Murrhardt, Stadtkirche: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Organ index
Zur Navigation springen Zur Suche springen
 
(31 dazwischenliegende Versionen von 4 Benutzern werden nicht angezeigt)
Zeile 1: Zeile 1:
 
{{Orgelbeschreibung
 
{{Orgelbeschreibung
|BILD 1=Murrhardt Stadtkirche.jpg         |BILD 1-Text=
+
|BILD 1=        |BILD 1-Text= Mühleisen-Orgel der Stadtkirche Murrhardt
 
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 
|BILD 2=        |BILD 2-Text=
 
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
 
|BILD 3=        |BILD 3-Text=
|BILD 4=         |BILD 4-Text=
+
|BILD 4=       |BILD 4-Text=
|ORT            = 71540 Murrhardt, Klosterhof 10, Baden-Württemberg, Deutschland
+
|ORT            = Klosterhof 10, 71540 Murrhardt, Baden-Württemberg, Deutschland
 
|GEBÄUDE        = Evangelische Stadtkirche
 
|GEBÄUDE        = Evangelische Stadtkirche
 
|LANDKARTE      = 48.979467, 9.578013  
 
|LANDKARTE      = 48.979467, 9.578013  
 
|WEITERE ORGELN  =
 
|WEITERE ORGELN  =
 
|ANDERER NAME    =  
 
|ANDERER NAME    =  
 +
|ERBAUER        = Konrad Mühleisen Orgelbau (Leonberg)
 +
|BAUJAHR        = 2019
 +
|UMBAU          =
 +
|GEHÄUSE        =
 +
|GESCHICHTE      = Vorgängerorgeln:<br>1561 erste Erwähnung einer Orgel bzw. eines Organisten für die Klosterkirche
 +
1699–1808: Orgel von Ludwig Stützle, Alfdorf (I/9)
 +
 +
1809–1872: gebrauchte Orgel aus Rottenburg (Erbauer/Größe unbekannt)
 +
 +
1873–1973: Orgel von Johann Heinrich Schäfer, Heilbronn (II/26)
 +
 +
1977–2017: Orgel von E.F. Walcker nach Plänen von Helmut Bornefeld (III/38), s.u.
 +
|STIMMTONHÖHE    =
 +
|TEMPERATUR      =
 +
|WINDLADEN      = Schleifladen
 +
|SPIELTRAKTUR    = mechanisch
 +
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
 +
|REGISTER        = 53 (+ 26 Transmissionen/Extensionen, + 1 Vorabzug, = '''80 Register''')
 +
|MANUALE        = 3 C-g<sup>3</sup>
 +
|PEDAL          = 1 C-f<sup>1</sup>
 +
|SPIELHILFEN    =
 +
'''Koppeln:'''
 +
 +
Normalkoppeln: II/I (mech.), II/I (elektr.), III/I, III/II, I/P, II/P, III/P
 +
 +
Suboktavkoppeln: II/I, III/I, II/II, III/II, III/III
 +
 +
Superoktavkoppeln: II/I, III/I, II/II, III/II, III/III, II/P, III/P
 +
 +
 +
'''Spielhilfen:''' Setzeranlage, Crescendowalze, Registerfessel, Sostenuto für jede Klaviatur, Absteller für jede Klaviatur
 +
}}
 +
 +
{{Disposition4
 +
|ÜBERSCHRIFT    =
 +
|WERK 1          = I Hauptwerk
 +
|REGISTER WERK 1 =
 +
''Contre Viole 32' (ab c<sup>0</sup>)'' <ref name="CONTREVIOL">Extension bzw. Transmission aus dem Schwellwerk (III), Contre Viole 16'</ref>
 +
 +
''Bourdon 32' (ab c<sup>0</sup>)'' <ref name="BORDSW">Extension bzw. Transmission aus dem Schwellwerk (III), Bourdon 16'</ref>
 +
 +
Praestant 16'
 +
 +
''Contre Viole 16''' <ref name="CONTREVIOL"/>
 +
 +
''Bourdon 16''' <ref name="BORDSW"/>
 +
 +
Principal 8'
 +
 +
Flöte 8'
 +
 +
Bourdon 8'
 +
 +
''SW-Bourdon 8''' <ref name="BORDSW"/>
 +
 +
Gamba 8'
 +
 +
''Viole 8''' <ref name="CONTREVIOL"/>
 +
 +
Octave 4'
 +
 +
Rohrflöte 4'
 +
 +
Tertia 3<sup>1</sup>/<sub>5</sub>'
 +
 +
Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Octave 2'
 +
 +
Mixtur major 4f 2'
 +
 +
Mixtur minor 4f 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Cornett 5f 8'
 +
 +
Fagott 16'
 +
 +
Trompete 8'
 +
|WERK 2          = II Schwellpositiv
 +
|REGISTER WERK 2 =
 +
''Contre Viole 16''' <ref name="CONTREVIOL"/>
 +
 +
''Bourdon 16''' <ref name="BORDSW"/>
 +
 +
Praestant 8'
 +
 +
Rohrgedeckt 8'
 +
 +
Salicional 8'
 +
 +
Quintade 8'
 +
 +
Principal 4'
 +
 +
Waldflöte 4'
 +
 +
Quinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Doublette 2'
 +
 +
Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
 +
 +
Larigot 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Octävlein 1'
 +
 +
Scharff 4f 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Rankett 16'
 +
 +
''Fagott 8''' <ref name = "FAGHW">Extension bzw. Transmission aus dem Hauptwerk (I), Fagott 16'</ref>
 +
 +
Cromorne 8'
 +
 +
''Tremulant''
 +
|WERK 3          = III Schwellwerk
 +
|REGISTER WERK 3 =
 +
Contre Viole 16'
 +
 +
Bourdon 16'
 +
 +
Geigenprincipal 8'
 +
 +
Doppelgedackt 8'
 +
 +
''Viole de Gambe 8''' <ref name="CONTREVIOL"/>
 +
 +
Dolce 8'
 +
 +
Voix céleste 8'
 +
 +
Fugara 4'
 +
 +
Flûte octaviante 4'
 +
 +
''Violine 4''' <ref name="CONTREVIOL"/>
 +
 +
Nasard 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Flautino 2'
 +
 +
Terzflöte 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
 +
 +
Septime 1<sup>1</sup>/<sub>7</sub>'
 +
 +
Progressio 3-4f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Basson 16'
 +
 +
Trompette harmonique 8'
 +
 +
Oboe 8'
 +
 +
''Tremulant''
 +
|WERK 4          = Solowerk <ref>Floating Division, d.h. an jede Klaviatur frei ankoppelbar</ref>
 +
|REGISTER WERK 4 =
 +
Murrflöte 8'
 +
 +
Stentorgambe 8'
 +
 +
''Clarinette 16''' <ref>Extension aus der Clarinette 8'</ref>
 +
 +
Clarinette 8'
 +
 +
''Carillon''
 +
 +
''Zimbelstern''
 +
|WERK 5          = Pedal
 +
|REGISTER WERK 5 =
 +
Untersatz 32'
 +
 +
Principalbass 16'
 +
 +
Violonbass 16'
 +
 +
''Salicetbass 16''' <ref name="CONTREVIOL"/>
 +
 +
''Subbass 16''' <ref name="UNT">Extensionen aus dem Untersatz 32'</ref>
 +
 +
''Stillgedeckt 16''' <ref name="BORDSW"/>
 +
 +
''Octavbass 8''' <ref name="PRI">Extensionen aus dem Principalbass 16'</ref>
 +
 +
''Violon 8''' <ref name="VIO">Extension aus dem Violonbass 16'</ref>
 +
 +
''Salicet 8''' <ref name="CONTREVIOL"/>
 +
 +
''Gedecktbass 8''' <ref name="UNT"/>
 +
 +
''Choralbass 4''' <ref name="PRI"/>
 +
 +
''Murrflöte 4''' <ref name="MURR">Extension bzw. Transmission aus dem Solo, Murrflöte 8'</ref>
 +
 +
''Murrflöte 2''' <ref name="MURR"/>
 +
 +
''Rauschpfeife 2f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>''' <ref>Vorabzug aus dem Hintersatz 4f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'</ref>
 +
 +
Hintersatz 4f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 +
 +
Posaune 16'
 +
 +
''Fagott 16''' <ref name = "FAGHW"/>
 +
 +
''Trompete 8''' <ref name="POS">Extensionen aus der Posaune 16'</ref>
 +
 +
''Fagott 8''' <ref name = "FAGHW"/>
 +
 +
''Clairon 4''' <ref name="POS"/>
 +
}}
 +
 +
 +
'''Anmerkungen:'''
 +
<references/>
 +
 +
<youtube>https://www.youtube.com/watch?v=8gCLa6ZVNTE</youtube>
 +
 +
== Walcker-Orgel 1977–2017 ==
 +
 +
{{Orgelbeschreibung/ohne_Landkarte
 +
|BILD 1= Murrhardt-stadtkirche-orgel (retouched).jpg        |BILD 1-Text= ehemalige Walcker-/Bornefeld-Orgel
 +
|BILD 2=Murrhardt stadt orgel1200x1600 guntherseibold (retouched).jpg      |BILD 2-Text=
 +
|ANDERER NAME    =
 +
|ORT            =
 +
|LANDKARTE      =
 +
|GEBÄUDE        =
 
|ERBAUER        = Walcker Orgelbau;  Opus: 5547
 
|ERBAUER        = Walcker Orgelbau;  Opus: 5547
 
|BAUJAHR        = 1977
 
|BAUJAHR        = 1977
|UMBAU          = 1996 und 2001 Umdisponierungen durch Orgelbau Kreisz
+
|UMBAU          = 1996 & 2000/2001 Überholungen/Umdisponierungen/Erweiterungen durch Orgelbau Kreisz<ref>Kosten 2001: 135.000 DM</ref>
 
|GEHÄUSE        =  
 
|GEHÄUSE        =  
|GESCHICHTE      = Die Orgel wurde durch Helmut Bornefeld disponiert und 2017 abgebaut. In der heutigen Mühleisen-Orgel wurden noch einige Register aus der Walcker-Orgel übernommen.
+
|GESCHICHTE      = Die Orgel wurde durch Helmut Bornefeld als sein letztes (91.) Instrument disponiert und 2017 abgebaut. In die heutige Mühleisen-Orgel wurden ca. 45% des Registerbestandes (umgearbeitet) übernommen.
 
|STIMMTONHÖHE    =  
 
|STIMMTONHÖHE    =  
 
|TEMPERATUR      =  
 
|TEMPERATUR      =  
Zeile 20: Zeile 245:
 
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
 
|REGISTERTRAKTUR = elektrisch
 
|REGISTER        = 37
 
|REGISTER        = 37
|MANUALE        = 3 C-g<sup>3</sup>
+
|MANUALE        = 3, C–g<sup>3</sup>
|PEDAL          = 1 C-f<sup>1</sup>
+
|PEDAL          = C–f<sup>1</sup>
|SPIELHILFEN    = I/II, III/II, III/I, I/P, II/P, III/P, Tutti, Zungen ab, 16' ab, Setzeranlage: 3 × 1024 Speichermöglichkeiten, 2 davon abschließbar
+
|SPIELHILFEN    = Koppeln: I/II, III/II, III/I, I/P, II/P, III/P; Tutti, Zungen ab, 16' ab, Setzeranlage: 3 × 1024 Speichermöglichkeiten, 2 davon abschließbar<ref>neu 1996, die Gruppenzüge wurden dabei entfernt</ref>
 
}}
 
}}
  
 
{{Disposition3
 
{{Disposition3
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition 2001-2017
+
|ÜBERSCHRIFT    = Disposition 1996–2017
|WERK 1          = I Rückpositiv
+
|WERK 1          = I Rückpositiv<ref name="sb">schwellbar, 1996</ref>
 
|REGISTER WERK 1 =
 
|REGISTER WERK 1 =
 
Rohrgedackt 8'  
 
Rohrgedackt 8'  
Zeile 39: Zeile 264:
 
Waldflöte 2'
 
Waldflöte 2'
  
Quinte 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' <ref name="LARI">Reister gewonnen durch die Teilung aus Larigot 2f</ref>
+
Quinte 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' <ref name="LARI">aus Teilung des Larigot, 1996</ref>
  
 
Oktävlein 1' <ref name="LARI"/>
 
Oktävlein 1' <ref name="LARI"/>
Zeile 51: Zeile 276:
 
Hautbois 8'
 
Hautbois 8'
  
''Tremolo''
+
 
|WERK 2          = II Hauptwerk
+
''Tremulant'' <ref name="tr"></ref> 
 +
|WERK 2          = II Hauptwerk<ref>1996 ''&bdquo;etwas stärker gemacht&ldquo;''</ref>
 
|REGISTER WERK 2 =
 
|REGISTER WERK 2 =
Quintade 16'  <ref name="P">Im Prospekt</ref>
+
Quintade 16'  <ref name="P">im Prospekt</ref>
  
 
Prinzipal 8'
 
Prinzipal 8'
Zeile 60: Zeile 286:
 
Gemshorn 8'  
 
Gemshorn 8'  
  
Prinzipal 4'
+
Prinzipal 4' <ref name="kn2">Kreisz, neu 2001</ref>
  
Harfpfeife 4' <ref name="RAUSCH">Reister gewonnen durch die Teilung aus Rauschharfe </ref>
+
Harfpfeife 4' <ref name="RAUSCH">aus Teilung der Rauschharfe, 1996</ref>
  
Harfquinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' <ref name="LARI"/>
+
Harfquinte 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>' <ref name="RAUSCH"/>
  
 
Italienisch Prinzipal 2'
 
Italienisch Prinzipal 2'
Zeile 76: Zeile 302:
 
Trompete 8'  
 
Trompete 8'  
  
''Tremolo''
+
 
|WERK 3          = III Brustwerk <ref>Schwellbar</ref>
+
''Tremulant'' <ref name="tr"></ref> 
 +
|WERK 3          = III Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 
|REGISTER WERK 3 =
 
|REGISTER WERK 3 =
 
Gedackt 8'
 
Gedackt 8'
  
Salizional 8'  
+
Salizional 8' <ref name="kn1">Kreisz, neu 1996</ref>
  
Dolce 8'  
+
Dolce 8' <ref>Schwarz 1904, eingebaut 2001</ref>
  
 
Rohrflöte 4'
 
Rohrflöte 4'
  
Fugara 4'  
+
Fugara 4' <ref name="kn1"></ref>
  
 
Nasat 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'  
 
Nasat 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'  
Zeile 93: Zeile 320:
 
Prinzipal 2'   
 
Prinzipal 2'   
  
Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'  
+
Terz 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>' (VA)<ref name="kn1"></ref><ref>Auszug aus Hörnlein, 1996</ref>
  
 
Hörnlein 3f 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
 
Hörnlein 3f 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>'
Zeile 101: Zeile 328:
 
Zimbel 4f <sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 
Zimbel 4f <sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
  
Cromorne 8'  
+
Cromorne 8' <ref name="kn2"></ref>
  
''Tremolo''
+
 
 +
''Tremulant'' <ref name="tr"></ref> 
 
|WERK 4          = Pedal
 
|WERK 4          = Pedal
 
|REGISTER WERK 4 =
 
|REGISTER WERK 4 =
Zeile 114: Zeile 342:
 
Gedackt 8'  
 
Gedackt 8'  
  
Choralbass 4' <ref name="PEDMIX">Register gewonnen aus der Pedalmixtur</ref>
+
Choralbass 4' <ref name="PEDMIX">gewonnen aus Pedalmixtur, 2001</ref>
  
Hohlflöte 4'  <ref>Umgearbeitet aus Italienisch Principal 4'</ref>
+
Hohlflöte 4'  <ref>umgearbeitet aus Ital. Prinzipal 4' (?), 1996</ref>
  
 
Basszink 3f 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
 
Basszink 3f 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
Zeile 124: Zeile 352:
 
Posaune 16'
 
Posaune 16'
  
Trompete 8'  
+
Trompete 8' <ref name="kn2"></ref><ref>aus Clairon 4'</ref>
 
   
 
   
''Tremolo Kleinpedal''
+
 
 +
''Tremulant Kleinpedal'' <ref name="tr">(vermutl.) einstellbar in der Frequenz</ref>   
 
}}
 
}}
  
Zeile 135: Zeile 364:
  
 
{{Disposition3
 
{{Disposition3
|ÜBERSCHRIFT    = Originale Disposition 1977-1996
+
|ÜBERSCHRIFT    = Originale Disposition 1977–1996
 
|WERK 1          = I Rückpositiv
 
|WERK 1          = I Rückpositiv
 
|REGISTER WERK 1 =
 
|REGISTER WERK 1 =
Zeile 158: Zeile 387:
 
Hautbois 8'
 
Hautbois 8'
  
''Tremolo''
+
 
 +
''Tremulant'' <ref name="tr"></ref> 
 
|WERK 2          = II Hauptwerk
 
|WERK 2          = II Hauptwerk
 
|REGISTER WERK 2 =
 
|REGISTER WERK 2 =
Quintade 16'  <ref name="P">Im Prospekt</ref>
+
Quintade 16'  <ref name="P">im Prospekt</ref>
  
 
Prinzipal 8'
 
Prinzipal 8'
Zeile 167: Zeile 397:
 
Gemshorn 8'  
 
Gemshorn 8'  
  
Prinzipal 4'   
+
It. Prinzipal 4'   
  
 
Rauschharfe 2f 4' + 2<sup>3</sup>/<sub>3</sub>'  
 
Rauschharfe 2f 4' + 2<sup>3</sup>/<sub>3</sub>'  
  
Italienisch Prinzipal 2'
+
It. Prinzipal 2'
  
Kornett 4f 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
+
Kornett 4f 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' + 3<sup>1</sup>/<sub>5</sub>'<br>+ 1<sup>7</sup>/<sub>9</sub>' + 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
  
Mixtur 3f 2'
+
Mixtur I 3f 2'
  
Mixtur 6-8f 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
+
Mixtur II 4-6f 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
  
 
Trompete 8'  
 
Trompete 8'  
  
''Tremulant''
+
 
|WERK 3          = III Brustwerk <ref>Schwellbar</ref>
+
''Tremulant'' <ref name="tr"></ref> 
 +
|WERK 3          = III Brustwerk<ref>schwellbar</ref>
 
|REGISTER WERK 3 =
 
|REGISTER WERK 3 =
 
Gedackt 8'
 
Gedackt 8'
Zeile 190: Zeile 421:
 
Nasat 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'  
 
Nasat 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'  
  
Prinzipal 2'
+
Prinzipal 2'
 +
 
 +
Hörnlein 3f 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>' + 1<sup>1</sup>/<sub>7</sub>' + <sup>8</sup>/<sub>9</sub>'
  
 
Gemsquinte 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'  
 
Gemsquinte 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'  
 
Hörnlein 3f 1<sup>3</sup>/<sub>5</sub>' + 1<sup>1</sup>/<sub>7</sub>' + <sup>8</sup>/<sub>9</sub>'
 
  
 
Zimbel 4f <sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
 
Zimbel 4f <sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
Zeile 200: Zeile 431:
 
Vox humana 8'  
 
Vox humana 8'  
  
''Tremulant''   
+
 
 +
''Tremulant'' <ref name="tr"></ref>  
 
|WERK 4          = Pedal
 
|WERK 4          = Pedal
 
|REGISTER WERK 4 =
 
|REGISTER WERK 4 =
Zeile 210: Zeile 442:
  
 
Gedackt 8'  
 
Gedackt 8'  
 +
 +
Baßzink 3f 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' + 3<sup>1</sup>/<sub>5</sub>' + 2<sup>2</sup>/<sub>7</sub>'
  
 
Hohlflöte 4'  
 
Hohlflöte 4'  
  
Basszink 3f 5<sup>1</sup>/<sub>3</sub>' + 3<sup>1</sup>/<sub>5</sub>' + 2<sup>2</sup>/<sub>7</sub>'
+
Choralbaß 3f 4' + 2' + 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
  
Rauschbass 2f 2<sup>2</sup>/<sub>3</sub>'
+
Glöckleinton 2' + 1'
 
 
Choralbass 3f 4' + 2' + 1<sup>1</sup>/<sub>3</sub>'
 
  
 
Posaune 16'
 
Posaune 16'
Zeile 223: Zeile 455:
 
Clairon 4'  
 
Clairon 4'  
 
   
 
   
''Tremulant Kleinpedal''   
+
 
 +
''Tremulant Kleinpedal'' <ref name="tr">(vermutl.) einstellbar in der Frequenz</ref>  
 
}}
 
}}
  
 
'''Anmerkungen:'''
 
'''Anmerkungen:'''
 
<references/>
 
<references/>
 
+
- 4 freie Kombinationen, 2 freie Pedalkombinationen, 11 Gruppenzüge, Einzelreg. aus Gruppenzügen
 
 
  
 
{{Verweise
 
{{Verweise
 
|ANMERKUNGEN    =  
 
|ANMERKUNGEN    =  
|DISCOGRAPHIE    =    
+
|DISCOGRAPHIE    ='''Ehemalige Walcker-/Bornefeld-Orgel:'''<br>- ''Helmut Bornefeld: Das Choralwerk''. Choralkantate V „Der Herr ist mein getreuer Hirt“, Choralpartita II „Der Herr ist mein getreuer Hirt“, Choralkantate I „O gläubig Herz gebenedei“, Choralpartita I „Wir glauben all an einen Gott“. Dorothea Rieger (Sopran), Eva Prätorius (Flöte), Waiblinger Vocalensemble (Ltg: Friedemann Keck), Hannelore Hinderer (Orgel). 1988, CD, [http://www.neuemusik.heidenheim.com/ton.html Bezugsquelle mit Klangproben], [https://walcker.com/walckermagazin/helmut-bornefeld-das-choralwerk.html Vorstellung bei walcker.com]
 +
 
 +
- ''Elisabeth Ullmann an der Walcker-Orgel der Klosterkirche Murrhardt''. Werke von Buxtehude, Mozart, Schumann, Reger. Musikwissenschaftliche Verlags-Gesellschaft Ludwigsburg, WST 103, 1978, LP, Cover bei [https://walcker.com/multimedia/orgel-cds/elisabeth-ullmann-an-der-walcker-o-in-murrhardt.html walcker.com]
 +
     
 
|LITERATUR      =       
 
|LITERATUR      =       
|WEBLINKS        = [https://de.wikipedia.org/wiki/Stadtkirche_Murrhardt     Wikipedia-Eintrag]
+
|WEBLINKS        =  
 +
Die Mühleisen-Orgel auf der [https://orgelbau-muehleisen.de/de/projekt/ev-stadtkirche-murrhardt/ Webseite der Erbauerfirma]
 +
 
 +
[https://www.evangelisch-in-murrhardt.de/ Webseite der Kirchengemeinde]
 +
 
 +
[https://de.wikipedia.org/wiki/Stadtkirche_Murrhardt   Wikipedia-Eintrag über die Stadtkirche]
 +
 
 +
[https://www.kirchbau.de/300_datenblatt.php?id=13&name=keiner Eintrag bei kirchbau.de]
 +
 
 +
'''Ehemalige Walcker-/Bornefeld-Orgel:'''<br>...auf der Seite der Kirchengemeinde, [https://web.archive.org/web/20160211104847/http://www.evangelisch-in-murrhardt.de/kirchenmusik/orgel-stadtkirche Memento 02/2016]<br>...bei walcker.com: [https://walcker.com/walckermagazin/helmut-bornefeld-das-choralwerk.html Themenseite], [https://walcker.com/downloads/5547-murrhardt_einweihungsschrift.pdf Einweihungsschrift 1977, PDF], [https://walcker.com/downloads/murrhardt1996.pdf Wiedereinweihungsschrift 1996, PDF]
 
}}
 
}}
  
 
[[Kategorie:1960-1979]]
 
[[Kategorie:1960-1979]]
 +
[[Kategorie:2000-2019]]
 
[[Kategorie:31-40 Register]]
 
[[Kategorie:31-40 Register]]
 +
[[Kategorie:51-60 Register]]
 +
[[Kategorie:71-80 Register]]
 
[[Kategorie:Baden-Württemberg]]
 
[[Kategorie:Baden-Württemberg]]
 +
[[Kategorie:Bornefeld, Helmut (OSV)]]
 
[[Kategorie:Deutschland]]
 
[[Kategorie:Deutschland]]
[[Kategorie:Rems-Murr-Kreis]]
+
[[Kategorie:Kreisz, Michael]]
[[Kategorie:Walcker (Ludwigsburg)]]
+
[[Kategorie:Mühleisen Orgelbau]]

Aktuelle Version vom 26. April 2022, 13:28 Uhr


Orgelbauer: Konrad Mühleisen Orgelbau (Leonberg)
Baujahr: 2019
Geschichte der Orgel: Vorgängerorgeln:
1561 erste Erwähnung einer Orgel bzw. eines Organisten für die Klosterkirche

1699–1808: Orgel von Ludwig Stützle, Alfdorf (I/9)

1809–1872: gebrauchte Orgel aus Rottenburg (Erbauer/Größe unbekannt)

1873–1973: Orgel von Johann Heinrich Schäfer, Heilbronn (II/26)

1977–2017: Orgel von E.F. Walcker nach Plänen von Helmut Bornefeld (III/38), s.u.

Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: elektrisch
Registeranzahl: 53 (+ 26 Transmissionen/Extensionen, + 1 Vorabzug, = 80 Register)
Manuale: 3 C-g3
Pedal: 1 C-f1
Spielhilfen, Koppeln: Koppeln:

Normalkoppeln: II/I (mech.), II/I (elektr.), III/I, III/II, I/P, II/P, III/P

Suboktavkoppeln: II/I, III/I, II/II, III/II, III/III

Superoktavkoppeln: II/I, III/I, II/II, III/II, III/III, II/P, III/P


Spielhilfen: Setzeranlage, Crescendowalze, Registerfessel, Sostenuto für jede Klaviatur, Absteller für jede Klaviatur



Disposition

I Hauptwerk II Schwellpositiv III Schwellwerk Solowerk [1] Pedal
Contre Viole 32' (ab c0) [2]

Bourdon 32' (ab c0) [3]

Praestant 16'

Contre Viole 16' [2]

Bourdon 16' [3]

Principal 8'

Flöte 8'

Bourdon 8'

SW-Bourdon 8' [3]

Gamba 8'

Viole 8' [2]

Octave 4'

Rohrflöte 4'

Tertia 31/5'

Quinte 22/3'

Octave 2'

Mixtur major 4f 2'

Mixtur minor 4f 11/3'

Cornett 5f 8'

Fagott 16'

Trompete 8'

Contre Viole 16' [2]

Bourdon 16' [3]

Praestant 8'

Rohrgedeckt 8'

Salicional 8'

Quintade 8'

Principal 4'

Waldflöte 4'

Quinte 22/3'

Doublette 2'

Terz 13/5'

Larigot 11/3'

Octävlein 1'

Scharff 4f 11/3'

Rankett 16'

Fagott 8' [4]

Cromorne 8'

Tremulant

Contre Viole 16'

Bourdon 16'

Geigenprincipal 8'

Doppelgedackt 8'

Viole de Gambe 8' [2]

Dolce 8'

Voix céleste 8'

Fugara 4'

Flûte octaviante 4'

Violine 4' [2]

Nasard 22/3'

Flautino 2'

Terzflöte 13/5'

Septime 11/7'

Progressio 3-4f 22/3'

Basson 16'

Trompette harmonique 8'

Oboe 8'

Tremulant

Murrflöte 8'

Stentorgambe 8'

Clarinette 16' [5]

Clarinette 8'

Carillon

Zimbelstern

Untersatz 32'

Principalbass 16'

Violonbass 16'

Salicetbass 16' [2]

Subbass 16' [6]

Stillgedeckt 16' [3]

Octavbass 8' [7]

Violon 8' [8]

Salicet 8' [2]

Gedecktbass 8' [6]

Choralbass 4' [7]

Murrflöte 4' [9]

Murrflöte 2' [9]

Rauschpfeife 2f 22/3' [10]

Hintersatz 4f 22/3'

Posaune 16'

Fagott 16' [4]

Trompete 8' [11]

Fagott 8' [4]

Clairon 4' [11]


Anmerkungen:

  1. Floating Division, d.h. an jede Klaviatur frei ankoppelbar
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Extension bzw. Transmission aus dem Schwellwerk (III), Contre Viole 16'
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Extension bzw. Transmission aus dem Schwellwerk (III), Bourdon 16'
  4. 4,0 4,1 4,2 Extension bzw. Transmission aus dem Hauptwerk (I), Fagott 16'
  5. Extension aus der Clarinette 8'
  6. 6,0 6,1 Extensionen aus dem Untersatz 32'
  7. 7,0 7,1 Extensionen aus dem Principalbass 16'
  8. Extension aus dem Violonbass 16'
  9. 9,0 9,1 Extension bzw. Transmission aus dem Solo, Murrflöte 8'
  10. Vorabzug aus dem Hintersatz 4f 22/3'
  11. 11,0 11,1 Extensionen aus der Posaune 16'

Walcker-Orgel 1977–2017

Orgelbeschreibung

ehemalige Walcker-/Bornefeld-Orgel
Murrhardt stadt orgel1200x1600 guntherseibold (retouched).jpg
Orgelbauer: Walcker Orgelbau; Opus: 5547
Baujahr: 1977
Geschichte der Orgel: Die Orgel wurde durch Helmut Bornefeld als sein letztes (91.) Instrument disponiert und 2017 abgebaut. In die heutige Mühleisen-Orgel wurden ca. 45% des Registerbestandes (umgearbeitet) übernommen.
Umbauten: 1996 & 2000/2001 Überholungen/Umdisponierungen/Erweiterungen durch Orgelbau Kreisz[1]
Windladen: Schleifladen
Spieltraktur: mechanisch
Registertraktur: elektrisch
Registeranzahl: 37
Manuale: 3, C–g3
Pedal: C–f1
Spielhilfen, Koppeln: Koppeln: I/II, III/II, III/I, I/P, II/P, III/P; Tutti, Zungen ab, 16' ab, Setzeranlage: 3 × 1024 Speichermöglichkeiten, 2 davon abschließbar[2]



Disposition 1996–2017

I Rückpositiv[3] II Hauptwerk[4] III Brustwerk[5] Pedal
Rohrgedackt 8'

Prinzipal 4'

Blockflöte 4'

Quinte 22/3'

Waldflöte 2'

Quinte 11/3' [6]

Oktävlein 1' [6]

Stabspiel 3f 11/3'

Scharf 5f 1'

Rankett 16'

Hautbois 8'


Tremulant [7]

Quintade 16' [8]

Prinzipal 8'

Gemshorn 8'

Prinzipal 4' [9]

Harfpfeife 4' [10]

Harfquinte 22/3' [10]

Italienisch Prinzipal 2'

Kornett 4f 51/3'

Mixtur 3f 2'

Mixtur 4-6f 11/3'

Trompete 8'


Tremulant [7]

Gedackt 8'

Salizional 8' [11]

Dolce 8' [12]

Rohrflöte 4'

Fugara 4' [11]

Nasat 22/3'

Prinzipal 2'

Terz 13/5' (VA)[11][13]

Hörnlein 3f 13/5'

Gemsquinte 11/3'

Zimbel 4f 2/3'

Cromorne 8' [9]


Tremulant [7]

Holzprinzipal 16' [8]

Untersatz 16'

Prinzipal 8'

Gedackt 8'

Choralbass 4' [14]

Hohlflöte 4' [15]

Basszink 3f 51/3'

Rauschbass 2f 22/3' [14]

Posaune 16'

Trompete 8' [9][16]


Tremulant Kleinpedal [7]


Anmerkungen:

  1. Kosten 2001: 135.000 DM
  2. neu 1996, die Gruppenzüge wurden dabei entfernt
  3. schwellbar, 1996
  4. 1996 „etwas stärker gemacht“
  5. schwellbar
  6. 6,0 6,1 aus Teilung des Larigot, 1996
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 (vermutl.) einstellbar in der Frequenz
  8. 8,0 8,1 im Prospekt
  9. 9,0 9,1 9,2 Kreisz, neu 2001
  10. 10,0 10,1 aus Teilung der Rauschharfe, 1996
  11. 11,0 11,1 11,2 Kreisz, neu 1996
  12. Schwarz 1904, eingebaut 2001
  13. Auszug aus Hörnlein, 1996
  14. 14,0 14,1 gewonnen aus Pedalmixtur, 2001
  15. umgearbeitet aus Ital. Prinzipal 4' (?), 1996
  16. aus Clairon 4'



Originale Disposition 1977–1996

I Rückpositiv II Hauptwerk III Brustwerk[1] Pedal
Rohrgedackt 8'

Prinzipal 4'

Blockflöte 4'

Quinte 22/3'

Waldflöte 2'

Larigot 2f 11/3' + 1'

Stabspiel 3f 11/7'

Scharf 5f 1'

Rankett 16'

Hautbois 8'


Tremulant [2]

Quintade 16' [3]

Prinzipal 8'

Gemshorn 8'

It. Prinzipal 4'

Rauschharfe 2f 4' + 23/3'

It. Prinzipal 2'

Kornett 4f 51/3' + 31/5'
+ 17/9' + 11/3'

Mixtur I 3f 2'

Mixtur II 4-6f 11/3'

Trompete 8'


Tremulant [2]

Gedackt 8'

Rohrflöte 4'

Nasat 22/3'

Prinzipal 2'

Hörnlein 3f 13/5' + 11/7' + 8/9'

Gemsquinte 11/3'

Zimbel 4f 2/3'

Vox humana 8'


Tremulant [2]

Holzprinzipal 16' [3]

Untersatz 16'

Prinzipal 8'

Gedackt 8'

Baßzink 3f 51/3' + 31/5' + 22/7'

Hohlflöte 4'

Choralbaß 3f 4' + 2' + 11/3'

Glöckleinton 2' + 1'

Posaune 16'

Clairon 4'


Tremulant Kleinpedal [2]


Anmerkungen:

  1. schwellbar
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 (vermutl.) einstellbar in der Frequenz
  3. 3,0 3,1 im Prospekt

- 4 freie Kombinationen, 2 freie Pedalkombinationen, 11 Gruppenzüge, Einzelreg. aus Gruppenzügen



Bibliographie

Discographie: Ehemalige Walcker-/Bornefeld-Orgel:
- Helmut Bornefeld: Das Choralwerk. Choralkantate V „Der Herr ist mein getreuer Hirt“, Choralpartita II „Der Herr ist mein getreuer Hirt“, Choralkantate I „O gläubig Herz gebenedei“, Choralpartita I „Wir glauben all an einen Gott“. Dorothea Rieger (Sopran), Eva Prätorius (Flöte), Waiblinger Vocalensemble (Ltg: Friedemann Keck), Hannelore Hinderer (Orgel). 1988, CD, Bezugsquelle mit Klangproben, Vorstellung bei walcker.com

- Elisabeth Ullmann an der Walcker-Orgel der Klosterkirche Murrhardt. Werke von Buxtehude, Mozart, Schumann, Reger. Musikwissenschaftliche Verlags-Gesellschaft Ludwigsburg, WST 103, 1978, LP, Cover bei walcker.com

Weblinks: Die Mühleisen-Orgel auf der Webseite der Erbauerfirma

Webseite der Kirchengemeinde

Wikipedia-Eintrag über die Stadtkirche

Eintrag bei kirchbau.de

Ehemalige Walcker-/Bornefeld-Orgel:
...auf der Seite der Kirchengemeinde, Memento 02/2016
...bei walcker.com: Themenseite, Einweihungsschrift 1977, PDF, Wiedereinweihungsschrift 1996, PDF