Ars Organi 3/2001, S. 147
|WEBLINKS = [http://ip51cc4e92.adsl-surfen.hetnet.nl/scripts/wwwopac.exe?database=orgbase2&%250=2002451&LGE=NL&LIJST=lang Die Orgel auf Orgbase.nl]
}}
== Die Orgel von 1543 bis 1943 ==
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
|BILD 1= |BILD 1-Text=
|BILD 2= |BILD 2-Text=
|BILD 3= |BILD 3-Text=
|BILD 4= |BILD 4-Text=
|ANDERER NAME =
|ERBAUER = Gregorius Vogel
|BAUJAHR = 1543
|UMBAU = Die Maßnahme von 1543 wird in Ars Organi als ein Umbau bezeichnet, der einem Neubau gleichkommt. Wer die Orgel ursprünglich erbaute ist demnach offensichtlich aus den Akten nicht ersichtlich. Daher wird die Orgel hier Gregorius Vogel zugeordnet. In Ars Organi werden alle Dispositionsstände bis zur Zerstörung der Orgel im Jahr 1943 mitgeteilt.<ref>Alle Angaben zur Geschichte des Orgelwerks nach Ars Organi</ref>
1551/52 - Arbeiten der Niederländer Hendrik Niehoff und Jasper Johannsen.
1559 - Einbau einer Klingenden Zimbel durch Jacob Scherer.
1587 - Hans Scherer d. Ä. ersetzt die abgängigen Register Krumhorn, Bärpip und Hohlpip.
1590/91 - Hans Scherer d. Ä. überholt das Rückpositiv technisch, belegt die Prospektpfeifen mit Zinnfolie und baut ein neues Scharff ein.
1603 - nicht näher bekannte Arbeiten zum Preis von 10.000 M. durch einen unbekannten Orgelbauer (In Ars Organi wird die Vergrößerung des Pedals auf den bei dem Zustand von 1670 genannten Umfang vermutet).
1631/33 - Umbau durch Gottfried Fritzsche, dabei Einbau der Semitionen dis/es in den Manualen
1636 - Einbau des Brustwerks mit 7 Registern durch Gottfried Fritzsche
1644/47 - Umbauten durch Friedrich Stellwagen
1669/70 - Erweiterung durch Friedrich Besser um die Register Trommete 4‘ (OW), Principalbaß 16‘ und Cornettbaß 2' (Ped), Joachim Richborn baut das Register Principal 32' (Ped) ein. Dieser Dispositionszustand wird 1720 durch Mattheson mitgeteilt.
1738 - Einbau der Register Hautbois d'amour 8' (RPos) und Chalumeau 8' (HW) durch einen unbekannten Orgelbauer.
1740/42 - Größerer Umbau durch Johann Dietrich Busch, dabei u. a. auch der Einbau zweier Zimbelsterne.
1742/43 - Ergänzung des Schnitzwerks durch Bildhauer Christof Gruber
1786 - wahrscheinlich Schwellbarmachung des Brustwerks
1832 - Größerer Umbau durch einen nicht bekannten Orgelbauer, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1832 erreicht.
1839 - großer Umbau durch Johann Gottlieb Wolfsteller, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1839 erreicht.
1867-69 – weiterer großer Umbau durch Christian Heinrich Wolfsteller, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1869 erreicht.
1898 - Einbau eines Barkerhebels für das Hauptwerk durch Gelhaar, Bremen.
1901 - Umbau durch Paul Rother.
1917 - Konfiszierung der Prospektpfeifen durch den Staat
1918 - Einbau neuer Prospektpfeifen aus Zink durch Paul Rother, dabei wird der unten wiedergegebene Zustand von 1925 erreicht.
1934 - letzter Umbau vor der Auslagerung von 16 Registern (durch die Firma Walcker) im Jahr 1943, danach Kriegszerstörung des Orgelwerks. Wer diesen Umbau durchführte, ist in Ars Organi nicht genannt.
|GEHÄUSE =
|GESCHICHTE =
|STIMMTONHÖHE =
|TEMPERATUR =
|WINDLADEN = Schleifladen
|SPIELTRAKTUR = mechanisch
|REGISTERTRAKTUR = mechanisch
|REGISTER = 1543 - 43 Register
1670 – 58 Register
1839 – 57 Register
1869 – 56 Register
|MANUALE = 4 Manuale, Tonumfang: C-g³
|PEDAL = Tonumfang: C-f¹
|SPIELHILFEN =
}}
{{Disposition3
|ÜBERSCHRIFT = Disposition seit 1943<ref>nach Ars Organi</ref>
|WERK 1 = Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Principal 8'
Gedackt 8'
Quintatön 8'
Oktave 4'
Kleinhohlflöte 4'
Flauto traverso 4'
Nasaat 3'
Sifflöte 1'
Sexquialtera II
Scharf VIII
Regal 8'
Bärpfeife 8'
Schalmey 4'
|WERK 2 = Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Prinzipal 16'<ref name="sic">sic!</ref>
Quintatön 16'
Bordun 16'
Oktave 8'
Spitzflöte 8'
Flauto traverso 8'
Oktave 4'
Oktave 2'
Rauschpfeife II
Mixtur X
Trompete 16'
|WERK 3 = Oberwerk
|REGISTER WERK 3 = Prinzipal 8'<ref name="sic"></ref>
Flöte 4'
Nasat 3'
Waldflöte 2'
Gemshorn 2'
Scharf II
Trompete 8'
Zinke 8'
|WERK 4 = Pedalwerk
|REGISTER WERK 4 = Subbaß 16'
Oktave 8'
Oktave 4'
Rauschpfeife II
Mixtur III
Zimbel III
Posaune 16'
Dulcian 16'
Trompete 8'
Krumhorn 8'<ref name="sic"></ref>
Schalmey 4'
}}
{{Disposition4
|ÜBERSCHRIFT = Disposition um 1670, mitgeteilt 1720 durch Mattheson<ref>nach Ars Organi</ref>
|WERK 1 = Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Principal 8'
Gedackt 8'
Quintatön 8'
Octava 4'
Hohlflöte 4'
Blockflöte 4'
Quintflöte 1 1/2'
Sifflet 1'
Sesquialtera II
Scharf VIII
Regal 8'
Baarpfeife 8'
Schallmey 4'
|WERK 2 = Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Prinzipal 16'<ref name="sic"></ref>
Quintadena 16'
Bordun 16'
Octava 8'
Spitzflöte 8'
Querflöte 8'
Octava 4'
Octava 2'
Rauschpfeife II
Mixtura X
Trommete 16'
|WERK 3 = Oberwerk
|REGISTER WERK 3 = Principal 8'
Hohlflöte 8'
Flöte 4'
Nasat 3'
Waldflöte 2'
Gemshorn 2'
Scharf VI
Trompete 8'<ref name="sic"></ref>
Zinke 8'
Trommete 4'
|WERK 4 = Brustwerk
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
Octava 4'
Quintadena 4'
Waldpfeife 2'
Scharff VII
Dulcian 16'
Regal 8'
|WERK 5 = Pedal
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
Principalbaß 16'
Subbaß 16'
Octava 8'
Gedact 8'
Octava 4'
Nachthorn 4'
Rauschpfeife II
Mixtura V
Cimbel III
Großposaun 32'<ref name="sic"></ref>
Posaune 16'
Dulcian 16'
Trommete 8'
Krumhorn 8'
Schalmey 4'
Cornettbaß 2'
}}
{{Disposition4
|ÜBERSCHRIFT = Disposition seit 1832<ref>nach Ars Organi</ref>
|WERK 1 = Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
Principal I-II 8'
Gedackt 8'
Quintatön 8'
Oktave 4'
Klein Hohlflöte 4'
Nasat 3'
Sifflöte 1'
Sesquialtera II
Scharf VIII
Dulcian 16'
Trompete 8'
Hautbois d'amour 8'
|WERK 2 = Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
Quintadena 16'
Bordun 16'
Oktave 8'
Spitzflöte 8'
Oktave 4'
Octave 2'<ref name="sic"></ref>
Rauschpfeife II
Mixtur X
Trompete 16'
Chalumeau 8'
|WERK 3 = Oberwerk
|REGISTER WERK 3 = Gambe 16'
Principal 8'
Rohrflöte 8'
Gedackt 8'
Oktave 4'
Flöte 4'
Waldflöte 2'
Scharf VI
Trompete 8'
Vox humana 8'
Trompete 4'
|WERK 4 = Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
Octava 4' [sic!]
Quintadena 4'
Quinte 3'
Scharff VII
Trompete 8'
Oboe 8'
|WERK 5 = Pedal
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
Principal 16'
Subbaß 16'
Octave 8'<ref name="sic"></ref>
Quinte 6'
Oktave 4'
Gemshorn 2'
Rauschpfeife II
Mixtur V
Posaune 32'
Posaune 16'
Dulcian 16'
Trompete 8'
Krumhorn 8'
Schalmey 4'
Cornet 2'
}}
{{Disposition4
|ÜBERSCHRIFT = Disposition seit 1839<ref>nach Ars Organi</ref>
|WERK 1 = Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
Principal 8'
Gedact 8'
Quintatön 8'
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
Kleinhohlflöte 4'
Nasat 3'
Sifflöte 1'
Sesquialtera II
Scharf VIII
Dulcian 16'
Trompete 8'
Hautbois d'amour 8'
|WERK 2 = Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
Quintatön 16'
Viola da Gamba 16'
Octave 8'
Spitzflöte 8'
Viola da Gamba 8'
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
Octave 2'
Rauschpfeife II
Mixtur X
Trompete 16'
Trompete 8'
|WERK 3 = Oberwerk
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
Principal 8'
Rohrflöte 8'
Gedackt 8'<ref name="sic"></ref>
Octave 4'
Flöte 4'
Waldflöte 2'
Scharf III-V
Trompete 8'
Vox humana 8'
Trompete 4'
|WERK 4 = Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
Quinte 6'
Octave 4'
Quintatön 4'
Scharff VII
Trompete 8'
Oboe 8'
|WERK 5 = Pedal
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
Principal 16'
Subbaß 16'
Quinte 12'
Octave 8'
Bordun 8'
Oktave 4'
‘‘Rauschpfeife II‘‘<ref>Das Vorhandensein dieses Registers ist wohl nicht gesichert.</ref>
Mixtur III
Posaune 32'
Posaune 16'
Dulcian 16'
Trompete 8'
Trompete 4'
}}
{{Disposition4
|ÜBERSCHRIFT = Disposition seit 1869<ref>nach Ars Organi</ref>
|WERK 1 = Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
Principal I 8'
Gedackt 8'
Quintatön 8'
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
Hohlflöte 4'
Nasat 3'
Oktave 2'
Sexquialtera II
Scharf V
Dulcian 16'
Trompete 8'
Hautbois d'amour 8'
|WERK 2 = Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
Quintatön 16'
Principal 8'
Octave 8'
Hohlflöte 8'
Salicional 8'
Octave 4'
Octave 2'
Rauschpfeife II
Mixtur VI-X
Trompete 16'
Trompete 8'
|WERK 3 = Oberwerk
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
Principal 8'
Rohrflöte 8'
Gedackt 8'
Octave 4'
Flöte 4'
Waldflöte 2'
Scharf IV-V
Trompete 8'
Vox humana 8'
Trompete 4'
|WERK 4 = Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
Gedackt 8'
Octave 4'
Quintatön 4'
Scharff V
Trompete 8'
Oboe 8'
|WERK 5 = Pedal
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
Principal 16'
Subbaß 16'
Violon 16'
Quinta 10 2/3'<ref name="sic"></ref>
Bordun 8'
Oktave 4'
Rauschpfeife II
Posaune 32'
Posaune 16'
Dulcian 16'
Trompete 8'
Trompete 4'
}}
{{Disposition4
|ÜBERSCHRIFT = Disposition um 1925<ref>nach Ars Organi</ref>
|WERK 1 = Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
Principal 8'
Harmonieflöte 8'
Quintatön 8'
Äoline 8'
Oktave 4'
Salicional 4'
Nasat 2 2/3'
Flöte 2'
Sexquialtera II
Trompete 8'
Oboe 8'
|WERK 2 = Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
Quintatön 16'
Principal 8'
Spitzflöte 8'
Gedackt 8'
Salicional 8'
Octave 4'
Gemshorn 4'
Rauschpfeife II
Mixtur IV
Trompete 16'
Trompete 8'
|WERK 3 = Oberwerk
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
Principal 8'
Hohlflöte 8'
Gedackt 8'
Gambe 8'
Octave 4'
Traversflöte 4'
Waldflöte 2'
Scharf III
Trompete 8'
Trompete 4'
|WERK 4 = Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
Gedackt 8'
Flöte 8'
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
Quintatön 4'
Trompete 8'
Trompete 4'
|WERK 5 = Pedal
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
Principal 16'
Subbaß 16'
Gedackt 16'
Violon 16'
Quinte 10 2/3'
Bordun 8'
Cello 8'
Quinte 5 1/3'
Oktave 4'
Posaune 32'
Posaune 16'
Trompete 8'
Trompete 4'
}}
{{Disposition4
|ÜBERSCHRIFT = Disposition seit 1934<ref>nach Ars Organi</ref>
|WERK 1 = Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Bordun 16'
Principal 8'
Harmonieflöte 8'
Quintatön 8'
Äoline 8'
Oktave 4'
Nasat 2 2/3'
Oktave 2'<ref name="sic"></ref>
Flöte 2'
Sexquialtera II
Trompete 8'
Oboe 8'
|WERK 2 = Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Principal 16'
Quintatön 16'
Principal 8'
Spitzflöte 8'
Gedackt 8'
Salicional 8'
Octave 4'
Gemshorn 4'
Rauschpfeife II
Mixtur IV
Trompete 16'
Trompete 8'
|WERK 3 = Oberwerk
|REGISTER WERK 3 = Bordun 16'
Principal 8'
Hohlflöte 8'
Gedackt 8'
Gambe 8'
Octave 4'
Traversflöte 4'
Waldflöte 2'
Scharf III
Trompete 8'
Trompete 4'
|WERK 4 = Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
|REGISTER WERK 4 = Principal 8'
Gedackt 8'
Flöte 8'
Oktave 4'<ref name="sic"></ref>
Quintatön 4'
Trompete 8'
Trompete 4'
|WERK 5 = Pedal
|REGISTER WERK 5 = Principal 32'
Principal 16'
Subbaß 16'
Violon 16'
Quinte 10 2/3'
Bordun 8'
Cello 8'
Prinzipal 4'<ref name="sic"></ref>
Oktave 4'
Nachthorn 2'
Posaune 32'
Posaune 16'
Trompete 8'
Trompete 4'
}}
; Anmerkungen
<references/>
{{Verweise
|ANMERKUNGEN =
|DISCOGRAPHIE =
|LITERATUR = Orgelfaltblatt der Kirche St. Katharinen s. separates Blatt
Seggermann, G., Die Orgeln in Hamburg, S. 116
Ars Organi 3/2001, S. 147 ff.
Orgel International 6/1998, S. 9
Organ 1/2003, S. 37
Organ 1/2005, S. 30
Rupp, Emile, Entwicklungsgeschichte, S. 69
|WEBLINKS =
}}
[[Kategorie:Hamburg]]
[[Kategorie:Kemper Orgelbau]]
[[Kategorie:1500-1549]]
[[Kategorie:Vogler, Gregorius]]
[[Kategorie:Scherer, Jacob]]
[[Kategorie:Scherer d. Ä., Hans]]
[[Kategorie:Fritzsche, Gottfried]]
[[Kategorie:Stellwagen, Friedrich]]
[[Kategorie:Besser, Friedrich]]
[[Kategorie:Busch, Johann Dietrich]]
[[Kategorie:Wolfsteller, Christian Heinrich]]
[[Kategorie:Rother, Paul]]