Berlin, Marienkirche: Unterschied zwischen den Versionen
Reicwo (Diskussion | Beiträge) |
Markierungen: Mobile Web-Bearbeitung Mobile Bearbeitung Erweiterte mobile Bearbeitung |
||
| (19 dazwischenliegende Versionen von 5 Benutzern werden nicht angezeigt) | |||
| Zeile 1: | Zeile 1: | ||
{{Orgelbeschreibung | {{Orgelbeschreibung | ||
| − | |BILD 1= | + | |BILD 1= Berlin-Mitte, Marienkirche,Prospektneu.JPG |BILD 1-Text= Kern-Orgel der Marienkirche Berlin im Prospekt von Joachim Wagner (1723) |
| − | |BILD 2= | + | |BILD 2= Berlin-Mitte, Marienkircheneu.JPG |BILD 2-Text= |
| − | |BILD 3= | + | |BILD 3= Berlin-Mitte, Marienkirche, Hauptwerkneu.JPG |BILD 3-Text= Hauptwerk |
| − | |BILD 4= | + | |BILD 4= Berlin-Mitte, Marienkirche, Oberwerkneu.JPG |BILD 4-Text= Oberwerk |
| − | |ORT = Karl-Liebknecht-Str. 8, 10178 Berlin-Mitte | + | |ORT = Karl-Liebknecht-Str. 8, 10178 Berlin-Mitte, Berlin, Deutschland |
| − | |GEBÄUDE = | + | |GEBÄUDE = Evangelische Marienkirche am Alexanderplatz (13./14.Jh.) |
| − | |LANDKARTE =52.520575,13.407108 | + | |LANDKARTE = 52.520575,13.407108 |
|WEITERE ORGELN = | |WEITERE ORGELN = | ||
|ANDERER NAME = | |ANDERER NAME = | ||
| − | |ERBAUER = | + | |ERBAUER = Alfred Kern & Söhne (F, Strasbourg) |
| − | |BAUJAHR = | + | |BAUJAHR = 2002 |
| − | |UMBAU = | + | |UMBAU = |
|GEHÄUSE = Johann Georg Glume (1679 – 1765) und Paul de Ritter | |GEHÄUSE = Johann Georg Glume (1679 – 1765) und Paul de Ritter | ||
| − | |GESCHICHTE = | + | |GESCHICHTE = Die heutige Orgel der Marienkirche wurde 2002 durch Alfred Kern & Söhne (Straßburg) als barock inspirierter Neubau unter Wiederverwendung des erhaltenen historischen Pfeifenwerkes mit erweiterter Disposition erbaut. |
|STIMMTONHÖHE = 440 Hz | |STIMMTONHÖHE = 440 Hz | ||
|TEMPERATUR = nach Neidhardt III | |TEMPERATUR = nach Neidhardt III | ||
| Zeile 20: | Zeile 20: | ||
|REGISTERTRAKTUR = mechanisch | |REGISTERTRAKTUR = mechanisch | ||
|REGISTER = 45 | |REGISTER = 45 | ||
| − | |MANUALE = 3 | + | |MANUALE = 3 C-f<sup>3</sup> |
| − | |PEDAL = C - | + | |PEDAL = C-d<sup>1</sup> |
|SPIELHILFEN = Oberwerk-Hauptwerk, Hinterwerk-Hauptwerk (Gabelkoppel), Hauptwerk-Pedal (Wippenkoppel), 2 Zimbelsterne mit Schellen*, | |SPIELHILFEN = Oberwerk-Hauptwerk, Hinterwerk-Hauptwerk (Gabelkoppel), Hauptwerk-Pedal (Wippenkoppel), 2 Zimbelsterne mit Schellen*, | ||
}} | }} | ||
{{Disposition3 | {{Disposition3 | ||
| − | |||
|WERK 1 = I Hauptwerk | |WERK 1 = I Hauptwerk | ||
|REGISTER WERK 1 = | |REGISTER WERK 1 = | ||
| Zeile 45: | Zeile 44: | ||
Octav 2' | Octav 2' | ||
| − | Scharff 5fach 1 1/2' | + | Scharff 5fach 1<sup>1</sup>/<sub>2</sub>' |
Cimbel 3fach 1' | Cimbel 3fach 1' | ||
| − | Cornet 5fach 8' ''ab | + | Cornet 5fach 8' ''(ab c<sup>1</sup>)'' |
| − | Fagott | + | Fagott 16' <ref name="A">Abweichend von der ursprünglichen Wagner-Disposition zusätzlich hinzugefügtes Register</ref> |
Trompet 8' | Trompet 8' | ||
| Zeile 60: | Zeile 59: | ||
Principal 8' | Principal 8' | ||
| − | Salicional | + | Salicional 8' <ref name="A"/> |
Gedackt 8' | Gedackt 8' | ||
| Zeile 72: | Zeile 71: | ||
Octav 2' | Octav 2' | ||
| − | Tertie 1 3/5' | + | Tertie 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>' |
Sifflöt 1' | Sifflöt 1' | ||
| − | Mixtur 4fach 1 1/2' | + | Mixtur 4fach 1<sup>1</sup>/<sub>2</sub>' |
| − | Oboe | + | Oboe 8' <ref name="A"/> |
''Tremulant'' | ''Tremulant'' | ||
| Zeile 95: | Zeile 94: | ||
Waldflöt 2' | Waldflöt 2' | ||
| − | Qvinta 1 1/2' | + | Qvinta 1<sup>1</sup>/<sub>2</sub>' |
Cimbel 3fach 1' | Cimbel 3fach 1' | ||
| Zeile 110: | Zeile 109: | ||
Violon 16' | Violon 16' | ||
| − | Octav | + | Octav 8' <ref name="A"/> |
Gembßhorn 8' | Gembßhorn 8' | ||
| Zeile 124: | Zeile 123: | ||
Trompet 8' | Trompet 8' | ||
| − | Cleron* 4' | + | Cleron 4' <ref name="A"/> |
| + | }} | ||
| + | |||
| + | '''Anmerkung:''' | ||
| + | <references/> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | <gallery> | ||
| + | Berlin (Mitte), arienkirche (Kern-) (1).jpg | ||
| + | Berlin (Mitte), arienkirche (Kern-) (2).jpg | ||
| + | Berlin (Mitte), arienkirche (Kern-) (3).jpg | ||
| + | Berlin (Mitte), arienkirche (Kern-) (4).jpg | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | == Sauer-Orgel 1908-2002 == | ||
| + | |||
| + | {{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte | ||
| + | |BILD 3= Berlin, Marienkirche, Orgel 1994.JPG |BILD 3-Text= Ehemalige Sauer-Orgel im Jahr 1994 | ||
| + | |BILD 4= |BILD 4-Text= | ||
| + | |ANDERER NAME = | ||
| + | |ORT = | ||
| + | |LANDKARTE = | ||
| + | |GEBÄUDE = | ||
| + | |ERBAUER = Wilhelm Sauer | ||
| + | |BAUJAHR = 1908 | ||
| + | |UMBAU = 1949, 1957, 1970, 1985 | ||
| + | |GEHÄUSE = Im Gehäuse der ursprünglichen Wagner-Orgel von 1723 | ||
| + | |GESCHICHTE = | ||
| + | ''*'' 1908 Technischer Neubau der Orgel unter Verwendung des Gehäuses und der erhaltenen Wagner-Register auf pneumatischen Kegelladen durch Fa. Sauer (Frankfurt/Oder) | ||
| + | |||
| + | ''*'' 1947-49 Elektrifizierung der Traktur und Annäherung der Disposition an das barocke Klangprinzip durch Fa. Alexander Schuke (Potsdam); | ||
| + | |||
| + | ''*'' 1957, 1970 und 1985 weitere Änderungen zur Angleichung an den Urzustand | ||
| + | |STIMMTONHÖHE = | ||
| + | |TEMPERATUR = | ||
| + | |WINDLADEN = Kegelladen | ||
| + | |SPIELTRAKTUR = pneumatisch | ||
| + | |REGISTERTRAKTUR = pneumatisch | ||
| + | |REGISTER = | ||
| + | |MANUALE = 3 C-c<sup>4</sup> | ||
| + | |PEDAL = 1 C-f<sup>1</sup> | ||
| + | |SPIELHILFEN = II/I, III/I, III/II, I/P, II/P, III/P, 4 freie Kombinationen, 2 freie Pedalkombinationen, Tutti | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{Disposition3 | ||
| + | |ÜBERSCHRIFT = Disposition im Jahr 1990 | ||
| + | |WERK 1 = I Hauptwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 1 = | ||
| + | Gedackt 16' | ||
| + | |||
| + | Prinzipal 8' | ||
| + | |||
| + | Rohrflöte 8' | ||
| + | |||
| + | Viol di Gamba 8' | ||
| + | |||
| + | Oktave 4' | ||
| + | |||
| + | Nachthorn 4' | ||
| + | |||
| + | Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Oktave 2' | ||
| + | |||
| + | Waldflöte 2' | ||
| + | |||
| + | Mixtur 4f | ||
| + | |||
| + | Scharff 6f | ||
| + | |||
| + | Cornett 5f | ||
| + | |||
| + | Trompete 16' | ||
| + | |||
| + | Trompete 8' | ||
| + | |WERK 2 = II Hinterwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 2 = | ||
| + | Rohrflöte 16' | ||
| + | |||
| + | Prinzipal 8' | ||
| + | |||
| + | Gedackt 8' | ||
| + | |||
| + | Quintadena 8' | ||
| + | |||
| + | Oktave 4' | ||
| + | |||
| + | Rohrflöte 4' | ||
| + | |||
| + | Nassat 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Oktave 2' | ||
| + | |||
| + | Sifflöt 1' | ||
| + | |||
| + | Sesquialtera 2f | ||
| + | |||
| + | Scharff 6f | ||
| + | |||
| + | Dulcian 16' | ||
| + | |||
| + | Vox humana 8' | ||
| + | |||
| + | ''Tremulant'' | ||
| + | |WERK 3 = III Oberwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 3 = | ||
| + | Quintadena 16' | ||
| + | |||
| + | Prinzipal 8' | ||
| + | |||
| + | Gedackt 8' | ||
| + | |||
| + | Koppelflöte 8' | ||
| + | |||
| + | Oktave 4' | ||
| + | |||
| + | Blockflöte 4' | ||
| + | |||
| + | Nassat 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Nachthorn 2' | ||
| + | |||
| + | Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>' | ||
| + | |||
| + | Quinte 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Septime 1<sup>1</sup>/<sub>7</sub>' | ||
| + | |||
| + | Mixtur 5f | ||
| + | |||
| + | Cymbel 3f | ||
| + | |||
| + | Fagott 16' | ||
| + | |||
| + | Trompete 8' | ||
| + | |||
| + | Clarine 4' | ||
| + | |||
| + | ''Tremulant'' | ||
| + | |WERK 4 = Pedal | ||
| + | |REGISTER WERK 4 = | ||
| + | Prinzipal 16' | ||
| + | |||
| + | Offenbaß 16' | ||
| + | |||
| + | Subbaß 16' | ||
| + | |||
| + | Nassat 10<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Oktave 8' | ||
| + | |||
| + | Gemshorn 8' | ||
| + | |||
| + | Baßflöte 8' | ||
| + | |||
| + | Oktave 4' | ||
| + | |||
| + | Nachthorn 4' | ||
| + | |||
| + | Blockflöte 2' | ||
| + | |||
| + | Mixtur 8f | ||
| + | |||
| + | Posaune 16' | ||
| + | |||
| + | Trompete 8' | ||
| + | |||
| + | Clairon 4' | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | == Wagner-Orgel 1723-1908 == | ||
| + | |||
| + | {{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte | ||
| + | |BILD 3= |BILD 3-Text= Ehemalige Wagner-Orgel | ||
| + | |BILD 4= |BILD 4-Text= | ||
| + | |ANDERER NAME = | ||
| + | |ORT = | ||
| + | |LANDKARTE = | ||
| + | |GEBÄUDE = | ||
| + | |ERBAUER = Joachim Wagner | ||
| + | |BAUJAHR = 1723 | ||
| + | |UMBAU = 1800, 1830, 1894 | ||
| + | |GEHÄUSE = | ||
| + | |GESCHICHTE = | ||
| + | ''*'' Joachim Wagner (Magdeburg, 1690 - 1749) errichtete 1720 - 1723 eine Orgel mit 3 Manualen und 40 Registern. | ||
| + | |||
| + | ''*'' 1800 Rückbau auf 26 Register. Der Orgelbau-Reformator Abbé Vogler ließ das Instrument durch den Berliner Orgelbauer Johann F. Falckenhagen "simplifizieren": von den 2556 Pfeifen wurden 1555 in seinen Augen überflüssige Pfeifen entfernt und verkauft; | ||
| + | |||
| + | ''*'' 1829/30 weitgehende Rückführung in den ursprünglichen Zustand (mit wenigen zeitgemäßen Veränderungen) durch die Fa. Simon Buchholz (Berlin); | ||
| + | |||
| + | ''*'' 1893/94 Umbau und Erweiterung auf 53 Register (24 Wagner-Register erhalten, aber umintoniert) durch Fa. Schlag & Söhne (damals D, Schweidnitz/Schlesien) | ||
| + | |||
| + | ''*'' 1908 Technischer Neubau durch Sauer unter Verwendung des Gehäuses und der erhaltenen Wagner-Register | ||
| + | |STIMMTONHÖHE = | ||
| + | |TEMPERATUR = | ||
| + | |WINDLADEN = Schleifladen | ||
| + | |SPIELTRAKTUR = mechanisch | ||
| + | |REGISTERTRAKTUR = mechanisch | ||
| + | |REGISTER = 40 | ||
| + | |MANUALE = 3 C, D-c<sup>3</sup> | ||
| + | |PEDAL = 1 C, D-d<sup>1</sup> | ||
| + | |SPIELHILFEN = 2 Tremulanten, 1 Zimbelstern=Zug, zu jeder Lade ein Sper=Ventiel | ||
}} | }} | ||
| − | ( | + | |
| + | {{Disposition3 | ||
| + | |ÜBERSCHRIFT = Disposition nach dem Vertrag vom 28.11.1719 | ||
| + | |WERK 1 = I Hinterwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 1 = | ||
| + | Gedackt 8' | ||
| + | |||
| + | Quintadena 8' | ||
| + | |||
| + | Octav 4' | ||
| + | |||
| + | Rohrflöt 4' | ||
| + | |||
| + | Octav 2' | ||
| + | |||
| + | Waldflöt 2' | ||
| + | |||
| + | Quinta 1<sup>1</sup>/<sub>2</sub>' | ||
| + | |||
| + | Echo 5f 8' ''(ab c<sup>1</sup>)'' | ||
| + | |||
| + | Cimbel 3f 1' | ||
| + | |WERK 2 = II Hauptwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 2 = | ||
| + | Bordun 16' | ||
| + | |||
| + | Principal 8' | ||
| + | |||
| + | Rohrflöt 8' | ||
| + | |||
| + | Viole di gambe 8' | ||
| + | |||
| + | Octav 4' | ||
| + | |||
| + | Spitzflöt 4' | ||
| + | |||
| + | Quinta 3' | ||
| + | |||
| + | Octav 2' | ||
| + | |||
| + | Scharff 5f 1<sup>1</sup>/<sub>2</sub>' | ||
| + | |||
| + | Cimbel 3f 1' | ||
| + | |||
| + | Cornet 5f 8' ''(ab c<sup>1</sup>)'' | ||
| + | |||
| + | Trompet 8' | ||
| + | |WERK 3 = III Oberwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 3 = | ||
| + | Quintadena 16' | ||
| + | |||
| + | Principal 8' | ||
| + | |||
| + | Gedackt 8' | ||
| + | |||
| + | Octav 4' | ||
| + | |||
| + | Fugara 4' | ||
| + | |||
| + | Nassat 3' | ||
| + | |||
| + | Octav 2' | ||
| + | |||
| + | Tertie auß 2' | ||
| + | |||
| + | Siefflöt 1' | ||
| + | |||
| + | Mixtur 4f 1<sup>1</sup>/<sub>2</sub>' | ||
| + | |||
| + | Vox humana 8' | ||
| + | |WERK 4 = Pedal | ||
| + | |REGISTER WERK 4 = | ||
| + | Principal=Bass 16' | ||
| + | |||
| + | Violon 16' | ||
| + | |||
| + | Gembßhorn 8' | ||
| + | |||
| + | Quinta 6' | ||
| + | |||
| + | Octav 4' | ||
| + | |||
| + | Mixtur 6f 2' | ||
| + | |||
| + | Posaune 16' | ||
| + | |||
| + | Trompet 8' | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ; Anmerkungen | ||
| + | <references/> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | {{Disposition3 | ||
| + | |ÜBERSCHRIFT = Disposition nach der Simplifizierung durch Abbé Vogler 1800-1829 | ||
| + | |WERK 1 = I Hauptmanual | ||
| + | |REGISTER WERK 1 = | ||
| + | Bordun 16' | ||
| + | |||
| + | Groß-Nasat 10<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Principal 8' | ||
| + | |||
| + | Terzflöte 6<sup>2</sup>/<sub>5</sub>' ''(ab c<sup>0</sup>)'' | ||
| + | |||
| + | Principal 4' | ||
| + | |||
| + | Principal 2' | ||
| + | |WERK 2 = II Oberwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 2 = | ||
| + | Quintaton 16' | ||
| + | |||
| + | Principal 8' | ||
| + | |||
| + | Rohrflöte 4' | ||
| + | |||
| + | Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>' | ||
| + | |||
| + | Trompete 8' | ||
| + | |WERK 3 = III Hinterwerk | ||
| + | |REGISTER WERK 3 = | ||
| + | Gedackt 8' | ||
| + | |||
| + | Klein Nasat 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Fugara 4' | ||
| + | |||
| + | Terz 3<sup>1</sup>/<sub>5</sub>' | ||
| + | |||
| + | Waldflöte 2' | ||
| + | |||
| + | Quinte 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| + | |||
| + | Dulcian 32' ''(ab c<sup>1</sup>)'' | ||
| + | |||
| + | Vox humana 16' ''(ab c<sup>0</sup>)'' | ||
| + | |||
| + | |WERK 4 = Pedal | ||
| + | |REGISTER WERK 4 = | ||
| + | Principal 16' | ||
| + | |||
| + | Gemshorn 8' | ||
| + | |||
| + | Quintatön 4' | ||
| + | |||
| + | Nachthorn 2' | ||
| + | |||
| + | Blockflöte 1' | ||
| + | |||
| + | Posaune 16' | ||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ; Anmerkungen | ||
| + | <references/> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
{{Verweise | {{Verweise | ||
| + | |ANMERKUNGEN = | ||
|DISCOGRAPHIE = Diverse Komponisten: Orgelmusik aus der Berliner St.-Marien-Kirche, Interpret (Organist): Christoph Albrecht, Label: Magna, Aufnahme: 1991, Spielzeit: 66:12 (12 Tracks) | |DISCOGRAPHIE = Diverse Komponisten: Orgelmusik aus der Berliner St.-Marien-Kirche, Interpret (Organist): Christoph Albrecht, Label: Magna, Aufnahme: 1991, Spielzeit: 66:12 (12 Tracks) | ||
| − | |LITERATUR = | + | |LITERATUR = Schwarz/Pape, 500 Jahre Orgeln in Berliner ev. Kirchen, Bd. I, S. 84 |
| − | |WEBLINKS = | + | |
| + | Orgel International 3/2002, S. 142ff. | ||
| + | |WEBLINKS = | ||
| + | [http://www.marienkirche-berlin.de Webseite der Kirchengemeinde] | ||
| + | |||
| + | [http://www.marienkirche-berlin.de/c_4_50_0.php Beschreibung der Orgel] | ||
| + | |||
| + | [http://de.wikipedia.org/wiki/St._Marienkirche_%28Berlin-Mitte%29 Wikipedia-Eintrag über die Marienkirche] | ||
}} | }} | ||
| − | [[Kategorie:1700-1749]] | + | [[Kategorie:1700-1749|Berlin, Marienkirche]] |
| − | [[Kategorie:41-50 Register]] | + | [[Kategorie:41-50 Register|Berlin, Marienkirche]] |
| − | [[Kategorie:Berlin]] | + | [[Kategorie:Berlin|Berlin, Marienkirche]] |
| − | [[Kategorie:Deutschland]] | + | [[Kategorie:Bezirk Mitte|Berlin, Marienkirche]] |
| − | [[Kategorie:Kern, Daniel Manufacture d]] | + | [[Kategorie:Deutschland|Berlin, Marienkirche]] |
| − | [[Kategorie:Wagner, Joachim]] | + | [[Kategorie:Kern, Daniel Manufacture d'Orgues|Berlin, Marienkirche]] |
| + | [[Kategorie:Orgel einer ev. Hauptkirche]] | ||
| + | [[Kategorie:Wagner, Joachim|Berlin, Marienkirche]] | ||
Aktuelle Version vom 22. Oktober 2021, 10:33 Uhr
Adresse: Karl-Liebknecht-Str. 8, 10178 Berlin-Mitte, Berlin, Deutschland
Gebäude: Evangelische Marienkirche am Alexanderplatz (13./14.Jh.)
| Orgelbauer: | Alfred Kern & Söhne (F, Strasbourg) |
| Baujahr: | 2002 |
| Geschichte der Orgel: | Die heutige Orgel der Marienkirche wurde 2002 durch Alfred Kern & Söhne (Straßburg) als barock inspirierter Neubau unter Wiederverwendung des erhaltenen historischen Pfeifenwerkes mit erweiterter Disposition erbaut. |
| Gehäuse: | Johann Georg Glume (1679 – 1765) und Paul de Ritter |
| Stimmtonhöhe: | 440 Hz |
| Temperatur (Stimmung): | nach Neidhardt III |
| Windladen: | Schleifladen |
| Spieltraktur: | mechanisch hängend |
| Registertraktur: | mechanisch |
| Registeranzahl: | 45 |
| Manuale: | 3 C-f3 |
| Pedal: | C-d1 |
| Spielhilfen, Koppeln: | Oberwerk-Hauptwerk, Hinterwerk-Hauptwerk (Gabelkoppel), Hauptwerk-Pedal (Wippenkoppel), 2 Zimbelsterne mit Schellen*, |
Disposition
| I Hauptwerk | II Oberwerk | III Hinterwerk | Pedal |
| Bordun 16'
Principal 8' Rohrflöt 8' Viole di Gambe 8' Octav 4' Spitzflöt 4' Qvinta 3' Octav 2' Scharff 5fach 11/2' Cimbel 3fach 1' Cornet 5fach 8' (ab c1) Fagott 16' [1] Trompet 8' |
Qvintadena 16'
Principal 8' Salicional 8' [1] Gedackt 8' Octav 4' Fugara 4' Nassat 3' Octav 2' Tertie 13/5' Sifflöt 1' Mixtur 4fach 11/2' Oboe 8' [1] Tremulant |
Gedackt 8'
Qvintadena 8' Octav 4' Rohrflöt 4' Octav 2' Waldflöt 2' Qvinta 11/2' Cimbel 3fach 1' Echo zum Cornet 5fach Vox humana 8' Tremulant |
Principal-Baß 16'
Violon 16' Octav 8' [1] Gembßhorn 8' Qvinta 6' Octav 4' Mixtur 6fach 2' Posaune 16' Trompet 8' Cleron 4' [1] |
Anmerkung:
Sauer-Orgel 1908-2002
Orgelbeschreibung
| Orgelbauer: | Wilhelm Sauer |
| Baujahr: | 1908 |
| Geschichte der Orgel: | * 1908 Technischer Neubau der Orgel unter Verwendung des Gehäuses und der erhaltenen Wagner-Register auf pneumatischen Kegelladen durch Fa. Sauer (Frankfurt/Oder)
* 1947-49 Elektrifizierung der Traktur und Annäherung der Disposition an das barocke Klangprinzip durch Fa. Alexander Schuke (Potsdam); * 1957, 1970 und 1985 weitere Änderungen zur Angleichung an den Urzustand |
| Umbauten: | 1949, 1957, 1970, 1985 |
| Gehäuse: | Im Gehäuse der ursprünglichen Wagner-Orgel von 1723 |
| Windladen: | Kegelladen |
| Spieltraktur: | pneumatisch |
| Registertraktur: | pneumatisch |
| Manuale: | 3 C-c4 |
| Pedal: | 1 C-f1 |
| Spielhilfen, Koppeln: | II/I, III/I, III/II, I/P, II/P, III/P, 4 freie Kombinationen, 2 freie Pedalkombinationen, Tutti |
Disposition im Jahr 1990
| I Hauptwerk | II Hinterwerk | III Oberwerk | Pedal |
| Gedackt 16'
Prinzipal 8' Rohrflöte 8' Viol di Gamba 8' Oktave 4' Nachthorn 4' Quinte 22/3' Oktave 2' Waldflöte 2' Mixtur 4f Scharff 6f Cornett 5f Trompete 16' Trompete 8' |
Rohrflöte 16'
Prinzipal 8' Gedackt 8' Quintadena 8' Oktave 4' Rohrflöte 4' Nassat 22/3' Oktave 2' Sifflöt 1' Sesquialtera 2f Scharff 6f Dulcian 16' Vox humana 8' Tremulant |
Quintadena 16'
Prinzipal 8' Gedackt 8' Koppelflöte 8' Oktave 4' Blockflöte 4' Nassat 22/3' Nachthorn 2' Terz 13/5' Quinte 11/3' Septime 11/7' Mixtur 5f Cymbel 3f Fagott 16' Trompete 8' Clarine 4' Tremulant |
Prinzipal 16'
Offenbaß 16' Subbaß 16' Nassat 102/3' Oktave 8' Gemshorn 8' Baßflöte 8' Oktave 4' Nachthorn 4' Blockflöte 2' Mixtur 8f Posaune 16' Trompete 8' Clairon 4' |
Wagner-Orgel 1723-1908
Orgelbeschreibung
| Orgelbauer: | Joachim Wagner |
| Baujahr: | 1723 |
| Geschichte der Orgel: | * Joachim Wagner (Magdeburg, 1690 - 1749) errichtete 1720 - 1723 eine Orgel mit 3 Manualen und 40 Registern.
* 1800 Rückbau auf 26 Register. Der Orgelbau-Reformator Abbé Vogler ließ das Instrument durch den Berliner Orgelbauer Johann F. Falckenhagen "simplifizieren": von den 2556 Pfeifen wurden 1555 in seinen Augen überflüssige Pfeifen entfernt und verkauft; * 1829/30 weitgehende Rückführung in den ursprünglichen Zustand (mit wenigen zeitgemäßen Veränderungen) durch die Fa. Simon Buchholz (Berlin); * 1893/94 Umbau und Erweiterung auf 53 Register (24 Wagner-Register erhalten, aber umintoniert) durch Fa. Schlag & Söhne (damals D, Schweidnitz/Schlesien) * 1908 Technischer Neubau durch Sauer unter Verwendung des Gehäuses und der erhaltenen Wagner-Register |
| Umbauten: | 1800, 1830, 1894 |
| Windladen: | Schleifladen |
| Spieltraktur: | mechanisch |
| Registertraktur: | mechanisch |
| Registeranzahl: | 40 |
| Manuale: | 3 C, D-c3 |
| Pedal: | 1 C, D-d1 |
| Spielhilfen, Koppeln: | 2 Tremulanten, 1 Zimbelstern=Zug, zu jeder Lade ein Sper=Ventiel |
Disposition nach dem Vertrag vom 28.11.1719
| I Hinterwerk | II Hauptwerk | III Oberwerk | Pedal |
| Gedackt 8'
Quintadena 8' Octav 4' Rohrflöt 4' Octav 2' Waldflöt 2' Quinta 11/2' Echo 5f 8' (ab c1) Cimbel 3f 1' |
Bordun 16'
Principal 8' Rohrflöt 8' Viole di gambe 8' Octav 4' Spitzflöt 4' Quinta 3' Octav 2' Scharff 5f 11/2' Cimbel 3f 1' Cornet 5f 8' (ab c1) Trompet 8' |
Quintadena 16'
Principal 8' Gedackt 8' Octav 4' Fugara 4' Nassat 3' Octav 2' Tertie auß 2' Siefflöt 1' Mixtur 4f 11/2' Vox humana 8' |
Principal=Bass 16'
Violon 16' Gembßhorn 8' Quinta 6' Octav 4' Mixtur 6f 2' Posaune 16' Trompet 8' |
- Anmerkungen
Disposition nach der Simplifizierung durch Abbé Vogler 1800-1829
| I Hauptmanual | II Oberwerk | III Hinterwerk | Pedal |
| Bordun 16'
Groß-Nasat 102/3' Principal 8' Terzflöte 62/5' (ab c0) Principal 4' Principal 2' |
Quintaton 16'
Principal 8' Rohrflöte 4' Quinte 22/3' Terz 13/5' Trompete 8' |
Gedackt 8'
Klein Nasat 51/3' Fugara 4' Terz 31/5' Waldflöte 2' Quinte 11/3' Dulcian 32' (ab c1) Vox humana 16' (ab c0) |
Principal 16'
Gemshorn 8' Quintatön 4' Nachthorn 2' Blockflöte 1' Posaune 16' |
- Anmerkungen
Bibliographie
| Literatur: | Schwarz/Pape, 500 Jahre Orgeln in Berliner ev. Kirchen, Bd. I, S. 84
Orgel International 3/2002, S. 142ff. |
| Discographie: | Diverse Komponisten: Orgelmusik aus der Berliner St.-Marien-Kirche, Interpret (Organist): Christoph Albrecht, Label: Magna, Aufnahme: 1991, Spielzeit: 66:12 (12 Tracks) |
| Weblinks: | Webseite der Kirchengemeinde |