terz 1 3/5'

Spitzquinte 1 1/3'

Sifflöte 1'

Scharff V-VII

Dulcian 16'

Zarttrompete 8'

Trechterregal 8'


Tremulant

Prinzipal 16'

Pommer 16'

Oktave 8'

Spitzflöte 8'

Trichterflöte 8'

Quinte 5 1/3' [12]

Oktave 4' [12]

Nachthorn 4'

Quinte 2 2/3' [12]

Oktave 2'

Flachflöte 2'

Terzian II

Mixtur VI-VIII

Scharff IV

Trompete 16' [12]

Trompete 8'

Trompete 4'

Gedackt 16'

Prinzipal 8'

Rohrflöte 8'

Spitzgambe 8'

Oktave 4'

Schweizerpfeife 4'

Nasat 2 2/3'

Flöt-Oktave 2'

Glockenton 1/2'

Cornett V

Fernmixtur VI

Quintzimbel II

Jauchzendpfeife II

Rankett 16'

Oboe 8'

Vox humana 8'


2 Tremulanten

Holzgedackt 8'

Holzprinzipal 4'

Quintade 4'

Spitzflöte 2'

Quinte 1 1/3'

Sesquialtera II

Scharff III

Zwergzimbel V

Geigendregal 16'

Krummhornregal 8'

Knopfregal 8' [12]


Tremulant

Prinzipal 32'

Prinzipal 16'

Subbaß 16'

Quinte 10 2/3'

Oktave 8'

Gedackt 8' [12]

Oktave 4' [12]

Quintadena 4' [12]

Nachthorn 2'

Bauernpfeife 1'

Rauschpfeife III [12]

Mixtur VI-VIII

Fagott 32'

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trompete 8' [12]

Trompete 4' [12]


Tremulant


Anmerkungen
  1. im Orgelfaltblatt noch nicht genannt, wahrscheinlich 1988 ergänzt
  2. 2,0 2,1 nur im Orgelfaltblatt genannt, es ist unklar ob diese Spielhilfe nach dem Umbau von 1988 noch vorhanden war
  3. nur in Ars Organi genannt, wahrscheinlich 1988 ergänzt
  4. 4,0 4,1 Die Zuordnung der Glockenspiele zu einem Manual ist nicht angegeben, sie sind nur in Ars Organi genannt, wahrscheinlich also 1988 ergänzt worden.
  5. nach Ars Organi und Seggermann
  6. schwellbar
  7. schwellbar
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 8,8 alte Register nach Seggermann
  9. nach dem Orgelfaltblatt der Kirchengemeinde
  10. schwellbar
  11. schwellbar
  12. 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 alte Register nach dem Faltblatt



Bibliographie

Literatur: Orgelfaltblatt der Kirche St. Katharinen

Seggermann, G., Die Orgeln in Hamburg, (Hamburg, 1997) S. 116f.

Ars Organi 3/2001, S. 147

Weblinks: Die Orgel auf Orgbase.nl


Video

J.S Bach: Fantasia et Fuga g BWV 542, Andreas Fischer an der Kemperorgel von St. Katharinen Hamburg:

Die Orgel von 1543 bis 1943

Orgelbeschreibung

Orgelbauer: Gregorius Vogel
Baujahr: 1543
Umbauten: Die Maßnahme von 1543 wird in Ars Organi als ein Umbau bezeichnet, der einem Neubau gleichkommt. Wer die Orgel ursprünglich erbaute ist demnach offensichtlich aus den Akten nicht ersichtlich. Daher wird die Orgel hier Gregorius Vogel zugeordnet. In Ars Organi werden alle Dispositionsstände bis zur Zerstörung der Orgel im Jahr 1943 mitgeteilt.[1]

1551/52 – Arbeiten der Niederländer Hendrik Niehoff und Jasper Johannsen.

1559 – Einbau einer Klingenden Zimbel durch Jacob Scherer.

1587 – Hans Scherer d. Ä. ersetzt die abgängigen Register Krumhorn, Bärpip und Hohlpip.

1590/91 – Hans Scherer d. Ä. überholt das Rückpositiv technisch, belegt die Prospektpfeifen mit Zinnfolie und baut ein neues Scharff ein.

1603 – nicht näher bekannte Arbeiten zum Preis von 10.000 M. durch einen unbekannten Orgelbauer (In Ars Organi wird die Vergrößerung des Pedals auf den bei dem Zustand von 1670 genannten Umfang vermutet).

1631/33 – Umbau durch Gottfried Fritzsche, dabei Einbau der Semitionen dis/es in den Manualen

1636 – Einbau des Brustwerks mit 7 Registern durch Gottfried Fritzsche

1644/47 – Umbauten durch Friedrich Stellwagen

1669/70 – Erweiterung durch Friedrich Besser um die Register Trommete 4‘ (OW), Principalbaß 16‘ und Cornettbaß 2' (Ped), Joachim Richborn baut das Register Principal 32' (Ped) ein. Dieser Dispositionszustand wird 1720 durch Mattheson mitgeteilt.

1738 – Einbau der Register Hautbois d'amour 8' (RPos) und Chalumeau 8' (HW) durch einen unbekannten Orgelbauer.

1740/42 – Größerer Umbau durch Johann Dietrich Busch, dabei u. a. auch der Einbau zweier Zimbelsterne.

1742/43 – Ergänzung des Schnitzwerks durch Bildhauer Christof Gruber

1786 – wahrscheinlich Schwellbarmachung des Brustwerks

1832 – Größerer Umbau durch einen nicht bekannten Orgelbauer, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1832 erreicht.

1839 – großer Umbau durch Johann Gottlieb Wolfsteller, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1839 erreicht.

1867–1869 – weiterer großer Umbau durch Christian Heinrich Wolfsteller, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1869 erreicht.

1898 – Einbau eines Barkerhebels für das Hauptwerk durch Gelhaar, Bremen.

1901 – Umbau durch Paul Rother.

1917 – Konfiszierung der Prospektpfeifen durch den Staat

1918 – Einbau neuer Prospektpfeifen aus Zink durch Paul Rother, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1925 erreicht.

1934 – letzter Umbau vor der Auslagerung von 16 Registern (durch die Firma Walcker) im Jahr 1943, danach Kriegszerstörung des Orgelwerks. Wer diesen Umbau durchführte, ist in Ars Organi nicht genannt.

Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: mechanisch
Registeranzahl: 1543 – 43 Register

1670 – 58 Register

1839 – 57 Register

1869 – 56 Register

Manuale: 4 Manuale, Tonumfang: C–g³
Pedal: Tonumfang: C–f¹



Disposition seit 1543[2]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk Pedalwerk
Principal 8'

Gedackt 8'

Quintatön 8'

Oktave 4'

Kleinhohlflöte 4'

Flauto traverso 4'

Nasaat 3'

Sifflöte 1'

Sexquialtera II

Scharf VIII

Regal 8'

Bärpfeife 8'

Schalmey 4'

Prinzipal 16' [3]

Quintatön 16'

Bordun 16'

Oktave 8'

Spitzflöte 8'

Flauto traverso 8'

Oktave 4'

Oktave 2'

Rauschpfeife II

Mixtur X

Trompete 16'

Prinzipal 8'[3]

Flöte 4'

Nasat 3'

Waldflöte 2'

Gemshorn 2'

Scharf II

Trompete 8'

Zinke 8'

Subbaß 16'

Oktave 8'

Oktave 4'

Rauschpfeife II

Mixtur III

Zimbel III

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trompete 8'

Krumhorn 8'[3]

Schalmey 4'


Disposition um 1670, mitgeteilt 1720 durch Mattheson[2]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk IV Brustwerk Pedal
Principal 8'

Gedackt 8'

Quintatön 8'

Octava 4'

Hohlflöte 4'

Blockflöte 4'

Quintflöte 1 1/2'

Sifflet 1'

Sesquialtera II

Scharf VIII

Regal 8'

Baarpfeife 8'

Schallmey 4'

Prinzipal 16'[3]

Quintadena 16'

Bordun 16'

Octava 8'

Spitzflöte 8'

Querflöte 8'

Octava 4'

Octava 2'

Rauschpfeife II

Mixtura X

Trommete 16'

Principal 8'

Hohlflöte 8'

Flöte 4'

Nasat 3'

Waldflöte 2'

Gemshorn 2'

Scharf VI

Trompete 8' [3]

Zinke 8'

Trommete 4'

Principal 8'

Octava 4'

Quintadena 4'

Waldpfeife 2'

Scharff VII

Dulcian 16'

Regal 8'

Principal 32'

Principalbaß 16'

Subbaß 16'

Octava 8'

Gedact 8'

Octava 4'

Nachthorn 4'

Rauschpfeife II

Mixtura V

Cimbel III

Großposaun 32' [3]

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trommete 8'

Krumhorn 8'

Schalmey 4'

Cornettbaß 2'


Disposition seit 1832[2]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk IV Brustwerk[4] Pedal
Bordun 16'

Principal I-II 8'

Gedackt 8'

Quintatön 8'

Oktave 4'

Klein Hohlflöte 4'

Nasat 3'

Sifflöte 1'

Sesquialtera II

Scharf VIII

Dulcian 16'

Trompete 8'

Hautbois d'amour 8'

Principal 16'

Quintadena 16'

Bordun 16'

Oktave 8'

Spitzflöte 8'

Oktave 4'

Octave 2' [3]

Rauschpfeife II

Mixtur X

Trompete 16'

Chalumeau 8'

Gambe 16'

Principal 8'

Rohrflöte 8'

Gedackt 8'

Oktave 4'

Flöte 4'

Waldflöte 2'

Scharf VI

Trompete 8'

Vox humana 8'

Trompete 4'

Principal 8'

Octava 4' [sic!]

Quintadena 4'

Quinte 3'

Scharff VII

Trompete 8'

Oboe 8'

Principal 32'

Principal 16'

Subbaß 16'

Octave 8' [3]

Quinte 6'

Oktave 4'

Gemshorn 2'

Rauschpfeife II

Mixtur V

Posaune 32'

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trompete 8'

Krumhorn 8'

Schalmey 4'

Cornet 2'


Disposition seit 1839[2]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk IV Brustwerk[5] Pedal
Bordun 16'

Principal 8'

Gedact 8'

Quintatön 8'

Oktave 4' [3]

Kleinhohlflöte 4'

Nasat 3'

Sifflöte 1'

Sesquialtera II

Scharf VIII

Dulcian 16'

Trompete 8'

Hautbois d'amour 8'

Principal 16'

Quintatön 16'

Viola da Gamba 16'

Octave 8'

Spitzflöte 8'

Viola da Gamba 8'

Oktave 4' [3]

Octave 2'

Rauschpfeife II

Mixtur X

Trompete 16'

Trompete 8'

Bordun 16'

Principal 8'

Rohrflöte 8'

Gedackt 8' [3]

Octave 4'

Flöte 4'

Waldflöte 2'

Scharf III-V

Trompete 8'

Vox humana 8'

Trompete 4'

Principal 8'

Quinte 6'

Octave 4'

Quintatön 4'

Scharff VII

Trompete 8'

Oboe 8'

Principal 32'

Principal 16'

Subbaß 16'

Quinte 12'

Octave 8'

Bordun 8'

Oktave 4'

Rauschpfeife II[6]

Mixtur III

Posaune 32'

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trompete 8'

Trompete 4'


Disposition seit 1869[2]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk IV Brustwerk[7] Pedal
Bordun 16'

Principal I 8'

Gedackt 8'

Quintatön 8'

Oktave 4'[3]

Hohlflöte 4'

Nasat 3'

Oktave 2'

Sexquialtera II

Scharf V

Dulcian 16'

Trompete 8'

Hautbois d'amour 8'

Principal 16'

Quintatön 16'

Principal 8'

Octave 8'

Hohlflöte 8'

Salicional 8'

Octave 4'

Octave 2'

Rauschpfeife II

Mixtur VI-X

Trompete 16'

Trompete 8'

Bordun 16'

Principal 8'

Rohrflöte 8'

Gedackt 8'

Octave 4'

Flöte 4'

Waldflöte 2'

Scharf IV-V

Trompete 8'

Vox humana 8'

Trompete 4'

Principal 8'

Gedackt 8'

Octave 4'

Quintatön 4'

Scharff V

Trompete 8'

Oboe 8'

Principal 32'

Principal 16'

Subbaß 16'

Violon 16'

Quinta 10 2/3' [3]

Bordun 8'

Oktave 4'

Rauschpfeife II

Posaune 32'

Posaune 16'

Dulcian 16'

Trompete 8'

Trompete 4'


Disposition um 1925[8]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk IV Brustwerk[9] Pedal
Bordun 16'

Principal 8'

Harmonieflöte 8'

Quintatön 8'

Äoline 8'

Oktave 4'

Salicional 4'

Nasat 2 2/3'

Flöte 2'

Sexquialtera II

Trompete 8'

Oboe 8'

Principal 16'

Quintatön 16'

Principal 8'

Spitzflöte 8'

Gedackt 8'

Salicional 8'

Octave 4'

Gemshorn 4'

Rauschpfeife II

Mixtur IV

Trompete 16'

Trompete 8'

Bordun 16'

Principal 8'

Hohlflöte 8'

Gedackt 8'

Gambe 8'

Octave 4'

Traversflöte 4'

Waldflöte 2'

Scharf III

Trompete 8'

Trompete 4'

Principal 8'

Gedackt 8'

Flöte 8'

Oktave 4'[3]

Quintatön 4'

Trompete 8'

Trompete 4'

Principal 32'

Principal 16'

Subbaß 16'

Gedackt 16'

Violon 16'

Quinte 10 2/3'

Bordun 8'

Cello 8'

Quinte 5 1/3'

Oktave 4'

Posaune 32'

Posaune 16'

Trompete 8'

Trompete 4'


Disposition seit 1934[2]

I Rückpositiv II Hauptwerk III Oberwerk IV Brustwerk[10] Pedal
Bordun 16'

Principal 8'

Harmonieflöte 8'

Quintatön 8'

Äoline 8'

Oktave 4'

Nasat 2 2/3'

Oktave 2' [3]

Flöte 2'

Sexquialtera II

Trompete 8'

Oboe 8'

Principal 16'

Quintatön 16'

Principal 8'

Spitzflöte 8'

Gedackt 8'

Salicional 8'

Octave 4'

Gemshorn 4'

Rauschpfeife II

Mixtur IV

Trompete 16'

Trompete 8'

Bordun 16'

Principal 8'

Hohlflöte 8'

Gedackt 8'

Gambe 8'

Octave 4'

Traversflöte 4'

Waldflöte 2'

Scharf III

Trompete 8'

Trompete 4'

Principal 8'

Gedackt 8'

Flöte 8'

Oktave 4'[3]

Quintatön 4'

Trompete 8'

Trompete 4'

Principal 32'

Principal 16'

Subbaß 16'

Violon 16'

Quinte 10 2/3'

Bordun 8'

Cello 8'

Prinzipal 4'[3]

Oktave 4'

Nachthorn 2'

Posaune 32'

Posaune 16'

Trompete 8'

Trompete 4'


Anmerkungen
  1. Alle Angaben zur Geschichte des Orgelwerks nach Ars Organi
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 nach Ars Organi
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 sic!
  4. schwellbar
  5. schwellbar
  6. Das Vorhandensein dieses Registers ist wohl nicht gesichert.
  7. schwellbar
  8. nach Ars Organi
  9. schwellbar
  10. schwellbar



Bibliographie

Literatur: Orgelfaltblatt der Kirche St. Katharinen s. separates Blatt

Seggermann, G., Die Orgeln in Hamburg, S. 116

Ars Organi 3/2001, S. 147 ff.

Orgel International 6/1998, S. 9

Organ 1/2003, S. 37

Organ 1/2005, S. 30

Rupp, Emile, Entwicklungsgeschichte, S. 69

Weblinks: Beschreibung auf orgbase.nl