Innsbruck, Dom St. Jakob (Hauptorgel): Unterschied zwischen den Versionen
JJBB1 (Diskussion | Beiträge) |
|||
| (20 dazwischenliegende Versionen von 5 Benutzern werden nicht angezeigt) | |||
| Zeile 2: | Zeile 2: | ||
|BILD 1= Innsbruck Dom Prospekt.JPG |BILD 1-Text=Johann Pirchner, 1998-2000 | |BILD 1= Innsbruck Dom Prospekt.JPG |BILD 1-Text=Johann Pirchner, 1998-2000 | ||
|BILD 2= Innsbruck Dom Prospektdetail.JPG |BILD 2-Text=Prospektdetail | |BILD 2= Innsbruck Dom Prospektdetail.JPG |BILD 2-Text=Prospektdetail | ||
| − | |BILD 3= Innsbruck Dom | + | |BILD 3= Innsbruck Dom St. Jakob Innen Orgel 2.jpg |BILD 3-Text= |
| − | |BILD 4= | + | |BILD 4= Innsbruck Dom Spieltisch.JPG |BILD 4-Text=Spieltisch |
|ORT = A-6020 Innsbruck, Domplatz, Tirol, Österreich | |ORT = A-6020 Innsbruck, Domplatz, Tirol, Österreich | ||
|GEBÄUDE = Römisch-katholische Domkirche St. Jakob (erbaut 1717-24) | |GEBÄUDE = Römisch-katholische Domkirche St. Jakob (erbaut 1717-24) | ||
|LANDKARTE = 47.269387, 11.393927 | |LANDKARTE = 47.269387, 11.393927 | ||
| − | |WEITERE ORGELN = '''[[Innsbruck, Dom St. Jakob (Chororgel)|Chororgel]] | + | |WEITERE ORGELN = '''Hauptorgel''', [[Innsbruck, Dom St. Jakob (Chororgel)|Chororgel]] |
|ANDERER NAME = | |ANDERER NAME = | ||
| − | |ERBAUER = Pirchner | + | |ERBAUER = Pirchner Orgelbau/Steinach a. Br. |
|BAUJAHR = 1998-2000 | |BAUJAHR = 1998-2000 | ||
|UMBAU = | |UMBAU = | ||
| Zeile 21: | Zeile 21: | ||
1931 Neubau durch Rieger (Jägerndorf), 75 Register, elektro-pneumatische Traktur. Beschädigung im 2. Weltkrieg | 1931 Neubau durch Rieger (Jägerndorf), 75 Register, elektro-pneumatische Traktur. Beschädigung im 2. Weltkrieg | ||
| + | |||
| + | 1999 Übertragung der Rieger-Orgel op. 2500 nach '''[[Wien/Josefstadt, St. Franziskus Seraphius (Breitenfeld)|Wien/Josefstadt, St. Franziskus Seraphius, Breitenfeld]]''' | ||
2000 Neubau durch Fa. Pirchner (Steinach a. Br.) | 2000 Neubau durch Fa. Pirchner (Steinach a. Br.) | ||
| Zeile 37: | Zeile 39: | ||
{{Disposition3 | {{Disposition3 | ||
|ÜBERSCHRIFT = | |ÜBERSCHRIFT = | ||
| − | |WERK 1 =I | + | |WERK 1 =I Hauptwerk |
|REGISTER WERK 1 =Bordun 16' | |REGISTER WERK 1 =Bordun 16' | ||
Prinzipal 8' | Prinzipal 8' | ||
| − | Voce | + | Voce umana 8'<ref name="C">ab cis'</ref> |
Hohlflöte 8' | Hohlflöte 8' | ||
| Zeile 59: | Zeile 61: | ||
Mixtur minor IV 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' | Mixtur minor IV 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| − | Cornet 8' | + | Cornet V 8'<ref name="Cs">ab cis<sup>1</sup></ref> |
Fagott 16' | Fagott 16' | ||
| Zeile 66: | Zeile 68: | ||
Clairon 4' | Clairon 4' | ||
| − | |WERK 2 =II | + | |WERK 2 =II Oberwerk<ref name="S">im Schweller</ref> |
|REGISTER WERK 2 =Quintadena 16' | |REGISTER WERK 2 =Quintadena 16' | ||
Prinzipal 8' | Prinzipal 8' | ||
| Zeile 72: | Zeile 74: | ||
Salizional 8' | Salizional 8' | ||
| − | Vox | + | Vox coelestis 8' |
Rohrflöte 8' | Rohrflöte 8' | ||
| Zeile 85: | Zeile 87: | ||
Oktave 2' | Oktave 2' | ||
| + | |||
| + | Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>' | ||
Sifflet 1' | Sifflet 1' | ||
| − | |||
| − | |||
Mixtur IV 1<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | Mixtur IV 1<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | ||
| − | Trompette | + | Trompette<br> harmonique 8' |
Cromorne 8' | Cromorne 8' | ||
| Zeile 98: | Zeile 100: | ||
''Tremulant'' | ''Tremulant'' | ||
| − | |WERK 3 =III | + | |WERK 3 =III Rückpositiv (Solo) |
|REGISTER WERK 3 =Prinzipal 8' | |REGISTER WERK 3 =Prinzipal 8' | ||
Flöte 8' | Flöte 8' | ||
| Zeile 113: | Zeile 115: | ||
| − | '''Unterwerk | + | '''Unterwerk'''<ref name="S"/> |
Gedeckt 8' | Gedeckt 8' | ||
| Zeile 123: | Zeile 125: | ||
Gedeckt 4' | Gedeckt 4' | ||
| − | Echokornett III 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | + | Echokornett III 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'<ref name="Cs"/> |
Flöte 2' | Flöte 2' | ||
| Zeile 137: | Zeile 139: | ||
|WERK 4 =Pedal | |WERK 4 =Pedal | ||
|REGISTER WERK 4 =Prinzipal 16' | |REGISTER WERK 4 =Prinzipal 16' | ||
| − | + | Violonbass 16' | |
| − | + | Subbass 16' | |
| − | + | Quintbass 10<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' | |
| − | + | Oktavbass 8' | |
| − | + | Bassflöte 8' | |
Oktave 4' | Oktave 4' | ||
| Zeile 155: | Zeile 157: | ||
Trompete 8' | Trompete 8' | ||
| − | + | Schalmey 4' | |
}} | }} | ||
| − | + | ; Anmerkungen | |
| + | <references/> | ||
| + | <gallery> | ||
| + | Innsbruck Dom St. Jakob Innen Orgel 3.jpg | ||
| + | Orgel auf der Westempore St. Jakob Innsbruck.jpg | ||
| + | Orgel auf der Westempore um Dom zu Innsbruck.jpg | ||
| + | Innsbruck Dom St. Jakob Innen Orgel 5.jpg | ||
| + | Innsbruck Dom St. Jakob Innen Orgel 1.jpg | ||
| + | Dom und Propsteipfarrkirche hl. Jakob 1.jpg | ||
| + | Innsbruck 1 222.jpg | ||
| + | </gallery> | ||
{{Verweise | {{Verweise | ||
| − | |ANMERKUNGEN = Das Instrument ist die größte Kirchenorgel in Tirol. | + | |ANMERKUNGEN = Das Instrument ist die größte Kirchenorgel in Tirol. Quelle: Forer, Orgeln in Österreich |
|DISCOGRAPHIE = | |DISCOGRAPHIE = | ||
|LITERATUR = "Orgeln 2020" - Orgelkalender (St. Benno-Verlag Leipzig) | |LITERATUR = "Orgeln 2020" - Orgelkalender (St. Benno-Verlag Leipzig) | ||
| − | |WEBLINKS = [https://www.dibk.at/Media/Pfarren/Innsbruck-St.-Jakob-Dompfarre-Propstei Homepage der Dompfarre] | + | |WEBLINKS = |
| + | [https://www.dibk.at/Media/Pfarren/Innsbruck-St.-Jakob-Dompfarre-Propstei Homepage der Dompfarre] | ||
[https://de.wikipedia.org/wiki/Innsbrucker_Dom#Orgel Orgelbeschreibung auf Wikipedia] | [https://de.wikipedia.org/wiki/Innsbrucker_Dom#Orgel Orgelbeschreibung auf Wikipedia] | ||
| − | [http://orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=2000428&LGE=EN&LIJST=lang ... auf | + | [https://dommusik-innsbruck.at/domorgel/ ... auf den Seiten der Dommusik] |
| − | }} | + | |
| + | [http://orgbase.nl/scripts/ogb.exe?database=ob2&%250=2000428&LGE=EN&LIJST=lang ... auf orgbase.nl] | ||
| + | |||
| + | [https://orgeln.musikland-tirol.at/t/i/innsbruck-dom.html ... auf Orgeln im Musikland Tirol]}} | ||
| + | ==Videos== | ||
| + | |||
| + | <youtube>https://youtu.be/40NfI_spJvw</youtube> | ||
| + | |||
| + | <youtube>https://youtu.be/PLKIdjzeCeI</youtube> | ||
| + | |||
| + | <youtube>https://youtu.be/WZHXkFfxQXk</youtube> | ||
| + | |||
| + | <youtube>https://youtu.be/8cjqZa7EKco</youtube> | ||
| + | |||
| + | <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=yLx2aWJwdYE</youtube> | ||
[[Kategorie:1980-1999|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | [[Kategorie:1980-1999|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | ||
[[Kategorie:51-60 Register|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | [[Kategorie:51-60 Register|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | ||
| + | [[Kategorie:Humpel, Johann Caspar]] | ||
[[Kategorie:Pirchner Orgelbau|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | [[Kategorie:Pirchner Orgelbau|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | ||
| + | [[Kategorie:Seiten, die Referenzierungsfehler enthalten]] | ||
[[Kategorie:Statutarstadt Innsbruck|Innsbruck, Dom St. Jakob (Hauptorgel)]] | [[Kategorie:Statutarstadt Innsbruck|Innsbruck, Dom St. Jakob (Hauptorgel)]] | ||
[[Kategorie:Tirol|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | [[Kategorie:Tirol|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | ||
[[Kategorie:Österreich|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | [[Kategorie:Österreich|Innsbruck, Dom St. Jakob]] | ||
Aktuelle Version vom 17. September 2025, 09:04 Uhr
Adresse: A-6020 Innsbruck, Domplatz, Tirol, Österreich
Gebäude: Römisch-katholische Domkirche St. Jakob (erbaut 1717-24)
Weitere Orgeln: Hauptorgel, Chororgel
| Orgelbauer: | Pirchner Orgelbau/Steinach a. Br. |
| Baujahr: | 1998-2000 |
| Geschichte der Orgel: | Vorgänger-Orgel: 1725 von Johann Caspar Humpel (Meran)
1873-75 Reparatur und Umbau durch Josef Sies (Bozen), 31 Register (darunter 17 aus der Vorgänger-Orgel) 1892 Neubau durch Franz Reinisch (II)/Steinach a. Br., 33 Register (darunter 6 aus den Vorgänger-Orgeln), Kegelladen, freistehender Spieltisch. 1931 Umsetzung in die Pfarrkirche in Hötting. 1931 Neubau durch Rieger (Jägerndorf), 75 Register, elektro-pneumatische Traktur. Beschädigung im 2. Weltkrieg 1999 Übertragung der Rieger-Orgel op. 2500 nach Wien/Josefstadt, St. Franziskus Seraphius, Breitenfeld 2000 Neubau durch Fa. Pirchner (Steinach a. Br.) |
| Gehäuse: | Johann Kaspar Humpel/Meran aus 1725. gefertigt von Christian Stippler (Innsbruck/Wilten), Nikolaus Moll schuf den Figurenschmuck der Putten und musizierenden Engel, Peter Trolff fertigte die Schleierbretter und das üppige Rankenwerk.
Inschrift: STUDIO ET OPERA JOANNIS CASPARI HUMPEL. MERANENSIS ANNO MDCCXXV |
| Stimmtonhöhe: | a'=440 Hz, 75mm WS (Manuale), 90mm WS (Pedal) |
| Temperatur (Stimmung): | Neidhardt |
| Windladen: | Schleifladen |
| Spieltraktur: | mechanisch |
| Registertraktur: | mechanisch |
| Registeranzahl: | 57 (3.729 Pfeifen) |
| Manuale: | 3, C-g3, Rückpositiv: f°-d3 |
| Pedal: | C-f1 |
| Spielhilfen, Koppeln: | Koppeln OW/HW, UW/HW, HW/UW, HW/P, OW/P, UW/P; Unterwerk ein/aus, Rückpositiv ein/aus, Sperrventil - Hauptwerk, Sperrventil - Pedal |
Disposition
| I Hauptwerk | II Oberwerk[1] | III Rückpositiv (Solo) | Pedal |
| Bordun 16'
Prinzipal 8' Voce umana 8'[2] Hohlflöte 8' Gamba 8' Oktave 4' Spitzflöte 4' Quinte 22/3' Superoktave 2' Mixtur major IV 2' Mixtur minor IV 11/3' Cornet V 8'[3] Fagott 16' Trompete 8' Clairon 4' |
Quintadena 16'
Prinzipal 8' Salizional 8' Vox coelestis 8' Rohrflöte 8' Oktave 4' Nachthorn 4' Fugara 4' Nasard 2 2/3' Oktave 2' Terz 13/5' Sifflet 1' Mixtur IV 12/3' Trompette Cromorne 8'
|
Prinzipal 8'
Flöte 8' Prinzipal 4' Sesquialtera 22/3' + 13/5' Oktave 2' Mixtur III 11/3' Trompete 8'
Gedeckt 8' Spitzgamba 8' Prinzipal 4' Gedeckt 4' Echokornett III 22/3'[3] Flöte 2' Larigot 1 1/3' Scharff III 1' Voix humaine 8'
|
Prinzipal 16'
Violonbass 16' Subbass 16' Quintbass 102/3' Oktavbass 8' Bassflöte 8' Oktave 4' Mixtur VI 22/3' Posaune 16' Trompete 8' Schalmey 4' |
- Anmerkungen
Bibliographie
| Anmerkungen: | Das Instrument ist die größte Kirchenorgel in Tirol. Quelle: Forer, Orgeln in Österreich |
| Literatur: | "Orgeln 2020" - Orgelkalender (St. Benno-Verlag Leipzig) |
| Weblinks: | Homepage der Dompfarre
Orgelbeschreibung auf Wikipedia |