Ottobeuren, St. Alexander und Theodor (Marienorgel): Unterschied zwischen den Versionen

Aus Organ index
Zur Navigation springen Zur Suche springen
Markierungen: Mobile Web-Bearbeitung Mobile Bearbeitung Erweiterte mobile Bearbeitung
 
(29 dazwischenliegende Versionen von 5 Benutzern werden nicht angezeigt)
Zeile 1: Zeile 1:
 
{{Orgelbeschreibung
 
{{Orgelbeschreibung
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
+
|BILD 1= Ottobeuren,_Basilika_St._Theodor_(Marienorgel)_(1).jpg         |BILD 1-Text= Steinmeyer/Klais-Orgel der Basilika Ottobeuren
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
+
|BILD 2= Ottobeuren Balkonorgel.jpg         |BILD 2-Text=IV. Manual (Récit) auf dem linken Balkon
|BILD 3=         |BILD 3-Text=
+
|BILD 3= Ottobeuren,_Basilika_St._Theodor_(Marienorgel)_(2).jpg        |BILD 3-Text= Neuer Spieltisch von Klais (seit 2002)
|BILD 4=         |BILD 4-Text=
+
|BILD 4= |BILD 4-Text=  
|ORT            = 87724 Ottobeuren, Bayern, Deutschland
+
|ORT            = 87724 Ottobeuren, Schwaben, Bayern, Deutschland
|GEBÄUDE        = Basilika St. Alexander und Theodor (ehem. Stiftskirche Benediktinerabtei)  
+
|GEBÄUDE        = Katholische Basilika St. Alexander und Theodor (ehem. Stiftskirche Benediktinerabtei)  
 
|LANDKARTE      = 47.941389, 10.298056
 
|LANDKARTE      = 47.941389, 10.298056
|WEITERE ORGELN  = Dreifaltigkeitsorgel, Heilig-Geist-Orgel
+
|WEITERE ORGELN  = '''Marienorgel''', [[Ottobeuren, St. Alexander und Theodor (Dreifaltigkeitsorgel)|Dreifaltigkeitsorgel]], [[Ottobeuren, St. Alexander und Theodor (Heilig-Geist-Orgel)|Heilig-Geist-Orgel]]
 
|ANDERER NAME    =  
 
|ANDERER NAME    =  
|ERBAUER        = Steinmeyer Orgelbau
+
|ERBAUER        = G. F. Steinmeyer & Co.; Opus: 1930
|BAUJAHR        = 1955-1957
+
|BAUJAHR        = 1955—1957
|UMBAU          =  
+
|UMBAU          = 2001—2002 klangliche und technische Revision sowie Erweiterung um eine Trompeteria durch Orgelbau Klais. Im Zuge der Renovierung wurden auch die beiden originalen Spieltische durch einen einzigen neuen, fünfmanualigen Spieltisch ersetzt. Die Zungenstimmen von Steinmeyer wurden größtenteils ersetzt. Die beiden alten Spieltische befinden sich heute im [http://organindex.de/index.php?title=Kategorie:Orgelzentrum_Valley Orgelzentrum Valley (Oberbayern)].
|GEHÄUSE        =  
+
|GEHÄUSE        = Freipfeifenprospekt
 
|GESCHICHTE      =  
 
|GESCHICHTE      =  
 
|STIMMTONHÖHE    =  
 
|STIMMTONHÖHE    =  
|TEMPERATUR      =  
+
|TEMPERATUR      = gleichstufig
|WINDLADEN      = Kegelladen
+
|WINDLADEN      = Taschenladen/Schleifladen
|SPIELTRAKTUR    = elektropneumatisch
+
|SPIELTRAKTUR    = elektropneumatisch/mechanisch (Manuale I, II und III und Pedal)
|REGISTERTRAKTUR = elektropneumatisch
+
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
|REGISTER        = 90
+
|REGISTER        = 88 (90)
|MANUALE        = 5, C-g<sup>3</sup>
+
|MANUALE        = 5 C-g<sup>3</sup>
|PEDAL          = C-f'
+
|PEDAL          = C-f<sup>1</sup>
|SPIELHILFEN    = Normalkoppeln: I/II, III/II, IV/II, V/II, III/I, IV/I, V/I, I/III, IV/III, V/III, V/IV, I/P, II/P, III/P, IV/P, V/P
+
|SPIELHILFEN    =  
Trompeteria: an I, II, III, IV, V, P
+
'''Koppeln:'''
 +
 
 +
Normalkoppeln (elektrisch): I/II, III/II, IV/II, V/II, III/I, IV/I, V/I, I/III, IV/III, V/III, V/IV, I/P, II/P, III/P, IV/P, V/P, Trompeteria an I, II, III, IV, V, P
  
 
Suboktavkoppeln: IV/IV, V/V
 
Suboktavkoppeln: IV/IV, V/V
Zeile 29: Zeile 31:
 
Superoktavkoppeln: IV/IV, V/V, IV/P
 
Superoktavkoppeln: IV/IV, V/V, IV/P
  
 +
'''Spielhilfen:''' Setzeranlage, Sequenzer vor und zurück, Crescendowalze,  Schwelltritte für IV. und V. Manual.
 
}}
 
}}
 
 
{{Disposition5
 
{{Disposition5
|ÜBERSCHRIFT    =
+
|ÜBERSCHRIFT    =Disposition seit 2002
 
|WERK 1          =I Positiv
 
|WERK 1          =I Positiv
|REGISTER WERK 1 =Bordun 16′ 
+
|REGISTER WERK 1 =
Prinzipal 8′ 
+
Bordun 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Rohrflöte 8'
 +
 
 +
Gamba 8' <ref name="K">Register von Klais (2002)</ref>
 +
 
 +
Octave 4'
 +
 
 +
Coppelflöte 4'
  
Rohrflöte 8′ 
+
Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
  
Gamba 8′ 
+
Oktave 2'
  
Oktave 4′ 
+
Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
  
Koppelflöte 4′ 
+
Mixtur 5f 1<sup>1</sup>/<Sub>3</Sub>'
  
Quinte 2 <sup>2</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
+
Trompete 8'
  
Oktave 2′ 
+
Cromorne 8' <ref name="K"/>
  
Terz 1<sup>3</sup>/<Sub>5</Sub> ′ 
+
''Tremulant''
  
Mixtur V 1<sup>1</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
 
  
Trompete 8′ 
+
'''Trompeteria''' <ref>Jedem der fünf Manuale und dem Pedal frei zuteilbar</ref>
  
Cromorne 8′ 
+
Cornet 5 8'
  
 +
''Tuba magna 16'''  <ref name="Tuba">Extensionen aus der Tuba mirabilis 8'</ref> <ref name="K"/>
  
|WERK 2          =II Hauptwerk
+
Tuba mirabilis 8' <ref name="K"/>  
|REGISTER WERK 2 =Prinzipal 16′ 
 
Prinzipal 8′  
 
  
Doppelflöte 8′ 
+
Fanfare 8' <ref name="K"/>
  
Gedackt 8′ 
+
''Clairon Fanfare 4''' <ref name="Tuba"/> <ref name="K"/>
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Principal 16'
  
Gemshorn 8′ 
+
Principal 8'
  
Oktave 4′ 
+
Doppelflöte 8' <ref name="K"/>
  
Hohlflöte 4′ 
+
Gemshorn 8'
  
Quinte 2<sup>2</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
+
Gedackt 8'
  
Oktave 2′ 
+
Octave 4'
  
Großmixtur III-IV 2′  
+
Hohlflöte 4'  
  
Mixtur IV-V 1 <sup>1</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
+
Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
  
Bombarde 16′ 
+
Oktave 2'
  
Trompette 8′ 
+
Großmixtur 3-5f 2'
  
Clairon 4′ 
+
Mixtur 4-5f 1<sup>1</sup>/<Sub>3</Sub>'
  
 +
Bombarde 16' <ref name="K"/>
 +
 +
Trompette 8' <ref name="K"/>
 +
 +
Clairon 4' <ref name="K"/>
 
|WERK 3          =III Brustwerk
 
|WERK 3          =III Brustwerk
|REGISTER WERK 3 =Koppelgedackt 8′  
+
|REGISTER WERK 3 =  
Salicet 8′  
+
Salicet 8'
 +
 
 +
Koppelgedackt 8'
 +
 +
Praestant 4'
 +
 
 +
Blockflöte 4'
 +
 
 +
Nasard 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 
 +
Waldflöte 2'
 +
 
 +
Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
 +
 
 +
Larigot 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 
 +
Flageolett 1'
 +
 
 +
Scharfcymbel 4f 1'
 +
 
 +
Musette 16' <ref name="K"/>
 +
 
 +
Vox humana 8' <ref name="K"/>
 +
 
 +
''Tremulant''
 +
|WERK 4          = IV Récit expressif <ref>Schwellbares Teilwerk auf dem linken Balkon.</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Bourdon 16'
 +
 
 +
Montre 8' <ref name="K"/>  
 +
 
 +
Flûte harmonique 8'
 +
 
 +
Salicional 8'
 +
 
 +
Unda maris 8' ''(ab c<sup>0</sup>)'' <ref name="K"/>
 +
 
 +
Quintade 8'
 +
 
 +
Prestant 4'
 +
 
 +
Flûte octaviante 4'
 +
 
 +
Octavin 2'
 +
 
 +
Septimkornett 3-5f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 
 +
Plein jeu 5f 2'
 +
 
 +
Basson 16'
 +
 
 +
Trompette harm. 8' <ref name="K"/> 
 +
 
 +
Clairon harm. 4' <ref name="K"/> 
 +
 
 +
''Tremulant''
 +
 
 +
 
 +
'''Pedal (Récit):'''
 +
 
 +
Subbaß 16'
 +
 
 +
Flûte 8'
 +
 
 +
Fagott 16'
 +
|WERK 5          =V Echo <ref>Schwellbares Teilwerk auf dem rechten Balkon.</ref>
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Principal 8' <ref name="K"/>
 +
 
 +
Viola di Gamba 8'
 +
 
 +
Vox angelica 8' ''(ab c<sup>0</sup>)''
 +
 
 +
Bourdon doux 8'
 +
 
 +
Venzianerflöte 4'<ref>sic!</ref>
 +
 
 +
Viola d'amore 4'
 +
 
 +
Nachthorn 2'
 +
 
 +
Viola piccola 2'
 +
 
 +
Harmonia aeth. 4f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' <ref name="K"/> 
 +
 
 +
Cymbel 3f 1' <ref name="K"/>
 +
 
 +
Dulcian 16'
 +
 
 +
Hautbois 8'
 +
 
 +
Regal 8'
 +
 
 +
''Tremulant''
 +
 
 +
 
 +
'''Pedal (Echo)'''
 +
 
 +
Salicet-Bass 16'
 +
 
 +
Violoncello 8'
 +
 
 +
Flûte 4'
 +
|WERK 6          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 6 =
 +
Principal Untersatz 32'
 +
 
 +
Principalbass 16'
 +
 
 +
Subbass 16
 +
 
 +
Octave 8'
 +
 
 +
Violon 8' <ref name="K"/>
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
Octave 4'
 +
 
 +
Choralflöte 2'
 +
 
 +
Hintersatz 5f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 
 +
Contraposaune 32' <ref name="K"/> 
 +
 
 +
Bombarde 16' <ref name="K"/> 
 +
 
 +
Posaune 16' <ref name="K"/> 
 +
 
 +
Trompette 8' <ref name="K"/>
 +
 
 +
Clairon 4' <ref name="K"/> 
 +
}}
 +
 
 +
'''Anmerkungen:'''
 +
<references/>
 +
==Die Marienorgel von 1955-2002==
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne Landkarte
 +
|BILD 1= Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(1).jpg    |BILD 1-Text= Ehemaliger elektrischer Hauptspieltisch von Steinmeyer (1955-2001)
 +
|BILD 2= Ottobeuren, Steinmeyer (mechanisch) (1).jpg |BILD 2-Text=mechanischer Spielschrank von 1955 (I.-III. Manual)<ref>Von diesem waren nur die ersten drei Manuale und Pedal mit mechanischer Spieltraktur anspielbar</ref>
 +
|BILD 3=    |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=      |BILD 4-Text=
 +
|ORT            =
 +
|GEBÄUDE        =
 +
|LANDKARTE      =
 +
|WEITERE ORGELN =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = G. F. Steinmeyer & Co.
 +
|BAUJAHR        = 1955—1957 • op. 1930
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = Die beiden alten Spieltische befinden sich heute im [http://organindex.de/index.php?title=Kategorie:Orgelzentrum_Valley Orgelzentrum Valley (Oberbayern)].
 +
|STIMMTONHÖHE    =
 +
|TEMPERATUR      = gleichstufig
 +
|WINDLADEN      = Taschenladen/Schleifladen
 +
|SPIELTRAKTUR    = elektropneumatisch/mechanisch (Manuale I, II und III und Pedal)
 +
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
 +
|REGISTER        = 83
 +
|MANUALE        = 5 C-g<sup>3</sup><ref>elektrischer Spieltisch; am mechanischen: 3 Manuale</ref>
 +
|PEDAL          = C-f<sup>1</sup>
 +
|SPIELHILFEN    =<ref>am elektrischen Spieltisch</ref>'''Koppeln''' V/IV, V/III IV/III, III/I, II/I, V/II, IV/II, III/II, I/II; V/P, IV/P, III/P, II/P, I/P;
 +
'''Spielhilfen'''
 +
3 Freie Kombinationen; Handregister ab, Zungen ab, Man. 16’ ab
 +
geteilte Komb. (I, II, III, IV, V); LL II, LL III; PP I, Walze ab, PP III, PP IV, PP V; Einzelzungenabsteller; Crescendowalze; Zwei Schwelltritte für IV. und V. Manual.
 +
}}
 +
 
 +
 
 +
{{Disposition5
 +
|ÜBERSCHRIFT    =
 +
|WERK 1          =I Positiv
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
Quintade 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Rohrflöte 8'
 +
 
 +
Octave 4'
 +
 
 +
Koppelflöte 4'
 +
 
 +
Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 
 +
Octave 2'
  
Praestant 4′ 
+
Terz 1<sup>3</sup>/<Sub>5</Sub>'
  
Blockflöte 4′ 
+
Mixtur 4f 1<sup>1</sup>/<Sub>3</Sub>'
  
Nazard 2<sup>2</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
+
Cymbel 3f 1'
  
Waldflöte 2′ 
+
Krummhorn 8'
  
Terz 1 <sup>3</sup>/<Sub>5</Sub>′ 
+
Schalmey 4'
  
Larigo 1 <sup>1</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
+
''Tremulant''
  
Flageolett 1′ 
+
|WERK 2          = II Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Principal 16'
  
Scharfcymbel IV 1′ 
+
Principal 8'
  
Musette 16′ 
+
Gemshorn 8'
  
Vox humana 8′ 
+
Gedackt 8'
  
 +
Octave 4'
  
'''Trompeteria'''
+
Hohlflöte 4'
  
Cornet V 8′ 
+
Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
  
Tuba magna 16′ 
+
Oktave 2'
  
Tuba mirabilis 8′ 
+
Großmixtur 3-4f 2'
  
Fanfare 8′ 
+
Mixtur 4-5f 1<sup>1</sup>/<Sub>3</Sub>'
  
Clairon fanfare 4′ 
+
Kornett 5f (ab g°) 8'
  
 +
Trompete 16'
  
|WERK 4          =IV Balkonorgel links Récit
+
Trompete 8'
|REGISTER WERK 4 =Bourdon 16′ 
 
Montre 8′ 
 
  
Flûte harmonique 8′ 
+
Trompete 4'
 +
|WERK 3          =III Brustwerk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Salicet 8'
  
Quintade 8′  
+
Coppelgedackt 8'
 +
   
 +
Praestant 4'
  
Salicional 8′ 
+
Blockflöte 4'
  
Unda maris 8′ 
+
Nasard 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
  
Prestant 4′ 
+
Waldflöte 2'
  
Flûte octaviante 4′ 
+
Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
  
Octavin 2′ 
+
Larigot 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
  
Septimenkornett III-V 2<sup>2</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
+
Flageolet 1'
  
Plein jeu V 2′ 
+
Scharfcymbel 4f <sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
  
Basson 16′ 
+
Geigenregal 16'
  
Trompette harmonique 8′ 
+
Vox humana 8'
  
Clairon harmonique 4′  
+
''Tremulant''
 +
|WERK 4          = IV Récit <ref>Schwellbares Teilwerk auf dem linken Balkon.</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Bourdon 16'
  
 +
Flûte harmonique 8'
  
'''Pedal (Recit):'''
+
Salicional 8'
  
Subbaß 16′ 
+
Quintade 8'
  
Flûte 8′ 
+
Piffaro 4'
  
Fagott 16′
+
Flûte octaviante 4'
  
|WERK 5          =V Balkonorgel rechts Echo
+
Octavin 2'
|REGISTER WERK 5 =Prinzipal 8′ 
 
Bourdon doux 8′ 
 
  
Viola da Gamba 8′ 
+
Septimencornett 3-5f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
  
Vox angelica 8′ 
+
Plein jeu 5f 2'
  
Venezianerflöte 4′ 
+
Basson 16'
  
Viola d’amore 4′ 
+
Trompette harm. 8'
  
Nachthorn 2′ 
+
Clairon harm. 4'
  
Viola piccola 2′ 
+
''Tremulant''
  
Harmonia aetheria IV 2<sup>2</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
 
  
Cymbel III 1′ 
+
'''Pedal (Récit):'''
  
Dulcian 16′ 
+
Subbaß 16'
  
Hautbois 8′ 
+
Flûte 8'
  
Regal 8′ 
+
Bombarde 16'
 +
|WERK 5          =V Echo <ref>Schwellbares Teilwerk auf dem rechten Balkon.</ref>
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Principal 8'
  
 +
Viola di Gamba 8'
  
'''Pedal (Echo):'''
+
Vox angelica 8' ''(ab c<sup>0</sup>)''
  
Salicet-Bass 16′ 
+
Bourdon doux 8'
  
Violoncello 8′ 
+
Venzianerflöte [sic] 4'
  
Flûte 4′ 
+
Viola d'amore 4'
  
 +
Nachthorn 2'
  
 +
Viola piccola 2'
  
|WERK 6          =Pedal
+
Harmonia aeth. 4f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
|REGISTER WERK 6 =Prinzipal-Untersatz 32′ 
 
Prinzipal 16′ 
 
  
Subbass 16′ 
+
Nonencarillon 4f 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
  
Octave 8′ 
+
Terzcymbel 5f 1'
  
Gedeckt 8′ 
+
Dulcian 16'
  
Violon 8′ 
+
Hautbois 8'
  
Octave 4′ 
+
Zink 4'
  
Choralflöte 2′ 
+
''Tremulant''
  
Hintersatz V 2 <sup>2</sup>/<Sub>3</Sub>′ 
 
  
Contra-Bombarde 32′ 
+
'''Pedal (Echo)'''
  
Bombarde 16′ 
+
Salicet-Bass 16'
  
Posaune 16′ 
+
Violoncello 8'
  
Trompette 8′ 
+
Flûte 4'
 +
|WERK 6          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 6 =
 +
Principal Untersatz 32'
  
Clairon 4′ 
+
Principalbass 16'
  
 +
Subbass 16
 +
 +
Octave 8'
 +
 +
Gedackt 8'
 +
 +
Quinte 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Rohrgedackt 4'
 +
 +
Choralflöte 2'
 +
 +
Hintersatz 5f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Posaunenbaß 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
 +
Klarine 4'
 +
 +
Choralkornett 2'
 
}}
 
}}
 +
; Anmerkungen
 +
<references/>
 +
==Bildergalerie==
 +
'''Details des ehemaligen 5-manualigen Steinmeyer-Hauptspieltisches'''
 +
<gallery>
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(1).jpg 
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(2).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(3).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(4).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(5).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(6).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(7).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(elektrisch)_(8).jpg
 +
</gallery>
  
 +
 +
'''Details des ehemaligen 3-manualigen Steinmeyer-Zweitspieltisches'''
 +
<gallery>
 +
Ottobeuren, Steinmeyer (mechanisch) (1).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(mechanisch)_(2).jpg
 +
Ottobeuren,_Steinmeyer_(mechanisch)_(3).jpg
 +
</gallery>
 +
==Verweise==
 
{{Verweise
 
{{Verweise
|ANMERKUNGEN    =
+
|ANMERKUNGEN    =  
|DISCOGRAPHIE    =    
+
Sichtung und Spiel im Oktober 2009 und August 2022.
|LITERATUR      =    
+
|DISCOGRAPHIE    = Die drei Orgeln der Benediktinerabtei Ottobeuren / Franz Lehrndorfer. - Da Camera DaCa 77 111 (CD).   
|WEBLINKS        =    
+
|LITERATUR      = Josef Edwin Miltschitzky: ''Ottobeuren: ein europäisches Orgelzentrum. Orgelbauer, Orgeln, und überlieferte Orgelmusik''. Dissertation, Universiteit van Amsterdam 2012, [https://dare.uva.nl/search?arno.record.id=431279 Volltext] 
}}
+
|WEBLINKS        = [https://www.klais.de/m.php?sid=20 Informationen zur Orgel auf der Website von Orgelbau Klais Bonn.]
 +
}}  
 +
 
 +
== Videos ==
 +
'''Orgel-Reihe (4) - Orgeln der Basilika Ottobeuren – katholisch1tv:''' <youtube>https://youtu.be/tSCRUv1B5ls</youtube>
 +
 
 +
 
 +
<youtube>https://www.youtube.com/watch?v=NV-9DwyXQQ4</youtube> 
  
 
[[Kategorie:1940-1959]]
 
[[Kategorie:1940-1959]]
 +
[[Kategorie:2000-2019]]
 
[[Kategorie:81-90 Register]]
 
[[Kategorie:81-90 Register]]
 
[[Kategorie:Bayern]]
 
[[Kategorie:Bayern]]
 
[[Kategorie:Deutschland]]
 
[[Kategorie:Deutschland]]
 +
[[Kategorie:Klais, Orgelbau]]
 
[[Kategorie:Landkreis Unterallgäu]]
 
[[Kategorie:Landkreis Unterallgäu]]
 
[[Kategorie:Schwaben]]
 
[[Kategorie:Schwaben]]
 
[[Kategorie:Steinmeyer Orgelbau]]
 
[[Kategorie:Steinmeyer Orgelbau]]

Aktuelle Version vom 21. November 2023, 15:34 Uhr


Steinmeyer/Klais-Orgel der Basilika Ottobeuren
IV. Manual (Récit) auf dem linken Balkon
Neuer Spieltisch von Klais (seit 2002)
Orgelbauer: G. F. Steinmeyer & Co.; Opus: 1930
Baujahr: 1955—1957
Umbauten: 2001—2002 klangliche und technische Revision sowie Erweiterung um eine Trompeteria durch Orgelbau Klais. Im Zuge der Renovierung wurden auch die beiden originalen Spieltische durch einen einzigen neuen, fünfmanualigen Spieltisch ersetzt. Die Zungenstimmen von Steinmeyer wurden größtenteils ersetzt. Die beiden alten Spieltische befinden sich heute im Orgelzentrum Valley (Oberbayern).
Gehäuse: Freipfeifenprospekt
Temperatur (Stimmung): gleichstufig
Windladen: Taschenladen/Schleifladen
Spieltraktur: elektropneumatisch/mechanisch (Manuale I, II und III und Pedal)
Registertraktur: elektrisch
Registeranzahl: 88 (90)
Manuale: 5 C-g3
Pedal: C-f1
Spielhilfen, Koppeln: Koppeln:

Normalkoppeln (elektrisch): I/II, III/II, IV/II, V/II, III/I, IV/I, V/I, I/III, IV/III, V/III, V/IV, I/P, II/P, III/P, IV/P, V/P, Trompeteria an I, II, III, IV, V, P

Suboktavkoppeln: IV/IV, V/V

Superoktavkoppeln: IV/IV, V/V, IV/P

Spielhilfen: Setzeranlage, Sequenzer vor und zurück, Crescendowalze, Schwelltritte für IV. und V. Manual.



Disposition seit 2002

I Positiv II Hauptwerk III Brustwerk IV Récit expressif [1] V Echo [2] Pedal
Bordun 16'

Principal 8'

Rohrflöte 8'

Gamba 8' [3]

Octave 4'

Coppelflöte 4'

Quinte 22/3'

Oktave 2'

Terz 13/5'

Mixtur 5f 11/3'

Trompete 8'

Cromorne 8' [3]

Tremulant


Trompeteria [4]

Cornet 5 8'

Tuba magna 16' [5] [3]

Tuba mirabilis 8' [3]

Fanfare 8' [3]

Clairon Fanfare 4' [5] [3]

Principal 16'

Principal 8'

Doppelflöte 8' [3]

Gemshorn 8'

Gedackt 8'

Octave 4'

Hohlflöte 4'

Quinte 22/3'

Oktave 2'

Großmixtur 3-5f 2'

Mixtur 4-5f 11/3'

Bombarde 16' [3]

Trompette 8' [3]

Clairon 4' [3]

Salicet 8'

Koppelgedackt 8'

Praestant 4'

Blockflöte 4'

Nasard 22/3'

Waldflöte 2'

Terz 13/5'

Larigot 11/3'

Flageolett 1'

Scharfcymbel 4f 1'

Musette 16' [3]

Vox humana 8' [3]

Tremulant

Bourdon 16'

Montre 8' [3]

Flûte harmonique 8'

Salicional 8'

Unda maris 8' (ab c0) [3]

Quintade 8'

Prestant 4'

Flûte octaviante 4'

Octavin 2'

Septimkornett 3-5f 22/3'

Plein jeu 5f 2'

Basson 16'

Trompette harm. 8' [3]

Clairon harm. 4' [3]

Tremulant


Pedal (Récit):

Subbaß 16'

Flûte 8'

Fagott 16'

Principal 8' [3]

Viola di Gamba 8'

Vox angelica 8' (ab c0)

Bourdon doux 8'

Venzianerflöte 4'[6]

Viola d'amore 4'

Nachthorn 2'

Viola piccola 2'

Harmonia aeth. 4f 22/3' [3]

Cymbel 3f 1' [3]

Dulcian 16'

Hautbois 8'

Regal 8'

Tremulant


Pedal (Echo)

Salicet-Bass 16'

Violoncello 8'

Flûte 4'

Principal Untersatz 32'

Principalbass 16'

Subbass 16

Octave 8'

Violon 8' [3]

Gedackt 8'

Octave 4'

Choralflöte 2'

Hintersatz 5f 22/3'

Contraposaune 32' [3]

Bombarde 16' [3]

Posaune 16' [3]

Trompette 8' [3]

Clairon 4' [3]


Anmerkungen:

  1. Schwellbares Teilwerk auf dem linken Balkon.
  2. Schwellbares Teilwerk auf dem rechten Balkon.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 Register von Klais (2002)
  4. Jedem der fünf Manuale und dem Pedal frei zuteilbar
  5. 5,0 5,1 Extensionen aus der Tuba mirabilis 8'
  6. sic!

Die Marienorgel von 1955-2002

Orgelbeschreibung

Ehemaliger elektrischer Hauptspieltisch von Steinmeyer (1955-2001)
mechanischer Spielschrank von 1955 (I.-III. Manual)[1]
Orgelbauer: G. F. Steinmeyer & Co.
Baujahr: 1955—1957 • op. 1930
Geschichte der Orgel: Die beiden alten Spieltische befinden sich heute im Orgelzentrum Valley (Oberbayern).
Temperatur (Stimmung): gleichstufig
Windladen: Taschenladen/Schleifladen
Spieltraktur: elektropneumatisch/mechanisch (Manuale I, II und III und Pedal)
Registertraktur: elektrisch
Registeranzahl: 83
Manuale: 5 C-g3[2]
Pedal: C-f1
Spielhilfen, Koppeln: [3]Koppeln V/IV, V/III IV/III, III/I, II/I, V/II, IV/II, III/II, I/II; V/P, IV/P, III/P, II/P, I/P;

Spielhilfen 3 Freie Kombinationen; Handregister ab, Zungen ab, Man. 16’ ab geteilte Komb. (I, II, III, IV, V); LL II, LL III; PP I, Walze ab, PP III, PP IV, PP V; Einzelzungenabsteller; Crescendowalze; Zwei Schwelltritte für IV. und V. Manual.




Disposition

I Positiv II Hauptwerk III Brustwerk IV Récit [4] V Echo [5] Pedal
Quintade 16'

Principal 8'

Rohrflöte 8'

Octave 4'

Koppelflöte 4'

Quinte 22/3'

Octave 2'

Terz 13/5'

Mixtur 4f 11/3'

Cymbel 3f 1'

Krummhorn 8'

Schalmey 4'

Tremulant

Principal 16'

Principal 8'

Gemshorn 8'

Gedackt 8'

Octave 4'

Hohlflöte 4'

Quinte 22/3'

Oktave 2'

Großmixtur 3-4f 2'

Mixtur 4-5f 11/3'

Kornett 5f (ab g°) 8'

Trompete 16'

Trompete 8'

Trompete 4'

Salicet 8'

Coppelgedackt 8'

Praestant 4'

Blockflöte 4'

Nasard 22/3'

Waldflöte 2'

Terz 13/5'

Larigot 11/3'

Flageolet 1'

Scharfcymbel 4f 2/3'

Geigenregal 16'

Vox humana 8'

Tremulant

Bourdon 16'

Flûte harmonique 8'

Salicional 8'

Quintade 8'

Piffaro 4'

Flûte octaviante 4'

Octavin 2'

Septimencornett 3-5f 22/3'

Plein jeu 5f 2'

Basson 16'

Trompette harm. 8'

Clairon harm. 4'

Tremulant


Pedal (Récit):

Subbaß 16'

Flûte 8'

Bombarde 16'

Principal 8'

Viola di Gamba 8'

Vox angelica 8' (ab c0)

Bourdon doux 8'

Venzianerflöte [sic] 4'

Viola d'amore 4'

Nachthorn 2'

Viola piccola 2'

Harmonia aeth. 4f 22/3'

Nonencarillon 4f 13/5'

Terzcymbel 5f 1'

Dulcian 16'

Hautbois 8'

Zink 4'

Tremulant


Pedal (Echo)

Salicet-Bass 16'

Violoncello 8'

Flûte 4'

Principal Untersatz 32'

Principalbass 16'

Subbass 16

Octave 8'

Gedackt 8'

Quinte 51/3'

Octave 4'

Rohrgedackt 4'

Choralflöte 2'

Hintersatz 5f 22/3'

Posaunenbaß 16'

Trompete 8'

Klarine 4'

Choralkornett 2'

Anmerkungen
  1. Von diesem waren nur die ersten drei Manuale und Pedal mit mechanischer Spieltraktur anspielbar
  2. elektrischer Spieltisch; am mechanischen: 3 Manuale
  3. am elektrischen Spieltisch
  4. Schwellbares Teilwerk auf dem linken Balkon.
  5. Schwellbares Teilwerk auf dem rechten Balkon.

Bildergalerie

Details des ehemaligen 5-manualigen Steinmeyer-Hauptspieltisches


Details des ehemaligen 3-manualigen Steinmeyer-Zweitspieltisches

Verweise

Bibliographie

Anmerkungen: Sichtung und Spiel im Oktober 2009 und August 2022.
Literatur: Josef Edwin Miltschitzky: Ottobeuren: ein europäisches Orgelzentrum. Orgelbauer, Orgeln, und überlieferte Orgelmusik. Dissertation, Universiteit van Amsterdam 2012, Volltext
Discographie: Die drei Orgeln der Benediktinerabtei Ottobeuren / Franz Lehrndorfer. - Da Camera DaCa 77 111 (CD).
Weblinks: Informationen zur Orgel auf der Website von Orgelbau Klais Bonn.


Videos

Orgel-Reihe (4) - Orgeln der Basilika Ottobeuren – katholisch1tv: