Turku, Dom (Hauptorgel): Unterschied zwischen den Versionen

Aus Organ index
Zur Navigation springen Zur Suche springen
K
Markierungen: Mobile Web-Bearbeitung Mobile Bearbeitung Erweiterte mobile Bearbeitung
 
(23 dazwischenliegende Versionen von 5 Benutzern werden nicht angezeigt)
Zeile 1: Zeile 1:
 
{{Orgelbeschreibung
 
{{Orgelbeschreibung
|BILD 1=         |BILD 1-Text=
+
|BILD 1= Orgel Dom Turku.jpg |BILD 1-Text= Hauptorgel
|BILD 2=         |BILD 2-Text=
+
|BILD 2= Turun tuomiokirkon urkujen soittopöytä 1.jpg        |BILD 2-Text= Spieltisch der Hauptorgel
 
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 
|ORT            = Tuomiokirkonkatu 1, 20500 Turku, Finnland
 
|ORT            = Tuomiokirkonkatu 1, 20500 Turku, Finnland
|GEBÄUDE        = Turun Tuomiokirkko (Evangelisch-lutherischer Dom von Turku)
+
|GEBÄUDE        = Turun tuomiokirkko (Åbo domkyrka, Evangelisch-lutherischer Domkirche von Turku)
|LANDKARTE      = 60.452473,22.2761363
+
|LANDKARTE      = 60.452400825836854, 22.278101641764668
|WEITERE ORGELN  =
+
|WEITERE ORGELN  = [[Turku, Dom (Hauptorgel) |Hauptorgel]]; [[Turku, Dom (Chororgel)|Chororgel]]
 
|ANDERER NAME    =  
 
|ANDERER NAME    =  
|ERBAUER        = Virtanen (Opus 83)
+
|ERBAUER        = Urkurakentamo Virtanen, Op. 83
 
|BAUJAHR        = 1980
 
|BAUJAHR        = 1980
|UMBAU          =  
+
|UMBAU          = 2007 Umdisponierung und Nachintonation durch den Erbauer
 +
 
 +
2019 Renovierung durch den Erbauer
 
|GEHÄUSE        =  
 
|GEHÄUSE        =  
|GESCHICHTE      =  
+
|GESCHICHTE      = Die Orgel ist die größte mechanische Orgel in Finnland. Sie kostete 2.200.000 Finnische Mark. 4 Register stammen von den Vorgängerorgeln von 1917 und 1 Register von 1842. 2019 wurde die Elektrik der Orgel repariert und eine Setzeranlage installiert.
|STIMMTONHÖHE    =  
+
|STIMMTONHÖHE    = a<sup>1</sup> = 442 Hz bei 18 °C
 
|TEMPERATUR      = gleichstufig
 
|TEMPERATUR      = gleichstufig
 
|WINDLADEN      = Schleifladen
 
|WINDLADEN      = Schleifladen
 
|SPIELTRAKTUR    = mechanisch
 
|SPIELTRAKTUR    = mechanisch
 
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
 
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
|REGISTER        = 81
+
|REGISTER        = 82 (6057 Pfeifen)
|MANUALE        = 4 Manuale, C-g<sup>3</sup>
+
|MANUALE        = 4, C-g<sup>3</sup>
 
|PEDAL          = C-f<sup>1</sup>
 
|PEDAL          = C-f<sup>1</sup>
|SPIELHILFEN    = Koppeln (elektrisch, als Registertaster und Tritte): II/I, I/II, III/II, IV/II, IV/III, I/P, II/P, III/P, IV/P. Setzeranlage, Sequenzer vor und zurück. Zwei Schwelltritte: linker Schwelltritt für III. Manual, rechter Schwelltritt für IV. Manual und Echo.
+
|SPIELHILFEN    = '''Koppeln <ref>elektrisch, als Registertaster und Tritte.</ref>:''' III/I, I/II, III/II, IV/II, I/III, IV/III, III/IV, I/P, II/P, III/P, IV/P, III/II 4', III/II 16', III 4', III 16', Trompeteria 16'.
 +
 
 +
'''Spielhilfen:''' Setzeranlage (256 Kombinationen). Sequenzer vor und zurück. Generalkoppel. Generalcrescendo. Walze ab. Zungen ab. Register ab. Zwei Schwelltritte: linker Schwelltritt für III. Manual, rechter Schwelltritt für IV. Manual und Echo. Beweglicher Spieltisch A (1 Manual und angehängt Pedal, elektrische Trakturen) auf der unteren Chorempore, von dem aus alle Register des Rückpositives gespielt werden können. Beweglicher Spieltisch B (1 Manual und angehängt Pedal, elektrische Trakturen) auf dem Chor, von dem aus alle Register des Echowerk gespielt werden können.
 
}}
 
}}
  
 
{{Disposition6
 
{{Disposition6
 
|ÜBERSCHRIFT    =
 
|ÜBERSCHRIFT    =
|WERK 1          = I. Rückpositiv
+
|WERK 1          = I Rückpositiv
|REGISTER WERK 1 = Principal 8’<ref>Im Prospekt.</ref>
+
|REGISTER WERK 1 =
 +
Principal 8' <ref name=tm1>im Prospekt.</ref>
  
Gedackt 8′
+
Gedackt 8'
  
Oktava 4′
+
Oktava 4'
  
Rohrflöte 4′
+
Rohrflöte 4'
  
Oktava 2′
+
Oktava 2'
  
Nasat 1 1/3′
+
Nasat 1<sup> 1</sup>/<Sub>3</Sub>'
  
Sesquialtera II
+
Sesquialtera 2x
  
Mixtur IV-V
+
Mixtur 4-5x
  
Cymbel III
+
Cymbel 3x
  
Dulcian 16′
+
Dulcian 16'
  
Krummhorn 8′
+
Trompete 8'
  
Trompete 8′<ref>2007.</ref>
+
Krummhorn 8'
  
  
 
''Tremolo''
 
''Tremolo''
|WERK 2          = II. Hauptwerk
+
|WERK 2          = II Hauptwerk
|REGISTER WERK 2 = Principal 16’
+
|REGISTER WERK 2 =
 +
Principal 16' <ref name=tm1 />
 +
 
 +
Oktava 8'
 +
 
 +
Flûte harm. 8'
 +
 
 +
Borduna 8' <ref>2007 statt Rohrflöte 8'.</ref>
 +
 
 +
Gamba 8'
 +
 
 +
Voce umana 8'
 +
 
 +
Oktava 4'
 +
 
 +
Spitzflöte 4'
 +
 
 +
Terz 3<sup> 1</sup>/<Sub>5</Sub>'
  
Oktava 8′<ref>2007.</ref>
+
Kvinta 2<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
  
Flûte harmonique 8′
+
Oktava 2'
  
Rohrflöte 8′<ref>2007.</ref>
+
Terz 1<sup> 3</sup>/<Sub>5</Sub>'
  
Gamba 8′
+
Mixtur 6-8x
  
Voce Umana 8′
+
Scharf 4-6x
  
Oktava 4′
+
Trompete 16'
  
Spitzflöte 4′
+
Trompete 8'
  
Terz 3 1/5′
+
Trompete 4'
 +
|WERK 3         = III Schwellwerk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Gedackt 16'
  
Kvinta 2 2/3′
+
Flöte 8'
  
Oktava 2′
+
Cor de nuit 8'
  
Terz 1 3/5′
+
Fugara 8'
  
Mixtur VI-VIII
+
Voix celeste 8'
  
Scharf IV-VI
+
Principal 4'
  
Trompete 16′
+
Traversflöte 4'
  
Trompete 8′
+
Salicet 4'
  
Trompete 4′
+
Spitzkvinta 2<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
  
 +
Waldflöte 2'
  
|WERK 3          = III. Schwellwerk
+
Terz 1<sup> 3</sup>/<Sub>5</Sub>'
|REGISTER WERK 3 = Gedackt 16′
 
  
Flöte 8′
+
Mixtur 7x
  
Cor de nuit 8′
+
Basson 16'
  
Fugara 8′
+
Trompette harm. 8'
  
Voix céleste 8′
+
Hautbois 8'
 +
 
 +
Voix humaine 8'
 +
 
 +
Clairon 4'
 +
 
 +
 
 +
''Tremolo''
 +
|WERK 4          = IV Brustwerk
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Rohrgedackt 8'
 +
 
 +
Kvintadena 8'
  
 
Principal 4'
 
Principal 4'
  
Traversflöte 4′
+
Gedacktflöte 4'
 +
 
 +
Gemshorn 2'
  
Salicet 4′
+
Spitzoktava 1'
  
Spitzkvinta 2 2/3'
+
Cymbel 3-4x
  
Waldflöte 2′
+
Regal 16'
  
Terz 1 3/5'
+
Schalmey 8'
  
Mixtur VII
+
Cornett 5x <ref>Links und rechts des Brustwerks auf eigener Windlade, hinter eigenen Echoklappen, mit dem Schwelltritt des Brustwerkes zu betätigen.</ref>
  
Basson 16′
 
  
Trompette harmonique 8′
+
''Tremolo''
 +
|WERK 5          = Trompeteria <ref>horizontal, im Prospekt. Jedem der vier Manuale und dem Pedal frei zuteilbar (per Registertaster).</ref>
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Trompeta brilliante 8' ''B/D''
  
Hautbois 8′
+
Clarin fuerte 4' ''B/D''
  
Voix humaine 8′
+
Clarin 2' ''B''
  
Clairon 4′
+
Trompeta magna 16' ''D''
 +
|WERK 6          = Echowerk <ref>Hinter dem Ostaltar. Dem III. und IV. Manual zuteilbar (per Registertaster).</ref>
 +
|REGISTER WERK 6 =
 +
Liebl.gedackt 8' <ref name=tm2>Register von 1917.</ref>
 +
 
 +
Kvintadena 8' <ref name=tm2 />
 +
 
 +
Rohrflöte 4' <ref name=tm2 />
 +
 
 +
Spitzflöte 4' <ref>Register von 1842.</ref>
 +
 
 +
Nasat 2<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>' <ref>2007 statt Kvinta 1<sup> 1</sup>/<Sub>3</Sub>'.</ref>
 +
 
 +
Piccolo 2' <ref name=tm2 />
  
  
 
''Tremolo''
 
''Tremolo''
|WERK 4         = IV. Brustwerk (schwellbar)     
+
|WERK 7         = Pedal
|REGISTER WERK 4 = Rohrgedackt 8′
+
|REGISTER WERK 7 =
 +
Principal 32' <ref name=tm1 /> <ref>akustisch.</ref>
  
Kvintadena 8′
+
Oktava 16'
  
Principal 4′
+
Subbass 16'
  
Gedacktflöte 4′
+
Oktava 8'
  
Gemshorn 2′
+
Cello 8' <ref>2007 statt Kvinta 10<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'.</ref>
  
Spitzoktava 1′
+
Gedackt 8'
  
Cymbel III-IV
+
Oktava 4'
  
Regal 16′
+
Koppelflöte 4'
  
Schalmey 8′
+
Nachthorn 2'
 +
 
 +
Rauschpfeife 4x
 +
 
 +
Mixtur 7x
 +
 
 +
Posaune 32' <ref>Holz.</ref>
 +
 
 +
Posaune 16' <ref>Kupfer.</ref>
 +
 
 +
Fagott 16'
 +
 
 +
Trompete 8'
 +
 
 +
Singend Regal 4'
 +
}}
 +
 
 +
'''Anmerkungen:'''
 +
<references/>
 +
 
 +
<gallery>
 +
Turun tuomiokirkon urkujen soittopöytä 2.jpg| Hauptspieltisch
 +
Turun tuomiokirkon urkujen soittopöytä 3.jpg|Registertasten links
 +
Turun tuomiokirkon urkujen soittopöytä 4.jpg|Registertasten rechts
 +
Turku, Dom, Haupt- und Chororgel.JPG|Haupt- und Chororgel
 +
Turku, Dom, Chorspieltisch Hauptorgel.JPG|Chorspieltisch auf der unteren Chorempore
 +
</gallery>
 +
 
 +
== Kangasala-Orgel 1928-1978 ==
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1= Turun tuomiokirkon urut 1930.jpg|        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = Kangasalan Urkutehdas, Op. 364
 +
|BAUJAHR        = 1928
 +
|UMBAU          = 1948 Renovierung und Nachintonation durch den Erbauer
 +
 
 +
1962 Umdisponierung durch den Erbauer
 +
|GEHÄUSE        = Prospekt aus dem Jahr 1842 (modifiziert)
 +
|GESCHICHTE      = Der Orgelprospekt wurde modifiziert und ein neuer Spieltisch installiert. Der Großteil der Register stammt von der Vorgängerorgel von 1917. 1979 wurde die Orgel komplett verschrottet; nur 5 Register und der Spieltisch wurden aufbewahrt.
 +
|STIMMTONHÖHE    =
 +
|TEMPERATUR      =
 +
|WINDLADEN      = Kegelladen
 +
|SPIELTRAKTUR    = pneumatisch (III. und IV: Manual: elektropneumatisch)
 +
|REGISTERTRAKTUR = pneumatisch
 +
|REGISTER        = 67 (70)
 +
|MANUALE        = 4, C-a<sup>3</sup>
 +
|PEDAL          = C-f<sup>1</sup>
 +
|SPIELHILFEN    = II/I, III/I, III/II, IV/I, IV/II, IV/III, I/P, II/P, III/P, IV/P, I 4', II/I 4', II/I 16', III/II 16', III 16', IV 4', IV 16' P 4'.
 +
Forte, Tutti. 3 freie Kombinationen. Generalkoppel (8'). Generalcrescendo. Walze ab. Register ab. Zungen ab. II., III. und IV. Manual im Schwellkasten.
 +
}}
 +
 
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition seit 1962
 +
|WERK 1          = I Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Bordun 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Hohlflöte 8'
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
Quintaden 8'
 +
 
 +
Gemshorn 8'
 +
 
 +
Oktave 4'
 +
 
 +
Spitzflöte 4'
 +
 
 +
Flöte 4'
 +
 
 +
Quinte 2<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Oktave 2'
 +
 
 +
Superoktave 1'
 +
 
 +
Kornett 3-5f
 +
 
 +
Mixtur 4f 2'
 +
 
 +
Zimbel 4f <sup>2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Fagott 16'
 +
 
 +
Trompete 8'
 +
 
 +
Klarine 4'
 +
|WERK 2          = II Positiv
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Doppelflöte 8'
 +
 
 +
Bordun 8'
 +
 
 +
Gamba 8'
 +
 
 +
Oktave 4'
 +
 
 +
Traversflöte 4'
 +
 
 +
Salicet 4'
 +
 
 +
Unda maris 4'
 +
 
 +
Flageolet 2'
 +
 
 +
Mixtur 3f
 +
 
 +
Corno 8'
 +
 
 +
Klarinette 8'
 +
 
 +
 
 +
''Tremolo''
 +
|WERK 3          = III Schwellwerk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Gedackt 16'
 +
 
 +
Konsertflöte 8'
 +
 
 +
Flauto amabile 8'
 +
 
 +
Bordun 8'
 +
 
 +
Fugara 8'
 +
 
 +
Voix celeste 2f 8'
 +
 
 +
Flötenprincipal 4'
 +
 
 +
Rohrflöte 4'
 +
 
 +
Flöte 4'
 +
 
 +
Viola 4'
 +
 
 +
Piccolo 2'
 +
 
 +
Quinte 1<sup> 1</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Harmonia aetherea 3f
 +
 
 +
Englisch Horn 8'
 +
 
 +
Vox humana 8'
 +
 
 +
Oboe 4'
  
  
 
''Tremolo''
 
''Tremolo''
|WERK 5          = Trompeteria<ref>Horizontal, im Prospekt. Jedem Manual und dem Pedal frei zuteilbar (per Registertaster).</ref>
+
|WERK 4          = IV Fernwerk <ref>Hinter dem Ostaltar.</ref>
|REGISTER WERK 5 = Trompeta magna (Diskant) 16’
+
|REGISTER WERK 4 =
 +
Geig.principal 8'
 +
 
 +
Liebl.gedackt 8'
 +
 
 +
Viola 8'
 +
 
 +
Aeoline 8'
 +
 
 +
Voix celeste 8'
 +
 
 +
Salicet 4'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Kontrabass 32'
 +
 
 +
Violon 16'
 +
 
 +
Subbass 16'
 +
 
 +
''Echobass 16''' <ref>Transmission aus III. Manual Gedackt 16'.</ref>
 +
 
 +
Quintbass 10<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
''Principal-Gamba 8''' <ref>Transmission aus III. Manual Gamba 8'.</ref>
 +
 
 +
Flötenbass 8'
 +
 
 +
Violoncello 8'
 +
 
 +
''Bordun 8''' <ref>Transmission aus III. Manual Borduna 8'.</ref>
 +
 
 +
Oktave 4'
 +
 
 +
Gedacktflöte 4'
 +
 
 +
Oktavflöte 2'
 +
 
 +
Bombarde 32'
 +
 
 +
Posaune 16'
 +
 
 +
Trompete 8'
 +
 
 +
Klarine 4'
 +
}}
 +
 
 +
'''Anmerkungen:'''
 +
<references/>
 +
 
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition 1928-1962
 +
|WERK 1          = I Huvudverk
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Borduna 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Hohlflöjt 8'
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
Quintatön 8'
 +
 
 +
Gamba 8'
 +
 
 +
Gemshorn 8'
 +
 
 +
Oktava 4'
 +
 
 +
Spetsflöjt 4'
 +
 
 +
Flöjt 4'
 +
 
 +
Quinta 2<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Oktava 2'
 +
 
 +
Superoktava 1' <ref>1948 statt Septime 1<sup> 1</sup>/<Sub>7</Sub>' (1917).</ref>
  
Trompeta brillante (Bass/Diskant) 8’
+
Cornett 3-5f
  
Clarin fuerte (Bass/Diskant) 4’
+
Mixtur 4f 2'
  
Clarin (Bass) 2’
+
Fagott 16'
  
 +
Trompet 8'
  
|WERK 6         = Pedal
+
Clairon 4'
|REGISTER WERK 6 = Principal 32’<ref>C–F akustisch.</ref>
+
|WERK 2         = II Svällverk
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Borduna 16'
  
Oktava 16′
+
Principal 8'
  
Subbass 16′<ref>2007.</ref>
+
Flöjt traverso 8'
  
Oktava 8′
+
Flöjt amabile 8'
  
Cello 8′<ref>2007.</ref>
+
Dubbelflöjt 8'
  
Gedackt 8′
+
Salicional 8'
  
Oktava 4′
+
Principal 4'
  
Koppelflöte 4′
+
Rörflöjt 4'
  
Nachthorn 2′
+
Flageolet 2'
  
Rauschpfeife IV
+
Mixtur 3f
  
Mixtur VII
+
Corno 8'
  
Posaune 32′
+
Klarinett 8'
 +
|WERK 3          = III Svällverk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Lieblich Gedackt 16'
  
Posaune 16′
+
Geigenprincipal 8'
  
Fagott 16′
+
Konsertflöjt 8'
  
Trompete 8′
+
Borduna 8'
  
Singend Regal 4′
+
Fugara 8'
  
 +
Unda maris 8'
  
|WERK 7          = Echo (schwellbar)<ref>Hinter dem Ostaltar. Dem III. und IV. Manual zuteilbar (per Registertaster).</ref>
+
Aeoline 8'
|REGISTER WERK 7 = Lieblich Gedackt 8′
 
  
Kvintadena 8′
+
Voix celeste 8'
  
Spitzflöte 4′<ref>Register von 1842.</ref>
+
Flauto dolce 4'
  
Rohrflöte 4′
+
Viola 4'
  
Piccolo 2′
+
Gambetti 4'
  
Nasat 2 2/3′<ref>Diskant.</ref>
+
Piccolo 2'
  
''Tremolo''
+
Harmonia aetherea 3f
 +
 
 +
Cor anglais 8'
 +
 
 +
Oboe 8'
 +
 
 +
Vox humana 8'
 +
 
 +
 
 +
''Tremolo'' <ref>für Vox humana.</ref>
 +
|WERK 4          = IV Fjärrverk <ref>Hinter dem Ostaltar.</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Flötenprincipal 8'
 +
 
 +
Lieblich Gedackt 8'
 +
 
 +
Viola 8'
 +
 
 +
Aeoline 8'
 +
 
 +
Voix celeste 8'
 +
 
 +
Salicet 4'
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Kontrabass 32'
 +
 
 +
Violon 16'
 +
 
 +
Subbass 16'
 +
 
 +
''Echobass 16''' <ref>Transmission aus III. Manual Liebl.gedackt 16'.</ref>
 +
 
 +
Quintbass 10<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
''Principal-Gamba 8''' <ref>Transmission aus III. Manual Geig.principal 8'.</ref>
 +
 
 +
Flötenbass 8'
 +
 
 +
Violoncello 8'
 +
 
 +
''Borduna 8''' <ref>Transmission aus III. Manual Borduna 8'.</ref>
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
Principal 4'
 +
 
 +
Oktava 4'
 +
 
 +
Bombarde 32'
 +
 
 +
Bassun 16'
 +
 
 +
Trompet 8'
 +
 
 +
Clairon 4'
 +
}}
 +
 
 +
'''Anmerkungen:'''
 +
<references/>
 +
 
 +
== Kangasala-Orgel 1917-1927 ==
 +
 
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1= Turun tuomiokirkon urut 1920.png        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = Kangasalan Urkutehdas, Op. 276
 +
|BAUJAHR        = 1917
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        = Prospekt aus dem Jahr 1842
 +
|GESCHICHTE      = Die Zungenregister wurden von Carl Giesecke & Söhne hergestellt und aufgrund des Ersten Weltkriegs nachert im Jahr 1918 installiert. Die Orgel wurde 1927 zerlegt und für einen Wiederzusammenbau eingelagert.
 +
|STIMMTONHÖHE    = a<sup>1</sup> = 435 Hz
 +
|TEMPERATUR      = gleichstufig
 +
|WINDLADEN      = Kegelladen
 +
|SPIELTRAKTUR    = pneumatisch (IV. Manual: elektropneumatisch)
 +
|REGISTERTRAKTUR = pneumatisch
 +
|REGISTER        = 67 (71)
 +
|MANUALE        = 4, C-a<sup>3</sup>
 +
|PEDAL          = C-f<sup>1</sup>
 +
|SPIELHILFEN    = II/I, III/I, III/II, I/P, II/P, III/P, IV/P, I 4', II/I 4', II/I 16', III/II 16', III 16', IV 4', IV 16', P 4'.
 +
Piano, Mezzoforte, Forte, Tutti. 2 freie Kombinationen. Generalcrescendo. Walze ab. Automatisches Pedalumschaltung. Register ab. Zungen ab. III. Manual im Schwellkasten.
 +
}}
 +
 
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    =
 +
|WERK 1          = I Huvudverk
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Borduna 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Oktava 8'
 +
 
 +
Hohlflöjt 8'
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
Gamba 8'
 +
 
 +
Gemshorn 8'
 +
 
 +
Principal 4'
 +
 
 +
Oktava 4'
 +
 
 +
Flöjt 4'
 +
 
 +
Quinta 2<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Oktava 2'
 +
 
 +
Septime 1<sup> 1</sup>/<Sub>7</Sub>'
 +
 
 +
Cornett 3-5ch
 +
 
 +
Mixtur 4ch 2'
 +
 
 +
Fagott 16'
 +
 
 +
Trompete 8'
 +
 
 +
Clairon 4'
 +
|WERK 2          = II Positiv
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Borduna 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Flöjt traverso 8'
 +
 
 +
Flöjt amabile 8'
 +
 
 +
Dubbelflöjt 8'
 +
 
 +
Salicional 8'
 +
 
 +
Rörflöjt 4'
 +
 
 +
Gambetti 4'
 +
 
 +
Flageolet 2'
 +
 
 +
Mixtur 3ch 2<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Corno 8'
 +
 
 +
Klarinett 8'
 +
|WERK 3          = II Svällverk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Lieblich Gedackt 16'
 +
 
 +
Geigenprincipal 8'
 +
 
 +
Konsertflöjt 8'
 +
 
 +
Borduna 8'
 +
 
 +
Fugara 8'
 +
 
 +
Unda maris 8'
 +
 
 +
Aeoline 8'
 +
 
 +
Voix celeste 8'
 +
 
 +
Spetsflöjt 4'
 +
 
 +
Flauto dolce 4'
 +
 
 +
Viola 4'
 +
 
 +
Piccolo 2'
 +
 
 +
Harmonia aetherea 3ch
 +
 
 +
Cor anglais 8'
 +
 
 +
Oboe 8'
 +
 
 +
Vox humana 8'
 +
 
 +
 
 +
''Tremolo'' <ref>für Vox humana.</ref>
 +
|WERK 4          = IV Altarorgel <ref>Hinter dem Ostaltar.</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Flötenprincipal 8'
 +
 
 +
Lieblich Gedackt 8'
 +
 
 +
Quintatön 8'
 +
 
 +
Viola 8'
 +
 
 +
Salicet 4'
 +
 
 +
Flautino 2'
 +
 
 +
''Labial-Oboe 8''' <ref>Gruppenzug von Viola 8' und Quintatön 8'.</ref>
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Kontrabass 32'
 +
 
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Violon 16'
 +
 
 +
Subbass 16'
 +
 
 +
''Echobass 16''' <ref>Transmission aus III. Manual Liebl.gedackt 16'.</ref>
 +
 
 +
Quintbass 10<sup> 2</sup>/<Sub>3</Sub>'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
''Principal-Gamba 8''' <ref>Transmission aus III. Manual Geig.principal 8'.</ref>
 +
 
 +
Flötenbass 8'
 +
 
 +
Violoncello 8'
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
''Cello 8''' <ref>Transmission aus III. Manual Fugara 8'.</ref>
 +
 
 +
Oktava 4'
 +
 
 +
Bombarde 32'
 +
 
 +
Bassun 16'
 +
 
 +
Trompet 8'
 +
 
 +
Clairon 4'
 +
}}
 +
 
 +
'''Anmerkungen:'''
 +
<references/>
 +
 
 +
== Andersson-Orgel 1842-1917 ==
 +
 
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1= Turun tuomiokirkon Andersso-urut.jpg|        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2= Turun tuomiokirkon urut 1895.jpg        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = Gustaf Andersson
 +
|BAUJAHR        = 1838-1842
 +
|UMBAU          = 1875 Renovierung und Umdisponierung durch J.A. Zachariassen
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = Die Orgel wurde von Carl Wahlgren gestiftet. Orgelbauer Anders Thulé war für den Einbau der Orgel verantwortlich. Die Orgel besaß zwei Pedalklaviaturen.
 +
|STIMMTONHÖHE    = a<sup>1</sup> = 460 Hz
 +
|TEMPERATUR      = gleichstufig
 +
|WINDLADEN      = Schleifladen
 +
|SPIELTRAKTUR    = mechanisch
 +
|REGISTERTRAKTUR = mechanisch
 +
|REGISTER        = 52
 +
|MANUALE        = 3, C-c<sup>4</sup>
 +
|PEDAL          = 2, C-c<sup>1</sup>
 +
|SPIELHILFEN    = '''Koppel und Spielhilfen seit 1875:''' II/I, III/II, I/P, II/P, I 4'.
 +
Mezzoforte. Sperrventil für jeden Werk. Barkermaschine. III. Manual im Schwellkasten.
 +
 
 +
'''Koppeln und Spielhilfen 1842-1875:''' II/I, III/I, I/P.
 +
Sperrventil für jeidem Werk. Calcantenglocke.
 +
}}
 +
 
 +
{{Disposition3
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition seit 1875
 +
|WERK 1          = I Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Borduna 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Octava 8'
 +
 
 +
Hohlflöjt 8'
 +
 
 +
Fugara 8'
 +
 
 +
Gedacktqvint 6'
 +
 
 +
Octava 4'
 +
 
 +
Spetsflöjt 4'
 +
 
 +
Spetsqvint 3'
 +
 
 +
Octava 2'
 +
 
 +
Cornett 4 chor
 +
 
 +
Mixtur 4 chor
 +
 
 +
Tromba 16'
 +
 
 +
Trompette 8'
 +
|WERK 2          = II Positiv
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Borduna 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
Viola di Gamba 8'
 +
 
 +
Piffaro 8'
 +
 
 +
Octava 4'
 +
 
 +
Flauto 4'
 +
 
 +
Waldqvint 3'
 +
 
 +
Waldflöjt 2'
 +
 
 +
Scharf 3 chor
 +
 
 +
Fagott 16'
 +
 
 +
Corno 8'
 +
 
 +
Oboe 8'
 +
|WERK 3          = III Echowerk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Corno di basetto 8'
 +
 
 +
Spetsflöjt 8'
 +
 
 +
Flöjt amabile 8'
 +
 
 +
Flauto doppio 8'
 +
 
 +
Gedackt piano 8'
 +
 
 +
Salicional 8'
 +
 
 +
Aeoline 8'
 +
 
 +
Gemshorn 4'
 +
 
 +
Flöjt traverso 4'
 +
 
 +
Flageolet 2'
 +
|WERK 4          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Untersatz 32'
 +
 
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Violone 16'
 +
 
 +
Subbass 16'
 +
 
 +
Gedacktqvint 12'
 +
 
 +
Principal Octava 8'
 +
 
 +
Violoncello 8'
 +
 
 +
Gedackt 8'
 +
 
 +
Principalqvint 6'
 +
 
 +
Octava 4'
 +
 
 +
Flöjt rustico 2'
 +
 
 +
Blockflöjt 1'
 +
 
 +
Cornett 5 chor
 +
 
 +
Contra Bassun 32'
 +
 
 +
Trombone 16'
 +
 
 +
Aeoline 16' <ref>Durchschlagend.</ref>
 +
 
 +
Trompette 8'
 +
 
 +
Clarino 4'
 +
}}
 +
 
 +
'''Anmerkung:'''
 +
<references/>
 +
 
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    = Ursprüngliche Disposition
 +
|WERK 1          = I Manual
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Borduna 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Flaggfleut 8'
 +
 
 +
Hålfleut 8'
 +
 
 +
Gedactqvint 6'
 +
 
 +
Octava 4'
 +
 
 +
Spetsfleut 4'
 +
 
 +
Spetsqvint 3'
 +
 
 +
Octava 2'
 +
 
 +
Cornett 4 chor
 +
 
 +
Mixtur 4 chor
 +
 
 +
Trumpet 16'
 +
 
 +
Trumpet 8'
 +
|WERK 2          = II Manual
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Borduna 16'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Gedact 8'
 +
 
 +
Gamba 8'
 +
 
 +
Salicional-Piffaro 8'
 +
 
 +
Octava 4'
 +
 
 +
Fleut 4'
 +
 
 +
Waldqvint 3'
 +
 
 +
Waldfleut 2'
 +
 
 +
Scharf 3 chor
 +
 
 +
Corno 8'
 +
 
 +
Fagott-Oboe 8'
 +
|WERK 3          = III Manual
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Corno di Basetto 8'
 +
 
 +
Fleut amabile 8'
 +
 
 +
Flauto traverso 8'
 +
 
 +
Flauto doppio 8'
 +
 
 +
Gedact piano 8'
 +
 
 +
Fugara 8'
 +
 
 +
Gemshorn 4'
 +
 
 +
Flageolette 2'
 +
 
 +
Cornett 3 chor
 +
 
 +
Melodicon 8' <ref name=tm1>Durchschlagend.</ref>
 +
|WERK 4          = I Pedal
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Untersatz 32'
 +
 
 +
Principal 16'
 +
 
 +
Violon 16'
 +
 
 +
Subbas 16'
 +
 
 +
Gedactqvint 12'
 +
 
 +
Principal 8'
 +
 
 +
Violoncelle 8'
 +
 
 +
Gedact 8'
 +
 
 +
Octava 4'
 +
 
 +
Blockfleut 1'
 +
 
 +
Aeoline 16' <ref name=tm1 />
 +
|WERK 5          = II Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Principalqvint 6'
 +
 
 +
Flauto rustico 2'
 +
 
 +
Cornett 5 chor
 +
 
 +
Contra Bassun 32'
 +
 
 +
Trombone 16'
 +
 
 +
Trumpet 8'
 +
 
 +
Clarino 4'
 
}}
 
}}
  
Zeile 211: Zeile 1.022:
 
<references/>
 
<references/>
  
 +
== Cahman-Orgel 1727-1827 ==
 +
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = Johan Niclas Cahman
 +
|BAUJAHR        = 1727
 +
|UMBAU          = 1740 Renovierung durch Olof Hedlund
 +
 +
1772 Renovierung durch Carl Wåhlström
 +
 +
1797 Renovierung durch Carl Thorenberg
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = Die Orgel wurde der Kirche vom Kaufmann Hans Wittfooth (1654-1732) gespendet. Für die Orgel wurde im Westschiff eine Empore errichtet. Es war die erste Orgel der Kirche über dem Haupteingang. In der Mitte des Prospekts befand sich ein Porträt des Spenders und über dem Prospekt eine Holzskulptur von König David. Die Orgel wurde dreimal repariert und am 5. September 1827 bei einem Brand zerstört. Die Orgel war bis 1731 die größte Orgel in Schweden.
 +
|STIMMTONHÖHE    =
 +
|TEMPERATUR      = mitteltönig (seit 1772 wohltemperiert)
 +
|WINDLADEN      = Schleifladen
 +
|SPIELTRAKTUR    = mechanisch
 +
|REGISTERTRAKTUR = mechanisch
 +
|REGISTER        = 35
 +
|MANUALE        = 2, C-c<sup>3</sup> (seit 1797 C-f<sup>3</sup>)
 +
|PEDAL          = C-e<sup>1</sup>
 +
|SPIELHILFEN    = II/I, I/P.
 +
Sperrventil für jeidem Werk. Calcantenglocke.
 +
}}
 +
 +
{{Disposition2
 +
|ÜBERSCHRIFT    =
 +
|WERK 1          = I Huvudverk
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
Qvintadena 16'
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Flaggfleut 8' <ref>1740 statt Spetsfleut 8'.</ref>
 +
 +
Salcinal 8'
 +
 +
Qvinta 6'
 +
 +
Octava 4'
 +
 +
Rörfleut 4'
 +
 +
Nassad 3'
 +
 +
Rauschqvint 2 chor <ref>1740 statt Super Octava 2'.</ref>
 +
 +
Mixtur 4 chor
 +
 +
Scharf 3 chor
 +
 +
Trumpet 16' <ref name=sz>1772 hinzugefügt.</ref>
 +
 +
Trumpet 8'
 +
|WERK 2          = II Öververk
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
Gedact 8'
 +
 +
Qvintadena 8'
 +
 +
Principal 4'
 +
 +
Spetsfleut 4'
 +
 +
Qvinta 3'
 +
 +
Octava 2'
 +
 +
Gemshorn 2'
 +
 +
Sexqvialtera 2 chor
 +
 +
Scharf 3 chor
 +
 +
Trumpet 8' <ref name=sz />
 +
 +
Vox humana 8'
 +
 +
 +
''Tremulant''
 +
 +
Cymbelstjärna <ref>1797 hinzugefügt.</ref>
 +
|WERK 3          = Pedalverk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Principal 16'
 +
 +
Untersats 16'
 +
 +
Octava 8'
 +
 +
Qvinta 6'
 +
 +
Octava 4'
 +
 +
Rauschqvint 2 chor
 +
 +
Mixtur 4 chor
 +
 +
Contra Basun 32' <ref name=sz />
 +
 +
Basun 16'
 +
 +
Trumpet 8'
 +
 +
Trumpet 4'
 +
}}
 +
 +
'''Anmerkungen:'''
 +
<references/>
 +
 +
== Die Orgeln von 1682 bis 1791 ==
 +
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = ''Unbekannt''
 +
|BAUJAHR        = 1682
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = 1682 in der Kirche wurden zwei Orgeln gebaut. Die Größer des Orgel mit 12 Registern war in der Scharfschützenkapelle und das Kleiner Orgelpositiv in den Nahen des Hauptaltar. Das Positiv wurde 1710 zerbrochen und die große Orgel wurde 1791 versteigert.
 +
}}
 +
 +
== Die Orgeln von 1643 bis 1681 ==
 +
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = Anders Bruse
 +
|BAUJAHR        = 1643
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = 1643 wurden in der Kirche zwei Orgeln gebaut. Die größere befand sich bei der Kanzel und die kleinere in der Nähe des Hauptaltars. Beide Orgeln wurden 1681 bei einem Brand zerstört.
 +
}}
 +
 +
== Das Chorpositiv von 1629 bis 1630 ==
 +
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = ''Unbekannt''
 +
|BAUJAHR        = 1629
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = Das Positiv wurde 1630 bei einem Brand zerstört.
 +
}}
 +
 +
== Die Orgel von 1576 bis 1601 ==
 +
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = "Eskil Orgelmeister"
 +
|BAUJAHR        = 1576
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = Das Positiv wurde um 1601 bei einem Brand zerstört.
 +
}}
 +
 +
== Die Orgel von 1469 bis 1564 ==
 +
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1=        |BILD 1-Text=
 +
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 +
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 +
|BILD 4=        |BILD 4-Text=
 +
|WEITERE ORGELN  =
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ERBAUER        = Meister Cord (Kort)
 +
|BAUJAHR        = um 1469
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = Das Positiv wurde um 1564 bei einem Brand zerstört.
 +
}}
  
 
{{Verweise
 
{{Verweise
|ANMERKUNGEN    = Sichtung und Spiel im August 2016.
+
|ANMERKUNGEN    = Sichtung und Spiel im Juli 2021.
 
|DISCOGRAPHIE    =       
 
|DISCOGRAPHIE    =       
 
|LITERATUR      =       
 
|LITERATUR      =       
|WEBLINKS        = [https://suomenurut.fi/turku-abo/turun-tuomiokirkko/ Beschreibung und Disposition im finnischen Orgelverzeichnis.]    
+
|WEBLINKS        =  
}}
+
[https://de.wikipedia.org/wiki/Dom_von_Turku Wikipedia]
 +
}}== Videos ==
 +
'''Widor: Toccata. Markku Hietaharju, urut - organ:''' <youtube>https://www.youtube.com/watch?v=V3_nydHl8MI</youtube>
  
 +
[[Kategorie:- Unbekannter Orgelbauer]]
 +
[[Kategorie:11-20 Register]]
 +
[[Kategorie:1450-1499]]
 +
[[Kategorie:1550-1599]]
 +
[[Kategorie:1600-1649]]
 +
[[Kategorie:1650-1699]]
 +
[[Kategorie:1700-1749]]
 +
[[Kategorie:1840-1859]]
 +
[[Kategorie:1900-1919]]
 +
[[Kategorie:1920-1939]]
 
[[Kategorie:1980-1999]]
 
[[Kategorie:1980-1999]]
 
[[Kategorie:81-90 Register]]
 
[[Kategorie:81-90 Register]]
[[Kategorie:Finnland]]
+
[[Kategorie:61-70 Register]]
 +
[[Kategorie:51-60 Register]]
 +
[[Kategorie:31-40 Register]]
 +
[[Kategorie:Virtanen, Veikko]]
 +
[[Kategorie:Kangasalan Urkutehdas]]
 +
[[Kategorie:Andersson, Gustaf]]
 +
[[Kategorie:Cahman, Johan Niclas]]
 +
[[Kategorie:Bruce, Anders]]
 +
[[Kategorie:- Unbekannter Orgelbauer]]

Aktuelle Version vom 16. März 2024, 15:00 Uhr


Hauptorgel
Spieltisch der Hauptorgel
Orgelbauer: Urkurakentamo Virtanen, Op. 83
Baujahr: 1980
Geschichte der Orgel: Die Orgel ist die größte mechanische Orgel in Finnland. Sie kostete 2.200.000 Finnische Mark. 4 Register stammen von den Vorgängerorgeln von 1917 und 1 Register von 1842. 2019 wurde die Elektrik der Orgel repariert und eine Setzeranlage installiert.
Umbauten: 2007 Umdisponierung und Nachintonation durch den Erbauer

2019 Renovierung durch den Erbauer

Stimmtonhöhe: a1 = 442 Hz bei 18 °C
Temperatur (Stimmung): gleichstufig
Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: elektrisch
Registeranzahl: 82 (6057 Pfeifen)
Manuale: 4, C-g3
Pedal: C-f1
Spielhilfen, Koppeln: Koppeln [1]: III/I, I/II, III/II, IV/II, I/III, IV/III, III/IV, I/P, II/P, III/P, IV/P, III/II 4', III/II 16', III 4', III 16', Trompeteria 16'.

Spielhilfen: Setzeranlage (256 Kombinationen). Sequenzer vor und zurück. Generalkoppel. Generalcrescendo. Walze ab. Zungen ab. Register ab. Zwei Schwelltritte: linker Schwelltritt für III. Manual, rechter Schwelltritt für IV. Manual und Echo. Beweglicher Spieltisch A (1 Manual und angehängt Pedal, elektrische Trakturen) auf der unteren Chorempore, von dem aus alle Register des Rückpositives gespielt werden können. Beweglicher Spieltisch B (1 Manual und angehängt Pedal, elektrische Trakturen) auf dem Chor, von dem aus alle Register des Echowerk gespielt werden können.



Disposition

I Rückpositiv II Hauptwerk III Schwellwerk IV Brustwerk Trompeteria [2] Echowerk [3] Pedal
Principal 8' [4]

Gedackt 8'

Oktava 4'

Rohrflöte 4'

Oktava 2'

Nasat 1 1/3'

Sesquialtera 2x

Mixtur 4-5x

Cymbel 3x

Dulcian 16'

Trompete 8'

Krummhorn 8'


Tremolo

Principal 16' [4]

Oktava 8'

Flûte harm. 8'

Borduna 8' [5]

Gamba 8'

Voce umana 8'

Oktava 4'

Spitzflöte 4'

Terz 3 1/5'

Kvinta 2 2/3'

Oktava 2'

Terz 1 3/5'

Mixtur 6-8x

Scharf 4-6x

Trompete 16'

Trompete 8'

Trompete 4'

Gedackt 16'

Flöte 8'

Cor de nuit 8'

Fugara 8'

Voix celeste 8'

Principal 4'

Traversflöte 4'

Salicet 4'

Spitzkvinta 2 2/3'

Waldflöte 2'

Terz 1 3/5'

Mixtur 7x

Basson 16'

Trompette harm. 8'

Hautbois 8'

Voix humaine 8'

Clairon 4'


Tremolo

Rohrgedackt 8'

Kvintadena 8'

Principal 4'

Gedacktflöte 4'

Gemshorn 2'

Spitzoktava 1'

Cymbel 3-4x

Regal 16'

Schalmey 8'

Cornett 5x [6]


Tremolo

Trompeta brilliante 8' B/D

Clarin fuerte 4' B/D

Clarin 2' B

Trompeta magna 16' D

Liebl.gedackt 8' [7]

Kvintadena 8' [7]

Rohrflöte 4' [7]

Spitzflöte 4' [8]

Nasat 2 2/3' [9]

Piccolo 2' [7]


Tremolo

Principal 32' [4] [10]

Oktava 16'

Subbass 16'

Oktava 8'

Cello 8' [11]

Gedackt 8'

Oktava 4'

Koppelflöte 4'

Nachthorn 2'

Rauschpfeife 4x

Mixtur 7x

Posaune 32' [12]

Posaune 16' [13]

Fagott 16'

Trompete 8'

Singend Regal 4'


Anmerkungen:

  1. elektrisch, als Registertaster und Tritte.
  2. horizontal, im Prospekt. Jedem der vier Manuale und dem Pedal frei zuteilbar (per Registertaster).
  3. Hinter dem Ostaltar. Dem III. und IV. Manual zuteilbar (per Registertaster).
  4. 4,0 4,1 4,2 im Prospekt.
  5. 2007 statt Rohrflöte 8'.
  6. Links und rechts des Brustwerks auf eigener Windlade, hinter eigenen Echoklappen, mit dem Schwelltritt des Brustwerkes zu betätigen.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Register von 1917.
  8. Register von 1842.
  9. 2007 statt Kvinta 1 1/3'.
  10. akustisch.
  11. 2007 statt Kvinta 10 2/3'.
  12. Holz.
  13. Kupfer.

Kangasala-Orgel 1928-1978

Orgelbeschreibung

Turun tuomiokirkon urut 1930.jpg
Orgelbauer: Kangasalan Urkutehdas, Op. 364
Baujahr: 1928
Geschichte der Orgel: Der Orgelprospekt wurde modifiziert und ein neuer Spieltisch installiert. Der Großteil der Register stammt von der Vorgängerorgel von 1917. 1979 wurde die Orgel komplett verschrottet; nur 5 Register und der Spieltisch wurden aufbewahrt.
Umbauten: 1948 Renovierung und Nachintonation durch den Erbauer

1962 Umdisponierung durch den Erbauer

Gehäuse: Prospekt aus dem Jahr 1842 (modifiziert)
Windladen: Kegelladen
Spieltraktur: pneumatisch (III. und IV: Manual: elektropneumatisch)
Registertraktur: pneumatisch
Registeranzahl: 67 (70)
Manuale: 4, C-a3
Pedal: C-f1
Spielhilfen, Koppeln: II/I, III/I, III/II, IV/I, IV/II, IV/III, I/P, II/P, III/P, IV/P, I 4', II/I 4', II/I 16', III/II 16', III 16', IV 4', IV 16' P 4'.

Forte, Tutti. 3 freie Kombinationen. Generalkoppel (8'). Generalcrescendo. Walze ab. Register ab. Zungen ab. II., III. und IV. Manual im Schwellkasten.



Disposition seit 1962

I Hauptwerk II Positiv III Schwellwerk IV Fernwerk [1] Pedal
Principal 16'

Bordun 16'

Principal 8'

Hohlflöte 8'

Gedackt 8'

Quintaden 8'

Gemshorn 8'

Oktave 4'

Spitzflöte 4'

Flöte 4'

Quinte 2 2/3'

Oktave 2'

Superoktave 1'

Kornett 3-5f

Mixtur 4f 2'

Zimbel 4f 2/3'

Fagott 16'

Trompete 8'

Klarine 4'

Principal 8'

Doppelflöte 8'

Bordun 8'

Gamba 8'

Oktave 4'

Traversflöte 4'

Salicet 4'

Unda maris 4'

Flageolet 2'

Mixtur 3f

Corno 8'

Klarinette 8'


Tremolo

Gedackt 16'

Konsertflöte 8'

Flauto amabile 8'

Bordun 8'

Fugara 8'

Voix celeste 2f 8'

Flötenprincipal 4'

Rohrflöte 4'

Flöte 4'

Viola 4'

Piccolo 2'

Quinte 1 1/3'

Harmonia aetherea 3f

Englisch Horn 8'

Vox humana 8'

Oboe 4'


Tremolo

Geig.principal 8'

Liebl.gedackt 8'

Viola 8'

Aeoline 8'

Voix celeste 8'

Salicet 4'

Kontrabass 32'

Violon 16'

Subbass 16'

Echobass 16' [2]

Quintbass 10 2/3'

Principal 8'

Principal-Gamba 8' [3]

Flötenbass 8'

Violoncello 8'

Bordun 8' [4]

Oktave 4'

Gedacktflöte 4'

Oktavflöte 2'

Bombarde 32'

Posaune 16'

Trompete 8'

Klarine 4'


Anmerkungen:

  1. Hinter dem Ostaltar.
  2. Transmission aus III. Manual Gedackt 16'.
  3. Transmission aus III. Manual Gamba 8'.
  4. Transmission aus III. Manual Borduna 8'.


Disposition 1928-1962

I Huvudverk II Svällverk III Svällverk IV Fjärrverk [1] Pedal
Principal 16'

Borduna 16'

Principal 8'

Hohlflöjt 8'

Gedackt 8'

Quintatön 8'

Gamba 8'

Gemshorn 8'

Oktava 4'

Spetsflöjt 4'

Flöjt 4'

Quinta 2 2/3'

Oktava 2'

Superoktava 1' [2]

Cornett 3-5f

Mixtur 4f 2'

Fagott 16'

Trompet 8'

Clairon 4'

Borduna 16'

Principal 8'

Flöjt traverso 8'

Flöjt amabile 8'

Dubbelflöjt 8'

Salicional 8'

Principal 4'

Rörflöjt 4'

Flageolet 2'

Mixtur 3f

Corno 8'

Klarinett 8'

Lieblich Gedackt 16'

Geigenprincipal 8'

Konsertflöjt 8'

Borduna 8'

Fugara 8'

Unda maris 8'

Aeoline 8'

Voix celeste 8'

Flauto dolce 4'

Viola 4'

Gambetti 4'

Piccolo 2'

Harmonia aetherea 3f

Cor anglais 8'

Oboe 8'

Vox humana 8'


Tremolo [3]

Flötenprincipal 8'

Lieblich Gedackt 8'

Viola 8'

Aeoline 8'

Voix celeste 8'

Salicet 4'

Kontrabass 32'

Violon 16'

Subbass 16'

Echobass 16' [4]

Quintbass 10 2/3'

Principal 8'

Principal-Gamba 8' [5]

Flötenbass 8'

Violoncello 8'

Borduna 8' [6]

Gedackt 8'

Principal 4'

Oktava 4'

Bombarde 32'

Bassun 16'

Trompet 8'

Clairon 4'


Anmerkungen:

  1. Hinter dem Ostaltar.
  2. 1948 statt Septime 1 1/7' (1917).
  3. für Vox humana.
  4. Transmission aus III. Manual Liebl.gedackt 16'.
  5. Transmission aus III. Manual Geig.principal 8'.
  6. Transmission aus III. Manual Borduna 8'.

Kangasala-Orgel 1917-1927

Orgelbeschreibung

Turun tuomiokirkon urut 1920.png
Orgelbauer: Kangasalan Urkutehdas, Op. 276
Baujahr: 1917
Geschichte der Orgel: Die Zungenregister wurden von Carl Giesecke & Söhne hergestellt und aufgrund des Ersten Weltkriegs nachert im Jahr 1918 installiert. Die Orgel wurde 1927 zerlegt und für einen Wiederzusammenbau eingelagert.
Gehäuse: Prospekt aus dem Jahr 1842
Stimmtonhöhe: a1 = 435 Hz
Temperatur (Stimmung): gleichstufig
Windladen: Kegelladen
Spieltraktur: pneumatisch (IV. Manual: elektropneumatisch)
Registertraktur: pneumatisch
Registeranzahl: 67 (71)
Manuale: 4, C-a3
Pedal: C-f1
Spielhilfen, Koppeln: II/I, III/I, III/II, I/P, II/P, III/P, IV/P, I 4', II/I 4', II/I 16', III/II 16', III 16', IV 4', IV 16', P 4'.

Piano, Mezzoforte, Forte, Tutti. 2 freie Kombinationen. Generalcrescendo. Walze ab. Automatisches Pedalumschaltung. Register ab. Zungen ab. III. Manual im Schwellkasten.



Disposition

I Huvudverk II Positiv II Svällverk IV Altarorgel [1] Pedal
Principal 16'

Borduna 16'

Principal 8'

Oktava 8'

Hohlflöjt 8'

Gedackt 8'

Gamba 8'

Gemshorn 8'

Principal 4'

Oktava 4'

Flöjt 4'

Quinta 2 2/3'

Oktava 2'

Septime 1 1/7'

Cornett 3-5ch

Mixtur 4ch 2'

Fagott 16'

Trompete 8'

Clairon 4'

Borduna 16'

Principal 8'

Flöjt traverso 8'

Flöjt amabile 8'

Dubbelflöjt 8'

Salicional 8'

Rörflöjt 4'

Gambetti 4'

Flageolet 2'

Mixtur 3ch 2 2/3'

Corno 8'

Klarinett 8'

Lieblich Gedackt 16'

Geigenprincipal 8'

Konsertflöjt 8'

Borduna 8'

Fugara 8'

Unda maris 8'

Aeoline 8'

Voix celeste 8'

Spetsflöjt 4'

Flauto dolce 4'

Viola 4'

Piccolo 2'

Harmonia aetherea 3ch

Cor anglais 8'

Oboe 8'

Vox humana 8'


Tremolo [2]

Flötenprincipal 8'

Lieblich Gedackt 8'

Quintatön 8'

Viola 8'

Salicet 4'

Flautino 2'

Labial-Oboe 8' [3]

Kontrabass 32'

Principal 16'

Violon 16'

Subbass 16'

Echobass 16' [4]

Quintbass 10 2/3'

Principal 8'

Principal-Gamba 8' [5]

Flötenbass 8'

Violoncello 8'

Gedackt 8'

Cello 8' [6]

Oktava 4'

Bombarde 32'

Bassun 16'

Trompet 8'

Clairon 4'


Anmerkungen:

  1. Hinter dem Ostaltar.
  2. für Vox humana.
  3. Gruppenzug von Viola 8' und Quintatön 8'.
  4. Transmission aus III. Manual Liebl.gedackt 16'.
  5. Transmission aus III. Manual Geig.principal 8'.
  6. Transmission aus III. Manual Fugara 8'.

Andersson-Orgel 1842-1917

Orgelbeschreibung

Turun tuomiokirkon Andersso-urut.jpg
Turun tuomiokirkon urut 1895.jpg
Orgelbauer: Gustaf Andersson
Baujahr: 1838-1842
Geschichte der Orgel: Die Orgel wurde von Carl Wahlgren gestiftet. Orgelbauer Anders Thulé war für den Einbau der Orgel verantwortlich. Die Orgel besaß zwei Pedalklaviaturen.
Umbauten: 1875 Renovierung und Umdisponierung durch J.A. Zachariassen
Stimmtonhöhe: a1 = 460 Hz
Temperatur (Stimmung): gleichstufig
Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: mechanisch
Registeranzahl: 52
Manuale: 3, C-c4
Pedal: 2, C-c1
Spielhilfen, Koppeln: Koppel und Spielhilfen seit 1875: II/I, III/II, I/P, II/P, I 4'.

Mezzoforte. Sperrventil für jeden Werk. Barkermaschine. III. Manual im Schwellkasten.

Koppeln und Spielhilfen 1842-1875: II/I, III/I, I/P. Sperrventil für jeidem Werk. Calcantenglocke.



Disposition seit 1875

I Hauptwerk II Positiv III Echowerk Pedal
Principal 16'

Borduna 16'

Principal 8'

Octava 8'

Hohlflöjt 8'

Fugara 8'

Gedacktqvint 6'

Octava 4'

Spetsflöjt 4'

Spetsqvint 3'

Octava 2'

Cornett 4 chor

Mixtur 4 chor

Tromba 16'

Trompette 8'

Borduna 16'

Principal 8'

Gedackt 8'

Viola di Gamba 8'

Piffaro 8'

Octava 4'

Flauto 4'

Waldqvint 3'

Waldflöjt 2'

Scharf 3 chor

Fagott 16'

Corno 8'

Oboe 8'

Corno di basetto 8'

Spetsflöjt 8'

Flöjt amabile 8'

Flauto doppio 8'

Gedackt piano 8'

Salicional 8'

Aeoline 8'

Gemshorn 4'

Flöjt traverso 4'

Flageolet 2'

Untersatz 32'

Principal 16'

Violone 16'

Subbass 16'

Gedacktqvint 12'

Principal Octava 8'

Violoncello 8'

Gedackt 8'

Principalqvint 6'

Octava 4'

Flöjt rustico 2'

Blockflöjt 1'

Cornett 5 chor

Contra Bassun 32'

Trombone 16'

Aeoline 16' [1]

Trompette 8'

Clarino 4'


Anmerkung:

  1. Durchschlagend.


Ursprüngliche Disposition

I Manual II Manual III Manual I Pedal II Pedal
Principal 16'

Borduna 16'

Principal 8'

Flaggfleut 8'

Hålfleut 8'

Gedactqvint 6'

Octava 4'

Spetsfleut 4'

Spetsqvint 3'

Octava 2'

Cornett 4 chor

Mixtur 4 chor

Trumpet 16'

Trumpet 8'

Borduna 16'

Principal 8'

Gedact 8'

Gamba 8'

Salicional-Piffaro 8'

Octava 4'

Fleut 4'

Waldqvint 3'

Waldfleut 2'

Scharf 3 chor

Corno 8'

Fagott-Oboe 8'

Corno di Basetto 8'

Fleut amabile 8'

Flauto traverso 8'

Flauto doppio 8'

Gedact piano 8'

Fugara 8'

Gemshorn 4'

Flageolette 2'

Cornett 3 chor

Melodicon 8' [1]

Untersatz 32'

Principal 16'

Violon 16'

Subbas 16'

Gedactqvint 12'

Principal 8'

Violoncelle 8'

Gedact 8'

Octava 4'

Blockfleut 1'

Aeoline 16' [1]

Principalqvint 6'

Flauto rustico 2'

Cornett 5 chor

Contra Bassun 32'

Trombone 16'

Trumpet 8'

Clarino 4'


Anmerkung:

  1. 1,0 1,1 Durchschlagend.

Cahman-Orgel 1727-1827

Orgelbeschreibung

Orgelbauer: Johan Niclas Cahman
Baujahr: 1727
Geschichte der Orgel: Die Orgel wurde der Kirche vom Kaufmann Hans Wittfooth (1654-1732) gespendet. Für die Orgel wurde im Westschiff eine Empore errichtet. Es war die erste Orgel der Kirche über dem Haupteingang. In der Mitte des Prospekts befand sich ein Porträt des Spenders und über dem Prospekt eine Holzskulptur von König David. Die Orgel wurde dreimal repariert und am 5. September 1827 bei einem Brand zerstört. Die Orgel war bis 1731 die größte Orgel in Schweden.
Umbauten: 1740 Renovierung durch Olof Hedlund

1772 Renovierung durch Carl Wåhlström

1797 Renovierung durch Carl Thorenberg

Temperatur (Stimmung): mitteltönig (seit 1772 wohltemperiert)
Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: mechanisch
Registeranzahl: 35
Manuale: 2, C-c3 (seit 1797 C-f3)
Pedal: C-e1
Spielhilfen, Koppeln: II/I, I/P.

Sperrventil für jeidem Werk. Calcantenglocke.



Disposition

I Huvudverk II Öververk Pedalverk
Qvintadena 16'

Principal 8'

Flaggfleut 8' [1]

Salcinal 8'

Qvinta 6'

Octava 4'

Rörfleut 4'

Nassad 3'

Rauschqvint 2 chor [2]

Mixtur 4 chor

Scharf 3 chor

Trumpet 16' [3]

Trumpet 8'

Gedact 8'

Qvintadena 8'

Principal 4'

Spetsfleut 4'

Qvinta 3'

Octava 2'

Gemshorn 2'

Sexqvialtera 2 chor

Scharf 3 chor

Trumpet 8' [3]

Vox humana 8'


Tremulant

Cymbelstjärna [4]

Principal 16'

Untersats 16'

Octava 8'

Qvinta 6'

Octava 4'

Rauschqvint 2 chor

Mixtur 4 chor

Contra Basun 32' [3]

Basun 16'

Trumpet 8'

Trumpet 4'


Anmerkungen:

  1. 1740 statt Spetsfleut 8'.
  2. 1740 statt Super Octava 2'.
  3. 3,0 3,1 3,2 1772 hinzugefügt.
  4. 1797 hinzugefügt.

Die Orgeln von 1682 bis 1791

Orgelbeschreibung

Orgelbauer: Unbekannt
Baujahr: 1682
Geschichte der Orgel: 1682 in der Kirche wurden zwei Orgeln gebaut. Die Größer des Orgel mit 12 Registern war in der Scharfschützenkapelle und das Kleiner Orgelpositiv in den Nahen des Hauptaltar. Das Positiv wurde 1710 zerbrochen und die große Orgel wurde 1791 versteigert.



Die Orgeln von 1643 bis 1681

Orgelbeschreibung

Orgelbauer: Anders Bruse
Baujahr: 1643
Geschichte der Orgel: 1643 wurden in der Kirche zwei Orgeln gebaut. Die größere befand sich bei der Kanzel und die kleinere in der Nähe des Hauptaltars. Beide Orgeln wurden 1681 bei einem Brand zerstört.



Das Chorpositiv von 1629 bis 1630

Orgelbeschreibung

Orgelbauer: Unbekannt
Baujahr: 1629
Geschichte der Orgel: Das Positiv wurde 1630 bei einem Brand zerstört.



Die Orgel von 1576 bis 1601

Orgelbeschreibung

Orgelbauer: "Eskil Orgelmeister"
Baujahr: 1576
Geschichte der Orgel: Das Positiv wurde um 1601 bei einem Brand zerstört.



Die Orgel von 1469 bis 1564

Orgelbeschreibung

Orgelbauer: Meister Cord (Kort)
Baujahr: um 1469
Geschichte der Orgel: Das Positiv wurde um 1564 bei einem Brand zerstört.




Bibliographie

Anmerkungen: Sichtung und Spiel im Juli 2021.
Weblinks: Wikipedia

Videos

Widor: Toccata. Markku Hietaharju, urut - organ: