Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Hauptorgel): Unterschied zwischen den Versionen
K |
Markierungen: Mobile Web-Bearbeitung Mobile Bearbeitung Erweiterte mobile Bearbeitung |
||
(20 dazwischenliegende Versionen von 5 Benutzern werden nicht angezeigt) | |||
Zeile 2: | Zeile 2: | ||
|BILD 1= Freiberg, Dom.JPG |BILD 1-Text= Große Silbermann-Orgel im Freiberger Dom | |BILD 1= Freiberg, Dom.JPG |BILD 1-Text= Große Silbermann-Orgel im Freiberger Dom | ||
|BILD 2= Freiberg, Dom (2).JPG |BILD 2-Text= | |BILD 2= Freiberg, Dom (2).JPG |BILD 2-Text= | ||
− | |BILD 3= | + | |BILD 3= Domorgel Freiberg, Spieltisch.jpg |BILD 3-Text= Spielschrank |
|BILD 4= |BILD 4-Text= | |BILD 4= |BILD 4-Text= | ||
|ORT = Freiberg, Sachsen, Deutschland | |ORT = Freiberg, Sachsen, Deutschland | ||
|GEBÄUDE = Evangelisch-Lutherische Domkirche St. Marien | |GEBÄUDE = Evangelisch-Lutherische Domkirche St. Marien | ||
|LANDKARTE = 50.920106, 13.343450 | |LANDKARTE = 50.920106, 13.343450 | ||
− | |WEITERE ORGELN = '''Hauptorgel'''; [[ | + | |WEITERE ORGELN = '''Hauptorgel'''; [[Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Chororgel)|Chororgel]] |
|ANDERER NAME = | |ANDERER NAME = | ||
− | |ERBAUER = Gottfried Silbermann | + | |ERBAUER = Gottfried Silbermann (Freiberg) |
− | |BAUJAHR = | + | |BAUJAHR = 1711-14 |
− | |UMBAU = 1738 fand durch Silbermann selbst eine geringfügige Umdisponierung des Oberwerks | + | |UMBAU = 1738 fand durch Silbermann selbst eine geringfügige Umdisponierung (2 Register des Oberwerks III) statt |
− | |GEHÄUSE = | + | |
− | |GESCHICHTE = | + | 1920 Veränderung u.a. der Stimmungsart (gleichschwebend) durch Johannes Jahn (Dresden) |
− | |STIMMTONHÖHE = a<sup>1</sup> = 476 Hz | + | |
− | |TEMPERATUR = | + | 1970er-80er Jahre: Reinigung, Nachintonation, Modifizierung der Stimmungsart durch Kristian Wegscheider / Gebr. Jehmlich (Dresden) |
+ | |GEHÄUSE = Entwurf von Elias Lindner (Freiberg), der spätere Domorganist z.Zt. Silbermanns. Ausführung durch den Tischler Georg Lampertius, Holzbildhauer-Arbeiten von Johann Adam Georgi. | ||
+ | |GESCHICHTE = 13./14.8.1714 Prüfung des fertiggestellten Instruments durch den Leipziger Thomaskantor Johann Kuhnau und dem Altenburger Hoforganisten Gottfried Ernst Bestel. | ||
+ | |STIMMTONHÖHE = Chorton (Cornetton): a<sup>1</sup> = 476,3 Hz bei 15°C | ||
+ | |TEMPERATUR = modifiziert mitteltönig | ||
|WINDLADEN = Schleifladen | |WINDLADEN = Schleifladen | ||
|SPIELTRAKTUR = mechanisch | |SPIELTRAKTUR = mechanisch | ||
Zeile 22: | Zeile 26: | ||
|MANUALE = 3 C, D-c<sup>3</sup> | |MANUALE = 3 C, D-c<sup>3</sup> | ||
|PEDAL = 1 C, D-c<sup>1</sup> | |PEDAL = 1 C, D-c<sup>1</sup> | ||
− | |SPIELHILFEN = I/II, III/II, Sperrventile für jedes Teilwerk | + | |SPIELHILFEN = Manual-Schiebekoppeln I/II, III/II; keine Pedal-Koppel, Sperrventile für jedes Teilwerk |
}} | }} | ||
Zeile 28: | Zeile 32: | ||
|ÜBERSCHRIFT = | |ÜBERSCHRIFT = | ||
|WERK 1 = I Brustwerk | |WERK 1 = I Brustwerk | ||
− | |REGISTER WERK 1 = | + | |REGISTER WERK 1 = Gedackt 8' |
− | Gedackt 8' | ||
− | |||
Prinzipal 4' | Prinzipal 4' | ||
Zeile 46: | Zeile 48: | ||
Mixtur III | Mixtur III | ||
+ | |||
''Tremulant'' | ''Tremulant'' | ||
|WERK 2 = II Hauptwerk | |WERK 2 = II Hauptwerk | ||
− | |REGISTER WERK 2 = | + | |REGISTER WERK 2 = Bordun 16' |
− | Bordun 16' | ||
− | |||
Principal 8' | Principal 8' | ||
Zeile 70: | Zeile 71: | ||
Zimbeln III | Zimbeln III | ||
− | Cornet V '' | + | Cornet V ''ab c<sup>1</sup>'' |
Trompet 8' | Trompet 8' | ||
Clarin 4' | Clarin 4' | ||
+ | |||
''Tremulant'' | ''Tremulant'' | ||
|WERK 3 = III Oberwerk | |WERK 3 = III Oberwerk | ||
− | |REGISTER WERK 3 = | + | |REGISTER WERK 3 =Qvintadehn 16' |
− | Qvintadehn 16' | ||
− | |||
Principal 8' | Principal 8' | ||
Zeile 95: | Zeile 95: | ||
Flaschflöt 1' | Flaschflöt 1' | ||
− | Echo V 8' ''ab c<sup>1</sup>'' <ref group=" ">In einem | + | Echo V 8' ''ab c<sup>1</sup>'' <ref group=" ">In einem separaten gedämmten Kasten</ref> |
Mixtur III | Mixtur III | ||
Zeile 104: | Zeile 104: | ||
Vox humana 8' | Vox humana 8' | ||
+ | |||
''Tremulant'' | ''Tremulant'' | ||
Zeile 109: | Zeile 110: | ||
''Schwebung'' | ''Schwebung'' | ||
|WERK 4 = Pedal | |WERK 4 = Pedal | ||
− | |REGISTER WERK 4 = | + | |REGISTER WERK 4 =Untersatz 2f 32'+16' |
− | Untersatz 2f 32'+16' | ||
− | |||
Principal Bass 16' | Principal Bass 16' | ||
Zeile 132: | Zeile 131: | ||
<references group=" " /> | <references group=" " /> | ||
+ | |||
+ | <gallery> | ||
+ | </gallery> | ||
{{Verweise | {{Verweise | ||
|ANMERKUNGEN = | |ANMERKUNGEN = | ||
− | |DISCOGRAPHIE = | + | |DISCOGRAPHIE = [https://tinyurl.com/mume58xv s. orgbase.nl] |
− | |LITERATUR = | + | |LITERATUR = Friedrich / Froesch "Orgeln in Sachsen - Ein Reiseführer" (Kamprad, Altenburg 2012) S. 124-27, 209 |
− | |WEBLINKS = [http://www.freiberger-dom.de/konzerte/silbermannorgeln/grosse-silbermannorgel.html Die Orgel auf der | + | |
+ | "Die schönsten Orgeln" - Orgelkalender 2008 (St. Benno-Verlag Leipzig) | ||
+ | |||
+ | [https://tinyurl.com/mume58xv s. orgbase.nl] | ||
+ | |||
+ | Greß, Frank-Harald: Die Orgeln Gottfried Silbermanns, Dresden. Michael Sandstein Verlag, 2000. | ||
+ | |||
+ | Greß, Frank-Harald: Dokumentation der Silbermann-Orgel in Freiberg, Dom St. Marien. SLUB, Manuskript. | ||
+ | |||
+ | |WEBLINKS = [http://www.freiberger-dom.de/konzerte/silbermannorgeln/grosse-silbermannorgel.html Die Orgel auf der Website des Freiberger Doms] | ||
+ | |||
+ | [https://de.wikipedia.org/wiki/Freiberger_Dom Wikipedia] | ||
+ | |||
+ | [https://tinyurl.com/yuen95f2 Beschreibung auf musiqueorguequebec.ca] | ||
+ | |||
+ | [http://www.orgel-information.de/x_ueberarbeiten_Orgeln/Deutschland/F/fp-ft/Freiberg_Dom_St_Marien.html#.WHC1UlPhDcs Beschreibung orgel-information.de] | ||
+ | |||
+ | [http://www.orgelsite.nl/kerken13/freiburg.htm Beschreibung Orgelsite.nl] | ||
+ | |||
+ | [https://tinyurl.com/mume58xv Beschreibung auf orgbase.nl] | ||
+ | |||
+ | [https://picryl.com/media/stamps-of-germany-ddr-1976-minr-2112-e66183 Briefmarke von 1976] | ||
}} | }} | ||
+ | == Videos == | ||
+ | '''The Great 1714 Gottfried Silbermann Organ at Freiberg Cathedral, Germany | Demonstration of Stops – Balint Karosi:''' <youtube>https://youtube.com/watch?v=14u11HcHCUg</youtube> | ||
+ | |||
+ | |||
+ | '''Besuch bei Gottfried Silbermann im Freiberger Dom – ORGANpromotion:''' <youtube>https://youtube.com/watch?v=UJzGSmop7WM</youtube> | ||
+ | |||
+ | |||
+ | '''Fantasia in G Major, BWV 572 "Pièce d'orgue" – Dietrich Wagler:''' <youtube>https://youtube.com/watch?v=9omzeGpPlWc</youtube> | ||
+ | |||
+ | |||
+ | '''Silbermann SoundWalk - Freiberger Dom - Große Silbermann-Orgel – Albrecht Koch:''' <youtube>https://youtube.com/watch?v=dJJmPDsdTec</youtube> | ||
+ | |||
+ | |||
+ | '''Bach - In dulci jubilo BWV 608 - Laurens De Man | Netherlands Bach Society:''' <youtube>https://youtu.be/zrde4WqFNYg</youtube> | ||
+ | |||
− | [[Kategorie:1700-1749]] | + | [[Kategorie:1700-1749|Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Hauptorgel)]] |
− | [[Kategorie:41-50 Register]] | + | [[Kategorie:41-50 Register|Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Hauptorgel)]] |
− | [[Kategorie:Deutschland]] | + | [[Kategorie:Deutschland|Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Hauptorgel)]] |
− | [[Kategorie:Landkreis Mittelsachsen]] | + | [[Kategorie:Landkreis Mittelsachsen|Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Hauptorgel)]] |
− | [[Kategorie:Sachsen]] | + | [[Kategorie:Sachsen|Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Hauptorgel)]] |
− | [[Kategorie:Silbermann, Gottfried]] | + | [[Kategorie:Silbermann, Gottfried|Freiberg (Sachsen), Dom St. Marien (Hauptorgel)]] |
Aktuelle Version vom 13. April 2024, 17:49 Uhr
Adresse: Freiberg, Sachsen, Deutschland
Gebäude: Evangelisch-Lutherische Domkirche St. Marien
Weitere Orgeln: Hauptorgel; Chororgel
Orgelbauer: | Gottfried Silbermann (Freiberg) |
Baujahr: | 1711-14 |
Geschichte der Orgel: | 13./14.8.1714 Prüfung des fertiggestellten Instruments durch den Leipziger Thomaskantor Johann Kuhnau und dem Altenburger Hoforganisten Gottfried Ernst Bestel. |
Umbauten: | 1738 fand durch Silbermann selbst eine geringfügige Umdisponierung (2 Register des Oberwerks III) statt
1920 Veränderung u.a. der Stimmungsart (gleichschwebend) durch Johannes Jahn (Dresden) 1970er-80er Jahre: Reinigung, Nachintonation, Modifizierung der Stimmungsart durch Kristian Wegscheider / Gebr. Jehmlich (Dresden) |
Gehäuse: | Entwurf von Elias Lindner (Freiberg), der spätere Domorganist z.Zt. Silbermanns. Ausführung durch den Tischler Georg Lampertius, Holzbildhauer-Arbeiten von Johann Adam Georgi. |
Stimmtonhöhe: | Chorton (Cornetton): a1 = 476,3 Hz bei 15°C |
Temperatur (Stimmung): | modifiziert mitteltönig |
Windladen: | Schleifladen |
Spieltraktur: | mechanisch |
Registertraktur: | mechanisch |
Registeranzahl: | 44 (2674 Pfeifen) |
Manuale: | 3 C, D-c3 |
Pedal: | 1 C, D-c1 |
Spielhilfen, Koppeln: | Manual-Schiebekoppeln I/II, III/II; keine Pedal-Koppel, Sperrventile für jedes Teilwerk |
Disposition
I Brustwerk | II Hauptwerk | III Oberwerk | Pedal |
Gedackt 8'
Prinzipal 4' Rohrflöt 4' Nassat 3' Octava 2' Tertia 13/5' Qvinta 11/2' Sufflöt 1' Mixtur III
|
Bordun 16'
Principal 8' Rohrflöte 8' Viola di Gamba 8' Octava 4' Qvinta 3' Super Octava 2' Tertia 13/5' Mixtur IV Zimbeln III Cornet V ab c1 Trompet 8' Clarin 4'
|
Qvintadehn 16'
Principal 8' Gedackt 8' Qvintadehn 8' Octava 4' Spitzflöt 4' Super Octava 2' Flaschflöt 1' Echo V 8' ab c1 [1] Mixtur III Zimbeln II Krumbhorn 8' Vox humana 8'
Schwebung |
Untersatz 2f 32'+16'
Principal Bass 16' Sub Bass 16' Octav Bass 8' Octav Bass 4' Pedal Mixtur VI Posaun Bass 16' Trompeten Bass 8' Clarin Bass 4' |
Anmerkung:
- ↑ In einem separaten gedämmten Kasten
Bibliographie
Literatur: | Friedrich / Froesch "Orgeln in Sachsen - Ein Reiseführer" (Kamprad, Altenburg 2012) S. 124-27, 209
"Die schönsten Orgeln" - Orgelkalender 2008 (St. Benno-Verlag Leipzig) Greß, Frank-Harald: Die Orgeln Gottfried Silbermanns, Dresden. Michael Sandstein Verlag, 2000. Greß, Frank-Harald: Dokumentation der Silbermann-Orgel in Freiberg, Dom St. Marien. SLUB, Manuskript. |
Discographie: | s. orgbase.nl |
Weblinks: | Die Orgel auf der Website des Freiberger Doms
Beschreibung auf musiqueorguequebec.ca |
Videos
The Great 1714 Gottfried Silbermann Organ at Freiberg Cathedral, Germany | Demonstration of Stops – Balint Karosi:
Besuch bei Gottfried Silbermann im Freiberger Dom – ORGANpromotion:
Fantasia in G Major, BWV 572 "Pièce d'orgue" – Dietrich Wagler:
Silbermann SoundWalk - Freiberger Dom - Große Silbermann-Orgel – Albrecht Koch:
Bach - In dulci jubilo BWV 608 - Laurens De Man | Netherlands Bach Society: